İnsan hakları örgütlerinin Hollanda devletine açtığı davada temyiz kararı çıktı. Kararda Hollanda'nın İsrail'e F-35 yedek parça tedarikini durdurması istendi.

İsrail’in Gazze işgali devam ederken Hollanda’nın Lahey kentinde kritik bir gelişme oldu. Hollanda’nın Lahey kentindeki Uluslararası Adalet Divanı insan hakları örgütlerinin F-35 parçalarının İsrail’e ihracatını yaparak Gazze’deki savaş suçlarına ortak olduğu gerekçesiyle Hollanda devletine açtığı davada kararını açıkladı. Lahey’deki temyiz mahkemesi “F-35 savaş uçakları İsrail’in Gazze’deki uluslararası hukuk ihlallerinde kullanıldığından yedek parça tedariki durmalı” dedi.

Uluslararası Af Örgütü, Oxfam’ın Hollanda şubeleri, PAX ve The Rights Forum’un açtığı davada 2,5 aylık mücadelenin ardından çıkan bu karar temyiz mahkemesine ait. Daha önce açılan dava aralık ayında alt mahkeme tarafından reddedilmişti. Aralık ayındaki ret kararında şöyle denmişti: “Bakanların yaptığı değerlendirmeler büyük ölçüde siyasidir ve siyasi doğaya sahiptir, yargıçlar ise bakanlara büyük ölçüde özgürlük bırakmalıdır.”

Temyiz mahkemesinin Hollanda devletine açılan davada davacıları haklı bulan kararında ise şöyle dendi: “İhraç edilen F-35 parçalarının uluslararası hukukun ciddi ihlallerinde kullanılma riskinin açık olduğu inkar edilemez. Mahkeme devlete F-35 parçalarının nihai varış noktası İsrail’e tüm aktüel ihracatı ve transit aktarımı durdurmasını emrediyor.”

Mahkeme İsrail’in F-35’leri Gazze’ye saldırılarda kullanmasının muhtemel olduğunu ve bunun kabul edilemez sivil kayıplara yol açtığını söyledi. Mahkeme Hollanda devletinin ihracat izni için yeni bir kontrol yapmak zorunda olmadığı yönündeki argümanını da reddetti. Hollandalı yetkililer bunun ABD’nin F-35 programının tüm ortaklarına parça sağlama programının parçası olduğunu, dolayısıyla teslimata müdahale yetkilerinin olup olmadığının bile belli olmadığını söylemişti. Hükümet avukatları Hollandalı yetkililerin Hollanda’daki depodan İsrail’e parça tedarik etmese bile İsrail’in bunları başka yerden kolaylıkla temin edebileceğini savunmuştu.

ABD yapımı F-35 parçaları Hollanda’da depoda tutuluyor. Buradan da ihracat anlaşmaları kapsamında birçok ülkeye temin ediliyor ki bu ülkelerin arasında İsrail de var. Karara göre Hollanda Dış Ticaret Bakanlığı’nın İsrail’e F-35 savaş uçağı parçalarının satışına imkan veren 2016 tarihli ihracat lisansını durdurması gerekiyor.

Reuters’da yer alan habere göre İsrail makamları kararı yorumlamayı şimdilik reddetti.

Gantz, Rutte ile kararı görüştü

İsrail Savaş Kabinesi Üyesi Benny Gantz, X sosyal medya platformundan yaptığı açıklamada İsrail’i ziyaret eden Hollanda Başbakanı Mark Rutte ile görüştüğünü duyurdu.

Paylaşımında Gantz “Kendisine (Rutte) İsrail’in masum sivilleri katleden, aralarında çocuklar, kadınlar ve yaşlıların da bulunduğu 134 kişiyi rehin alan eli kanlı bir terör örgütüne karşı dünyanın şimdiye kadar gördüğü en haklı savaşlardan birinde olduğunu vurguladım” diyerek İsrail’in Gazze’deki işgal harekatını savundu.

Rutte’nin İsrail’e verdiği destekten dolayı memnuniyetini ifade eden Gantz, görüşmede Hollanda mahkemesinin F-35 yedek parçalarının İsrail’e ihracatını yasaklama kararını ele aldıklarını söyledi.

İsrailli bakan, Hollanda mahkemesinin, İsrail’e savaş uçağı parçalarının ihracatını durdurma kararına ilişkin “Hollanda Başbakanı hükümetinin kararı değiştirmek için çalışacağını söyledi” dedi.

İsrail savaş suçu işlediğini reddediyor

İsrail’in Gazze Şeridi’ne yönelik hava ve kara saldırıları 28 binden fazla Filistinli öldü. 2.3 milyonluk Gazze nüfusun büyük bir kısmı yerinden edildi. İsrail “güvenli” diyerek Filistinlileri zorla gönderdiği güney bölgelerini de yerle yeksan ederken şimdi de bir milyondan fazla Filistinlinin sığındığı Refah’a saldırıyor. İsrail Hamas’ın 7 Ekim’de İsrail’in güneyine düzenlediği ve 1.200 İsraillinin öldüğü, 240 kadarının da rehin alındığı Aksa Tufanı Operasyonu ardından Gazze’ye düzenlediği saldırılarda savaş suçu işlediğini reddediyor.

Güney Afrika’nın açtığı dava tartışmayı yeniden başlattı

Ocak ayında görülen ayrı bir davada BM’nin en üst mahkemesi olan Uluslararası Adalet Divanı İsrail’in Hamas’a karşı yürüttüğü savaşta soykırım eylemlerini önlemek için harekete geçmesini istemişti. Bu karar insan hakları gruplarının 2,5 ay önce açtığı İsrail’e silah ihracatının yasaklanması çağrılarını yinelemesine yol açtı. Hollanda hükümetine karşı açılan dava aralarında Oxfam’ın Hollanda şubesinin de bulunduğu çeşitli insan hakları grupları tarafından geçen aralık ayında açılmıştı.

Hollanda yargısının silah ihracatı için verdiği ilk kararı ile temyiz kararı arasında Güney Afrika İsrail’e karşı Lahey’deki Uluslararası Adalet Divanı’nda soykırım davası açmıştı. BM’nin en üst mahkemesi olan ve devletler arasındaki anlaşmazlıklara karar veren Uluslararası Adalet Divanı ara kararında İsrail’in Gazze’de soykırım işleyip işemediğine karar verme yetkisi olduğunu söyleyip İsrail’den “Gazze’deki soykırım eylemlerini önlemek için mümkün olan her şeyi yapmasını” istemişti.

Lahey kararı sonrası hızını alamıyor: Netanyahu, Hitler’in kitabını gösterdi, ‘sivillerin evinde bulduk’ dedi