Hamas’ın 7 Ekim’de İsrail’e düzenlenen Aksa Tufanı Operasyonu’nun başlatıcısı olarak süreci nasıl planladığı epeydir konuşuluyor. 1200 İsraillinin öldürüldüğü bu saldırı İsrail istihbaratına kara bir leke bırakmış, 42 binden fazla Filistinlinin öldürüldüğü Gazze Savaşı’nın da tetikleyicisi olmuştu. Şimdi savaş çok daha geniş bir bölgeye yayılma tehlikesi taşıyor. Lübnan eylülün son haftasından beri bombardımana tutuluyor, İsrail’in İran’a yapacağı misillemenin savaşı Körfez’e kadar taşıma ihtimali bile var. Çünkü İran petrol ve nükleer tesislerini hedef alan bir saldırıda Körfez ülkelerinin petrol sahalarını vuracağını açık açık söylüyor. Tam da böyle kritik bir dönemde Amerikan gazetesi New York Times Hamas’ın operasyonu planlamaya başladığı 2021’den bugüne yapılan toplantıların tutanaklarını gördüğünü iddia ediyor.
Bu tutanaklara göre Hamas’ın yeni siyasi büro şefi Yahya Sinvar iki yıl boyunca Hamas’ın üst düzey liderleriyle bir araya gelerek bu saldırıyı planladı. Yine iddiaya göre Sinvar İran ve Lübnan Hizbullahı’nı da saldırılara katılmaya ikna etmeye çalıştı, hiç olmazsa sürpriz saldırı sonrası başlayacak savaşa onların da katılmasını istedi. Belgelerin gösterdiği bir diğer şey de Hamas’ın saldırı öncesi İsrail istihbaratını kandırmak için yoğun çaba sarf ettiği.
Nereden çıktı bu tutanaklar?
New York Times bu belgelerin operasyonun başlamasından önceki 10 gizli planlama toplantısının tutanaklarından oluştuğunu söylüyor. Gazete bu tutanakların Hamas’ın lider kadrosunun çalışma şekli ve saldırı hazırlıkları hakkında daha önce bilmediğimiz 30 sayfalık ayrıntıları içerdiğini söylüyor. Tutanaklar ocak ayı sonunda İsrailli askerlerin Gazze’nin güneyindeki Han Yunus’ta Hamas’a ait tünellerde yaptıkları aramada bulunan bir bilgisayarda ortaya çıkmış.
NYT doğruluğunu teyit etmek için belgeleri Hamas üyelerinden bazılarına ve Hamas’a yakın uzmanlarla paylaştığını söylüyor. Eskiden Hamas’ın askeri kanadında savaşmış ve şimdilerde İstanbul’da analistlik yapan Salah al-Din al-Awawdeh belgelerdeki bazı bilgilerden haberdar olduğunu ve düzenli not tutmanın grubun genel uygulamalarından olduğunu söylemiş.
Saldırının 2022 sonbaharında yapılması planlanıyordu
Tutanaktaki ayrıntılardan biri Hamas’ın “büyük proje” kod adıyla hazırladığı saldırıyı aslında 2022 sonbaharında gerçekleştirmeyi planlaması. Ancak İran ve Hizbullah’ı savaşa dahil etme çabaları nedeniyle planlarını ileri bir tarihe ertelemek zorunda kalmışlar. Sinvar Hizbullah’ı ikna etmeye çalışırken İsrail’deki yargı reformu ayaklanmalarını gerekçe göstermiş. Savaştan önce İsrail’de her cumartesi yargı reformunun yapılmaması için halk sokağa dökülüyordu. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu yargı reformuyla Yüksek Mahkeme’nin yetkilerini olabildiğince kısıtlamayı ve kendi yetkilerini artırmayı amaçlıyordu. Bu sayede kendisine yöneltilen suçlamaların yargıya taşınmasını engelleyebilecekti. Savaş başladıktan sonra yargı reformu tartışmaları da rafa kaldırıldı.
Tutanaklara göre saldırıdan üç ay kadar önce, temmuzda Hamas üst düzey bir yetkilisini Lübnan’a göndermiş. Bu yetkili üst düzey bir İranlı komutanla görüşerek saldırının başında İsrail için önemli noktaların vurulması konusunda yardım istemiş. Gazete İranlı komutanın hem İran’ın hem de Hizbullah’ın prensipte Hamas’a destek verdiğini, ancak hazırlanmak için daha çok zamana ihtiyaç duyduklarını söylediğini iddia ediyor.
İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney, 7 Ekim saldırılarında İran’ın rolü olduğu iddialarını hep reddetti. Amerikalı yetkililer de İranlı liderlerin bu saldırıya hazırlıksız yakalandığına dair istihbaratları olduğunu söyleyerek İran’ın planlama aşamasında doğrudan rol oynama ihtimalindeki şüpheleri artırdı. İran bu tutanaklarla ilgili olarak “Tüm planlama, karar alma ve uygulama işlemlerinden Hamas’ın askeri kanadı sorumludur. Bunu kısmen ya da tamamen İran ve Hizbullah’la ilişkilendirmeye çalışan tüm iddiaları inandırıcılıktan uzaktır ve uydurma bilgilere dayanmaktadır” dedi.
Tutanaklarda Hamas’ın müttefiklerine planlarından ne kadar bahsettiği ise yazmıyor. Bununla birlikte Hamas’ın birkaç hafta önce İsrail saldırılarında öldürülen Hizbullah lideri Hasan Nasrallah’la yapılacak görüşmelerde planları daha ayrıntılı bir şekilde ele alacakları yazıyor ancak bu görüşmenin gerçekleşip gerçekleşmediği de muamma. Peki neden Hamas saldırılarını müttefikleri olmadan başlatma kararı aldı? Gazete sebebin İsrail’in saldırıdan önce yeni ileri hava savunma sistemini devreye sokmasını önlemek olduğunu söylüyor.
Haniye’nin plandan haberi varmış
Hamas’ın saldırı kararında İsrail ve Suudi Arabistan’ın normalleşme çabalarını sekteye uğratma arzusu, İsrail’in Batı Şeria’daki baskılarını artırması ve Mescid-i Aksa yerleşkesindeki kontrollerin sıkılaştırılması etkili oldu. İsrail’in saldırı planına uyanmaması için de örgüt 2021’den bu yana İsrail ile büyük çatışmalardan kasıtlı olarak kaçındı.
Bilinmezlerden birinin daha tutanaklarda yer aldığını da söylüyor gazete. Hamas’ın bu yıl temmuz ayında suikasta kurban giden eski siyasi büro şefi İsmail Haniye’nin saldırı planından haberdar olup olmadığı bilinmiyordu. Tutanaklarda Haniye’nin saldırıdan önce “büyük proje” konusunda bilgilendirildiği de yazıyor.
Bu tutanakların ortaya çıkması İsrail’de yeni bir tartışmanın doğmasına neden oldu. Neden İsrail istihbaratı tüm bu görüşmeler olurken tuhaflığı fark edememiş ya da belgeleri saldırılar olmadan ele geçirememişti? İsrailli komutanlar 7 Ekim saldırısından önce Hamas’ın savaş planlarını bildiğini ancak örgütün bunu hemen faaliyete sokabilecek kabiliyete de niyete de sahip olmadığını düşündüklerini söylüyor.
