Amerikan gazetesi New York Times İsrail’in üst düzey komutanlarının Hamas iktidarda kalsa bile Gazze’de ateşkes istediğini yazdı. Haberin yayınlanmasından kısa süre sonra İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu haberde bahsedilen ateşkes fikrini kabul etmediğinin altını çizdi. Netanyahu ile ordu arasındaki çatlak bu açıklamaların ardından biraz daha derinleşmiş görünüyor.
Gazetenin mevcut ve eski güvenlik yetkilileriyle yaptığı görüşmelere dayandırdığı haberinde komutanların Gazze’deki 120 İsrailli rehineyi kurtarmanın en iyi yolunun ateşkes olacağını düşündüğü belirtiliyor. Son yıllardaki en uzun savaşta donanımın yetersiz kaldığını belirten komutanlar Lübnan Hizbullahı ile çıkabilecek olası bir savaşta askerlerin toparlanması için zamana ihtiyacı olacağını düşünüyor. İsimlerinin açıklanmaması koşuluyla konuşan yetkililer NYT’ye verdikleri demeçte Hamas ile bir anlaşmaya varılmasının Hizbullah ile tansiyonun düşmesini sağlayacağını düşünüyor. İsrail’in Gazze’ye savaş açtığı günün hemen ertesinde Lübnan Hizbullahı güney kentlerinden İsrail’in kuzeyine ateş açtı ve çatışmaların ancak İsrail’in Gazze’deki saldırıları sona erince duracağını söyledi.
Ordunun ateşkes konusundaki tavrı son aylardaki değişimin bir işareti. Netanyahu’nun savaş sonrası Gazze’de nasıl bir politika izleneceği konusunda konuşmaması, bölgede bir güç boşluğu yarattı. Ordu Gazze’nin kuzeyinden güneyine doğru izlediği saldırı planında tekrardan başa dönüyor çünkü “kontrol altına alındığını” söylediği bölgelerde Hamas savaşçıları yeniden saldırıya geçiyor. Bu da Netanyahu’nun “Hamas ortadan kalkmadan savaş bitemez” tutumunun yakın bir zamanda mümkün olmayacağına işaret ediyor.
Geçen yılın başlarında görevden ayrılan eski ulusal güvenlik danışmanı ve üst düzey askeri yetkililerle sık görüşen Eyul Hulata “Ordu rehine anlaşmasını ve ateşkesi büsbütün destekliyor. Gelecekte geri dönüp Hamas’a karşı savaşabileceklerini düşünüyorlar. Gazze’de ateşkesin sağlanmasının Lübnan’daki gerilimi düşürme olasılığını artıracağını anlıyorlar. Ayrıca eskiye göre daha az mühimmat, yedek parça ve enerjiye sahipler. Dolayısıyla Gazze ile ateşkesin Hizbullah ile çatışmaların büyüyüp savaşa dönüşmesi durumunda bize hazırlanmak için daha fazla zaman vereceğini düşünüyorlar” dedi.
Netanyahu sert tepki gösterdi
Haberin yayınlanmasının ardından Netanyahu yaptığı açıklamada “Bu isimsiz kaynakların kim olduğunu bilmiyorum ama bir şeyi açık açık söylemek isterim: Böyle bir şey olmayacak. Savaş ancak Hamas yok edildiğinde ve rehineler serbest bırakıldığında sona erecektir” dedi. “Hükümet İsrail ordusunun savaş hedeflerine ulaşması için destekliyor, ordu da bu hedeflere ulaşmak için gerekli tüm araçlara sahip” diyen Netanyahu, “Ne New York Times’da ne de başka bir yerde yenilgi rüzgarlarına teslim olacak değiliz. Biz zafer ruhundan besleniyoruz” diye devam etti.
Öte yandan ordu sözcüleri yapının ateşkesi destekleyip desteklemediği sorusuna doğrudan cevap vermeden “Hamas’ın saldırı ve yönetme kabiliyetini yok etmek, rehinelerin evlerine dönmesini sağlamak ve hem kuzeyde hem de güneydeki vatandaşlarımızın evlerine güvenli bir şekilde dönmesini sağlamak için savaşmaya devam etmeye kararlıyız. Şu ana kadar Gazze’deki savaşta büyük başarılar elde edildi. Ordu, Gazze Şeridi’nin her bir noktasında Hamas’la mücadele etmeye devam edecek” dedi.
Netanyahu, Hamas ile ateşkes konusuna hükümetteki koalisyonunun bozulmasından endişelendiği için karşı çıkıyor. Özellikle Ulusal Güvenlik Bakanı İtamar Ben-Gvir ve Maliye Bakanı Bezalel Smotrich, ateşkes yapılırsa hükümetten çekileceğini söylüyor. Netanyahu’nun iktidarda kalabilmesi için bu isimlerin desteğine ihtiyacı var, aksi takdirde hükümetin dağılması söz konusu olacak. Olası bir erken seçim, Netanyahu’nun yüksek ihtimalle kaybetmesiyle sonuçlanacak Zira anketlerde savaş kabinesinin eski üyesi Benny Gantz, Netanyahu’dan daha popüler.
Ne var ki savaşın başında hem Hamas’ı durdurabileceklerini hem de rehineleri kurtarabileceklerini düşünen ordu son dönemde iki hedefe aynı anda ulaşmanın mümkün olamayacağını düşünmeye başladı. Örneğin ordu sözcüsü Daniel Hagari, 19 Haziran’da televizyonda verdiği bir demeçte “Hamas’ı ortadan kaldırabileceğimizi düşünenler yanılıyor. Hamas bir fikirdir. Hamas siyasi bir partidir. İnsanların kalplerinde kök salmış halde” diyerek, aksini iddia etmenin “halkın gözünü boyamaktan başka bir şey olmayacağını” söylemişti. Hagari, “Yapabileceğimiz şey başka bir yapı inşa etmek. Hamas’ın yerini alacak bir yapı. Halkın başka birinin de gıda dağıttığını, kamu hizmetlerini sağladığını bilmesini sağlayacağı bir yapı. Bu yapı kimler ya da ne tarafından oluşturulur, ona karar verecek olanlar üst makamlar” demişti.
