Japonya hükümetinin yayınladığı verilere göre geçen sene 10 bine yakın yabancı işçi, teknik staj programlarını gerçekleştirdikleri sırada ortadan kayboldu. İlk etapta adli bir olaymış algısı yaratsa da bu “kayboluşların” sebebi, kötü çalışma koşulları.
Japonya’nın uluslararası staj programının iki hedefi var. Bunlardan ilki gelişmekte olan komşu ülkelerin teknik elemanlarını yetiştirmek, ikincisi ise nüfusu günden güne artan Japonya’nın işgücü ihtiyacını karşılamak. Japonya’nın 1993’ten bu yana uyguladığı bu program uzun süredir ise eleştirilerin odağı. Uzun çalışma saatleri ve kötü koşulların stajyerler için kaçınılmaz olduğu bu düzenleme, aynı zamanda bölgeden Japonya’ya akın eden stajyerlerin çok ucuz maaşlarla çalışmasına da yol açıyor.
Haliyle büyük umutlarla Japonya’ya gelen stajyerler bir süre sonra sessiz sedasız gözden kayboluyor. Japonya bu kötü koşullardan kaçanların sayısının 9 bin 753 olduğunu belirtiyor. Bu sayı da her 50 stajyerden birinin ansızın işi bırakıp gittiğine işaret ediyor.
Zorlu koşullar sebebiyle programı yarım bırakıp evlerine dönmeyi en çok tercih edenler de Vietnamlılar. Vietnamlıları, Çinliler ve Kamboçyalılar takip ediyor. İş verenlerin “kaybolan” diye nitelendirdikleri stajyerlerin yüzde 50’si inşaat sektöründe çalışıyor. Bunu; tarım, gıda ve metal endüstrileri takip ediyor.
İş değiştirmek mümkün değil
Uzmanlar bu stajyerlerin çoğunun çalıştıkları yerlerde başlarının belaya girmesinin ardında kaçıp kaybolduğunu söylüyor. Bunun sebebi Japonya’nın ülke dışından gelen çalışanlara uyguladığı yasal yükümlülüklerin stajyerlerin iş değiştirmesinin önüne geçmesi. Stajyerler eğer iş yerlerinde şiddete ya da kötü muameleye maruz kalırlarsa iş değiştirebiliyorlar fakat bürokrasi bunun önünde çoğu zaman engel.
Japon Hükümeti, stajyerlerin işvereni değiştirirken haftada 28 saate kadar çalışmasına izin veriyor. Bu saat sınırlaması ise bölgenin daha yoksul ülkelerinden gelenlerin hayatlarını devam ettirecek ölçüde para kazanmalarına büyük bir engel. İşte bu yüzden stajyerler işlerini değiştirmek istediklerinde yasal yükümlülüklerini takip etmek yerine birden bire ortadan kaybolmayı seçiyor.
Japonya programını değiştirecek
Japonya parlamentosu uluslararası stajyerleri ülkeye davet eden bu tartışmalı staj programını değiştirmeye karar verdi. Yeni tasarılar çalışanların ülkede daha uzun süre kalmasını hedefleyecek. Değişikliklerle beraber ülkeye çalışan olarak gelenlerin vergi muafiyetlerinin de kaldırılması gündemde. 2027 yılında mevcut programın yerini alacak yeni sistemle birlikte, stajyerlerin işvereni değiştirmesinin kolaylaştırılması Japonya’nın gündeminde. Bu yeni düzenleme yabancı stajyerlerin, ilk işvereniyle en az bir ve en fazla ise iki yıl çalışmaları koşuluyla aynı sektörde işvereni değiştirebilmelerine olanak tanıyacak.
