İsrail’in 7 Ekim saldırılarının ardından Gazze Şeridi’nde başlattığı işgal harekatı kentin tüm bölgelerinde insanlık krizine dönüşürken dünyanın dört bir yanından ateşkes ve kalıcı barış çağrıları gelmeye devam ediyor. Sürecin başından beri arabuluculuk faaliyetleriyle ön plana çıkan ülkelerden biri olan Mısır savaşın sona ermesi için sunduğu öneriye iki taraftan da henüz resmi bir yanıt alamadığını duyurdu.
Mısır Basın Enformasyon Kurumu Başkanı Ziya Raşvan Kahire’nin İsrail’in Gazze’deki saldırılarının durması için yürüttüğü çabalara ilişkin açıklama yaptı. Raşvan “Mısır, Filistin’de akan kanın durması, saldırıların sona ermesi ve bölgeye barış ve istikrarın gelmesi için ilgili taraflar arasındaki görüş ayrılıklarını gidermek amacıyla bir öneri sundu ancak şu ana kadar hiçbir taraftan geri dönüş almadık” dedi.
Egypt says it is awaiting responses on plan to end Gaza war https://t.co/u73GzKYRYM
— ST Foreign Desk (@STForeignDesk) December 28, 2023
Ülkesinin tüm ilgili tarafların görüşlerini dinledikten sonra bu teklifi formüle ettiğini kaydeden Mısırlı bürokrat teklifin ateşkesle sonuçlanacak peş peşe üç aşamadan oluştuğunu belirtti. Raşvan taraflardan cevap gelmesi durumunda teklifi ayrıntılı olarak formüle edeceklerini ve kamuoyuyla da paylaşacaklarını aktardı.
Mısır’ın üç aşamalı planı neleri içeriyor?
Filistin ya da İsrail tarafından Mısır’ın teklifine ilişkin açıklama yapılmazken dün Mısır’ın 7 Ekim’den bu yana İsrail saldırıları altında bulunan Gazze Şeridi’nde ateşkes için bir “ön teklif” hazırladığı belirtilmişti.
Mısırlı güvenlik kaynakları daha önce önerinin İsrail ve Hamas’ın tutukluları serbest bırakmasını içeren üç aşamalı bir ateşkes içerdiğini söylemişti. Mısırlı bir kaynak da savaştan sonra bir Gazze yönetimi fikrinin gündemlerinde olduğunu aktarmıştı.
Planın ilk aşamasında kadın, çocuk, yaşlı ve özellikle de hasta 40 rehinenin serbest bırakılması karşılığında çatışmaların iki hafta süreyle durdurulması ve sürenin üç ila dört haftaya kadar uzatılması amaçlanıyor. Buna karşılık İsrail de hapishanelerinde tutuklu bulunan 120 Filistinliyi serbest bırakacak. Bu süre zarfında İsrail tankları geri çekilecek ve Gazze’ye insani yardım girecek.
İkinci aşamada ise Hamas ve El Fetih Partisi’nin hakimiyetindeki Filistin Yönetimi’nin bölünmüşlüğü sona erdirilecek, Batı Şeria ile Gazze’de şeridin yeniden inşası denetlenecek.
Üçüncü ve son aşama daha kapsamlı bir ateşkes içeriyor: Askerler dahil kalan tüm İsrailli rehinelerin serbest bırakılması karşılığında İsrail hapishanelerinde İslami Cihad ve Hamas’la ilişkili olduğu gerekçesiyle tutuklu, taraflarca belirlenecek sayıda Filistinli mahkum serbest bırakılacak.
Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah Sisi’nin ateşkes için diplomatik temasları da sürüyor. Bu hafta başında Ürdün Kralı 2. Abdullah, Sisi ile Gazze konusunu görüşmek üzere Kahire’yi ziyaret etmişti. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da Sisi ile bir telefon görüşmesi yapmıştı.
7 Ekim ve sonrasında yaşananlar
Hamas’ın silahlı kanadı İzzeddin El Kassam Tugayları “Filistinlilere ve başta Mescid-i Aksa olmak üzere kutsal değerlere yönelik sürekli ihlallere karşılık verme” gerekçesiyle İsrail’e 7 Ekim’de kapsamlı saldırı düzenledi. İsrail ise 7 Ekim’deki saldırılarda 1200 İsraillinin öldüğünü, 5 bin 132 kişinin de yaralandığını açıkladı.
İsrail’in Gazze Şeridi’ne saldırılarında en az 8 bin 800’ü çocuk, 6 bin 300’ü kadın olmak üzere, 21 bin 320 Filistinli öldürüldü, 55 bin 603 kişi de yaralandı. Enkaz altında binlerce ölü olduğu bildirilirken, halkın sığındığı hastane ve eğitim kurumları hedef alınarak sivil altyapı tahrip ediliyor.
İsrail ordusu, Gazze Şeridi’ne saldırılarının başladığı 7 Ekim’den bu yana 167’si karadan işgal sürecinde olmak üzere 501 askerinin öldürüldüğünü duyurdu. Çatışmalara 24 Kasım’da dörtgünlüğüne verilen ve daha sonra üç gün daha uzatılan “insani ara”da 81 İsrailli ve 240 Filistinli esir karşılıklı serbest bırakıldı. Öte yandan İsrail binlerce Filistinliyi alıkoyup hapsetmeye devam etti.
İşgal altındaki Batı Şeria ve Kudüs’te de İsrail güçleri ve yasa dışı Yahudi yerleşimcilerin saldırılarında 315 Filistinli hayatını kaybetti.
İsrail ordusu ile Hizbullah arasında 8 Ekim’den bu yana sınırda devam eden çatışmalarda 28 Lübnanlı sivil ve 129 Hizbullah mensubu ile beş İsrailli sivil ve dokuz İsrail askeri öldü.
