İsrail ile Filistinli örgütler arasında çıkan savaş dünyanın birçok yerinde de karmaşa ve krizi tetikledi. İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırılarına cevap olarak Yemen’deki İran destekli Husilerin Kızıldeniz’deki ticari gemilere saldırmaya başlamasıyla dünya gözünü o bölgeye çevirmişti. Husilerin, İsrail’in Gazze’ye saldırılarına karşılık ticari gemilere yönelik eylemlerinin ardından çok sayıda gemicilik şirketi Kızıldeniz’deki seferlerini durdurma kararı almıştı.
Hatta Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Savunma Bakanlığı (Pentagon) bir deniz gücü koalisyonu kurma yoluna gitmiş ancak bu girişim de beklendiği kadar “caydırıcı” olmamıştı. Suların durulmadığı Kızıldeniz’de dün akşam da farklı bir gerilim patlak verdi. ABD ve İngiltere, ticari gemi saldırılarına tepki olarak gece boyunca Yemen’deki Husi askeri hedeflerine havadan ve denizden saldırılar düzenledi.
Yemen’deki görgü tanıkları, saldırıların Sana havaalanı yakınındaki bir askeri üssü, Taiz havaalanı yakınındaki bir askeri bölgeyi, Hudeyde’deki bir Husi deniz üssünü ve Hacca vilayetindeki askeri bölgeleri hedef aldığını söyleyerek ülke genelinde patlamalar olduğunu doğruladı.
ABD Başkanı Joe Biden yaptığı açıklamada, “Bu hedefli saldırılar, ABD ve ortaklarımızın personelimize yönelik saldırılara tolerans göstermeyeceğine veya düşman aktörlerin seyrüsefer özgürlüğünü tehlikeye atmasına izin vermeyeceğine dair açık bir mesajdır” dedi.
İngiltere Savunma Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, “İlk işaretler Husilerin ticaret gemilerini tehdit etme yeteneğinin darbe aldığını gösteriyor” debildi. Savunma Bakan Yardımcısı James Heappey, saldırıların meşru müdafaa amaçlı olduğunu ve şimdilik başka bir eylem planlanmadığını söyledi.
Husilerin askeri sözcüsü, ABD ve İngiltere tarafından toplamda 73 saldırı gerçekleştirildiğini ve bunun beş savaşçısının öldürülmesine, altısının da yaralanmasına neden olduğunu belirtti. Sözcü, grubun İsrail’e giden gemileri hedef almaya devam edeceğini söyledi.
ABD ve İngiltere’nin Yemen’deki saldırılarından saatler önce ABD ordusu, Husilerin Aden Körfezi’ndeki uluslararası nakliye yollarına gemisavar balistik füze ateşlediğini söyledi. 9 Ocak’ta ABD ve İngiliz deniz kuvvetleri 21 Husi insansız hava aracı ve füzesini düşürdü. Biden, doğrudan Amerikan gemilerini hedef aldıklarını söyledi. Husiler, ABD helikopterlerinin üç Husi teknesini batırdığı yılbaşı gecesi yaşanan olaya misilleme olduğunu söyledi.
Husiler de karşı saldırıya geçti
Yemen’deki İran destekli Husiler, ABD ve İngiltere’nin Yemen’e yönelik düzenlediği saldırılara yanıt olarak Kızıldeniz’de ABD-İngiliz savaş gemilerinin hedef alındığını duyurdu. Husilerin siyasi büro üyesi Ali el-Kahhum, X sosyal medya platformundan yaptığı açıklamada, “Yemen’in yanıtı (ABD ve İngiltere’ye) gecikmedi. Yemen silahlı kuvvetleri, Kızıldeniz’deki ABD-İngiliz savaş gemileri ile askeri bölge ve üslerine güçlü bir şekilde karşılık veriyor” dedi.
Husilerin “yönetimindeki” Dışişleri Bakan Yardımcısı Hüseyin el-İzzi de X sosyal medya platformunda, “Ülkemiz, ABD ve İngiliz gemileri, denizaltıları ve savaş uçakları tarafından büyük bir saldırıya maruz kaldı. Hiç şüphesiz ABD ve İngiltere, bu bariz saldırganlığın tüm vahim sonuçlarına ağır bir bedel ödemeye hazırlanmak zorunda kalacak” diye yazdı. Husilere bağlı SABA haber ajansı da haberinde başkent Sana, Hudeyde, Sada ve Zemar kentlerinin “ABD saldırganlığına” maruz kaldığı bilgisini paylaştı.
Politico: AB üç savaş gemisi gönderecek
ABD merkezli yayın kuruluşu Politico’ya göre Avrupa Birliği (AB), Husi saldırılarıyla mücadele için Kızıldeniz’e en az 3 savaş gemisi göndermeyi planlıyor. Politico’nun AB Dış İlişkiler Servisine ait belgeye dayandırdığı haberine göre AB, “Kızıldeniz’den Körfez’e kadar daha geniş alanda faaliyet gösterecek yeni bir AB operasyonu oluşturmayı” hedefliyor. Şubat sonu başlayacağı tahmin edilen operasyon kapsamında “en az bir yıl süreyle çoklu görev kabiliyetine sahip en az 3 savaş gemisinin” bölgeye gönderileceği öne sürüldü.
Kızıldeniz’de yaşananlar
Son dönemlerde Yemen’deki Husilerin, İsrail’in Gazze’ye saldırılarına karşılık ticari gemilere yönelik eylemlerinin ardından çok sayıda gemicilik şirketi Kızıldeniz’deki seferlerini durdurma kararı almıştı. Pentagon, 6 Aralık 2023’te Yemen’deki Husi güçlerinin Kızıldeniz’deki ticari gemilere yönelik saldırılarına karşı uluslararası “Deniz Görev Gücü” kurulması için görüşmeler yaptıklarını bildirmiş, 18 Aralık’ta da “Refah Muhafızı Operasyonu” adında çok uluslu misyon oluşturulduğunu duyurmuştu. Husilerin saldırıları, Akdeniz’i Kızıldeniz’e bağlayarak Avrupa ile Asya arasındaki en kısa rotayı sunan ve küresel ticaretin yaklaşık yüzde 12’sinin yapıldığı Süveyş Kanalı’ndan geçişleri tehlikeye atarken, Kızıldeniz’de ticari gemilerin uğradığı saldırılar ve şirketlerin pes peşe aldığı kararlar, küresel ekonomide yeni bir “tedarik zinciri krizi”nin başlayacağına ilişkin endişeleri artırmıştı. Husi saldırıları uluslararası ticareti sekteye uğrattı, bazı gemileri Güney Afrika çevresinde uzun rotalara gitmeye zorladı; teslimat maliyetlerinde ve süredeki artış, ekonomiye dair soru işaretlerinin de giderek artmasına neden oluyor.
