Kolombiya Devlet Başkanı Gustavo Petro, Gazze Şeridi’nde devam eden savaşta 34 binden fazla sivilin ölümüne neden olan İsrail ile diplomatik ilişkilerini kesmeyi planladığını açıkladı. Dün Bogota’da 1 Mayıs İşçi Bayramı’nı kutlamak için toplanan kalabalığa konuşan Petro, Gazze’de yaşanan kriz karşısında diğer ülkelerin pasif kalamayacağını söyledi. Petro, “Filistin ölürse insanlık ölür ve biz ölmesine izin vermeyeceğiz. İşte değişim hükümeti, cumhurbaşkanı önünüzde, İsrail devletiyle soykırımcı bir hükümete, başkana sahip olduğu için diplomatik ilişkileri yarın keseceğini duyuruyor” dedi.
İsrail Dışişleri Bakanı Yisrael Katz sosyal medyadan yaptığı açıklamada Petro’nun kararını, “Kolombiya Devlet Başkanı Hamas’ın katillerini ve tecavüzcülerini ödüllendireceğine söz vermişti, sözünü de tuttu. Tarih Gustavo Petro’yu; bebekleri yakan, çocukları öldüren, kadınlara tecavüz eden ve masum sivilleri kaçıran, insanlığın görüp görebileceği en aşağılık canavarların yanında yer almaya karar vermesiyle hatırlayacak. İsrail ve Kolombiya arasındaki ilişkiler daima sıcak olmuştur; nefret dolu, antisemitik hiçbir başkan bunu değiştiremeyecek. İsrail devleti vatandaşlarını korkmadan ve çekinmeden korumaya devam edecektir” dedi.
Savaşın başından bu yana Bahreyn, Çad, Şili, Kolombiya, Honduras, Ürdün, Güney Afrika ve Türkiye İsrail’deki büyükelçilerini geri çekti. Belize ve Bolivya ise ilişkilerini askıya aldı. Şimdiye kadar İsrail’e karşı diplomatik hamlede bulunan ülkelerin beşi de Latin Amerika’dan.
Kolombiya ve İsrail arasındaki derin bağlar
Kolombiya geçmişte İsrail’in Latin Amerika’daki en yakın ortaklarından biriydi. Ancak Petro 2022’de Kolombiya’nın ilk solcu devlet başkanı olarak iktidara geldikten sonra ülkeler arasında soğuk rüzgarlar esmeye başladı. Kolombiya bugüne kadar uyuşturucu kartelleri ve isyancılarla savaşmak için İsrail yapımı savaş uçaklarını ve makineli tüfekleri kullanıyor. İki ülke 2020’de serbest ticaret anlaşması imzalamıştı.
İki ülkenin bağları 1980’lerin sonlarına dayanıyor. O zamanlar Kolombiya İsrail’den Kfir savaş uçaklarını satın aldı. Bu uçaklar Kolombiya’nın askeri güçleri tarafından Kolombiya Devrimci Silahlı Güçleri’ne (Farc) karşı kullanıldı. Saldırılar, grubun 2016 yılında silahsızlanmasıyla sonuçlanan barış görüşmelerinin önünün açılmasında etkili oldu.
Savaşın başından beri İsrail’i eleştiriyordu
2022’de iktidara gelen solcu lider Petro, Latin Amerika’da “pembe dalga” olarak bilinen ilerici dalganın parçası olarak görülüyor. Petro, Gazze Savaşı başladığından beri İsrail’i en çok eleştiren liderlerden biri. Kolombiyalı lider savaş başladıktan birkaç gün sonra İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant’ı “Nazilerin Yahudiler için kullandığına benzer bir dil kullanmakla” suçlamıştı. Bunun üzerine İsrail Kolombiya’ya “silah ihracatını durdurduğunu” açıklamıştı.
Petro’nun eleştirdiği söylem Gallant’ın savaşın başlamasından bir gün sonra, 8 Ekim’de, söylediği sözlerdi. Gallant Gazze’yi tamamen kuşatma emri verirken İsrail’in söz konusu bölgede “insansı hayvanlarla” savaştığını söylemişti. Savaşın ikinci ayında İsrail’i kuşatma altındaki Gazze’de “soykırım” yapmakla suçlayan Petro, İsrailli yetkililerin ve İsrail’i savunan grupların tepkisini çekti.
Şubat ayına geldiğimizde Kolombiya, İsrail güçlerinin Gazze’de gıda yardımından faydalanmaya çalışan Filistinlilere ateş açmasının ardından İsrail’den silah alımını askıya aldığını duyurdu. Petro, Filistinlilere ateş açılmasının kendisine “Holokost’u hatırlattığını” da söyledi.
Bu arada Kolombiya hükümeti geçen ayın başlarında Uluslararası Adalet Divanı’nda (UAD) İsrail’i soykırımla suçlayan davaya dahil olma talebinde bulundu. O zamanki yazılı açıklamada bu hamleyle “Gazze’deki Filistinlilerin, özellikle de kadınlar, çocuklar, engelliler ve yaşlılar gibi savunmasız nüfusun acilen ve mümkün olan en iyi şekilde korunmasını sağlamayı” amaçladıkları belirtildi.
Petro’nun kararı, 1.3 milyon Filistinlinin sığındığı Refah’a düzenlenmesi beklenen saldırıyla ilgili duyulan endişenin üzerine geldi. Dünyanın büyük bir kısmı İsrail askerinin Refah’a girmesinin büyük bir katliama neden olacağını düşünüyor ve İsrail’e kararından dönmesi için baskı uyguluyor. Ancak İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu “ateşkes olsun ya da olmasın” Refah’a gireceklerinin altını çiziyor. Netanyahu benzer bir açıklamayı dün ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ile görüşmesinde de dillendirdi, ateşkes olsa bile savaşın bitmeyeceğini vurguladı.
