İsrail’in Gazze’yi ağır bir şekilde bombaladığı mart ayında ABD Başkanı Joe Biden ulusa sesleniş konuşmasında Filistin topraklarına yardımların daha hızlı ulaştırılması için geçici bir iskele kurmayı planladığını açıklamıştı. Planını uygulamaya koydu da. 20 gün faaliyet gösterebilen iskele 8800 metrik ton yardımın Gazze’ye ulaşmasına yardım etti. 230 milyon dolarlık proje iki ayın sonunda kötü hava koşullarına dayanamayarak tarih oldu.
ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı (USAid) raporuna göre kurumun bazı çalışanları geçici iskele kurmaya çalışmanın zor olacağını düşünüyordu ve asıl çözümün İsrail’i yardım çalışanlarının geçişine ikna etmek olduğunu söylemişti. Ancak Biden tüm bu itirazlara rağmen geçici iskelenin inşası için talimatı vermişti.
Ajansın raporuna göre daha iskele inşa edilmeden önce USAid personeli Gazze’ye yardım ulaştırmak için daha etkili ve kanıtlanmış yöntemler olduğunu söylemişti. Böyle bir iskele inşa etmek yardımların karadan ulaştırılması için bastıran yardım gruplarının çağrılarının sonuç almasını da zorlaştıracaktı.
‘En azından denedik’ çıkışı
Biden’ın yüzer iskele planını açıkladığı sıralarda Birleşmiş Milletler (BM) Gazze’deki 2,3 milyon insanın neredeyse tamamının yiyecek bulmakta zorlandığını ve yarım milyondan fazlasının açlıkla karşı karşıya olduğunu duyurmuştu. Güney Kıbrıs’ta depolanan yardımların deniz yoluyla Gazze’ye ulaştırıldığında varacağı durak olan bu geçici limanın hiç olmazsa 1,5 milyon insana 90 gün yetecek gıdayı sağlaması amaçlanmıştı. Ancak bu hedefe ulaşılamadı. İskele kapanmadan önce yaklaşık 450 bin kişiyi hepi topu bir ay doyurmaya yetti. Bölgeye ulaşan 8800 metrik ton yardım, savaş öncesi Gazze’ye tek bir günde giren 500 yardım kamyonuna tekabül ediyordu.
Kötü hava koşullarının tetiklediği devasa dalgalar iskeleye defalarca zarar verdi. BM Dünya Gıda Programı (WFP), İsrail’in 274 Filistinlinin ölümüne neden olduğu kurtarma operasyonunu iskelenin yakınında gerçekleştirdikten sonra projeye desteğini sonlandırdı.
ABD Ulusal Güvenlik Konseyi Sözcüsü Sean Savett ise “tüm engellere rağmen” projenin aç Filistinli sivillere gıda ulaştırma konusunda “gerçekten etkili” olduğunu iddia etti. Savett “Başından beri bunun kolay olmayacağını söyledik. İşin zorlukları konusunda dürüst ve şeffaf davrandık. Sonuç olarak Gazze’deki insani durumun ne kadar vahim olduğunu göz önünde bulundurursak ABD daha fazla yardım ulaştırmak için elinden gelen her şeyi yaptı ve iskele bu hedefe ulaşma konusunda kritik rol oynadı” dedi.
WFP’ye verdiği sözleri tutmamış
Raporda dikkat çeken bir diğer şey de ABD’nin WFP’ye verdiği sözleri yerine getirmemesiydi. İddiaya göre Washington, iskelenin acil yiyeceğe ihtiyaç duyan Gazze’nin kuzeyine yerleştirilmesi ve iskelenin BM’ye üye bir ülke tarafından izlenmesi gibi sözler vermişti. Bu şartlar WFP tarafından öne sürülmüştü ve amaç WFP’nin tarafsızlığını korumaktı.
Ancak Pentagon iskeleyi Gazze’nin merkezine kurdu. WFP çalışanlarının USAid yetkililerine anlattığına göre ABD ordusu Gazze’nin merkezinin hem iskele hem de ABD’li askerler için daha güvenli olacağını düşünmüştü. Ama sonra “güvenliğini sağlayacak tarafsız ve gönüllü bir ülke bulunamadığı” için iskeleyi koruma işi İsrailli askerlere bırakılmıştı.
Biden’ın ortaya attığı bu projeyi eleştirenler iskeleyi “utanç kaynağı” olarak niteliyor. Senato Silahlı Hizmetler Komitesi’nin en kıdemli Cumhuriyetçi üyesi Senatör Roger Wicker “Başından beri lanetli olan bu operasyonda bir mucize varsa o da herhangi bir Amerikalı’nın hayatına mal olmamış olmasıdır” demişti.
