Uzun zamandır süren tartışmada son nokta koyuluyor. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, pazar günü sosyal medya platformu X’ten yaptığı açıklamada, kürtaj özgürlüğünün anayasaya eklenmesi için hukuki süreci başlattığını duyurdu.
Macron açıklamasında, ”Kürtaj özgürlüğünün anayasaya eklenmesi için tasarı bu hafta Danıştay’a gönderilecek. Aralık ayında Bakanlar Kurulu’nda incelenecek. 2024 yılında kürtaj daimi bir hak olacaktır” dedi.
Fondé sur le travail des parlementaires et des associations, le projet de loi constitutionnelle sera envoyé au Conseil d’État cette semaine et présenté en Conseil des ministres d’ici la fin de l’année.
En 2024, la liberté des femmes de recourir à l’IVG sera irréversible. https://t.co/4uSoIJu310
— Emmanuel Macron (@EmmanuelMacron) October 29, 2023
Anayasal hak olması neyi değiştirecek?
Fransa’da kürtaj özgürlüğünü koruyan yasalar halihazırda var. 1975 yılında çıkarılan ve dönemin sağlık bakanı Simone Veil’in adını taşıyan ”Veil yasası”, kürtajın “suç” olarak görülmesini yasaklıyor. Geçen sene mecliste kabul edilen bir başka yasa ise kürtaj özgürlüğünü ve eşit erişim hakkını korumak üzerine. Sağ parti Cumhuriyetçilerin lideri François Bayrou, halihazırda olan kanunların yeterli olduğunu savunup tasarının anayasaya eklenmesinin ”gereksiz” olduğunu savunmuştu.
Ancak kanunun anayasaya eklenmesi için tasarıya imza atan Boyun Eğmeyen Fransa (La France Insoumise) milletvekilleri, bu hakkın gelecek hükümet ve milletvekilleri tarafından değiştirilme riskini azaltacağını savunuyor.
Boyun Eğmeyen Fransa Meclis Başkanı Mathilde Panot, kanunun anayasaya geçmesinin önemini anlatırken Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) Haziran 2022’de federal seviyede kürtaj hakkını temin eden Roe v. Wade kararının mahkeme tarafından bozulduğunu hatırlatmıştı.
Fransa’da var olan en yeni kürtaj kanunu, senatodan da geçmişti ancak kürtaj ”hakkı” terimi yerine ”özgürlüğü” yazılmasına karar verilmişti.
İki terim arasındaki fark ince gibi görünse de aslında önemli. Fransız Le Monde gazetesine konuşan hukuk profesörü Anne Levade’a göre, ”kürtajın hak olarak tanınması devletin vatandaşlara karşı olan sorumluluğunu arttırıyor”.
Emmanuel Macron açıklamasında Senato’nun kullandığı ”özgürlük” terimini kullansa da, metnin Anayasaya geçmesi teminatı açısından önemli.
Meclis ve senatonun onaylaması gerekiyor
Fransa’da Anayasayı değiştirmenin iki yolu bulunuyor. İlki referandum, yani halk oylaması ile, ikincisi ise Meclis ve Senatonun onayı ile. Kürtaj özgürlüğü konusunda Cumhurbaşkanı Macron, ikinci yola başvurmayı tercih etti.
Ancak yeterli oy alacağı hiç kesin değil. Yasanın Anayasadan geçmesi için hem 577 milletvekilinin hem de 348 senatörün beşte üçünün oyu gerekiyor. Yani meclis ve kongre üyelerinin toplamının yüzde 60’ının ”Evet” oyu kullanması gerekiyor.
Ancak geçtiğimiz sene yapılan kanun oylamasında 505 milletvekili ve senatör olumlu oy kullanmıştı. Anayasaya geçmesi için 555 oy gerekiyor.
Fransız haber sitesi Franceinfo’ya röportaj veren bir hükümet danışmanı, kendi hesaplarına göre gerekli sayıya ulaşabilmek için yalnızca dört oyun eksik olduğunu söyledi. Danışman, bu farkın merkez sağ ve Cumhuriyetçi oylar ile ”kolayca” kapanabileceğini söyledi.
