Avrupa Birliği (AB) özel Liderler Zirvesi’nde baskılara boyun eğip Ukrayna’ya sağlanacak 50 milyar euroluk yardıma onay veren Macaristan Başbakanı Viktor Orban Cuma günü, anlaşmayı kabul etmeden önce elinden gelen her şeyi yaptığını söyledi. Orban bu çabalarıyla, ülkesinin AB fonlarını kaybetmesinin önüne geçildiğini ifade etti.
Avrupa Birliği’nin 27 üyesi dün Ukrayna’ya gönderilecek 50 milyar euroluk yardım konusunda uzlaşıya varmıştı. Bu uzlaşı, uzun zamandır Ukrayna yardımlarında ayak direten Orban’ın inadının yenilmesi dışında, Rusya’nın işgaline karşı mücadelesinde Kiev’i desteklemeye devam edip etmeme konusunda görüş ayrılığının yaşandığı ABD’ye de bir mesaj niteliği taşıyordu.
Macaristan, Şubat 2022’de başlayan savaşın en başından beri Ukrayna’ya silah göndermeyi reddediyor. Bu her ne kadar Rusya ile yakın ilişkileriyle alakalı olsa da aslında Budapeşte’nin Kiev ile olan gerilimi Ukrayna’da yaşayan etnik Macarlara yönelik tutum ve ayrımcılıktı. Orban bu sebeple uzun süredir direndiği yardımlara en sonunda boyun eğmek zorunda kaldı, çünkü ekonomik zorluklar çeken ülkesinin AB’den alacağı fonlar büyük ölçüde tehlikeye girmişti. Bu tehlike Macaristan’da da Orban ve yönetimi üzerinde baskı yaratınca, Budapeşte’nin Ukrayna onayı beklenenden hızlı bir şekilde sonuçlandı.
Anlaşmaya varılmadan önce ülkesi için elinden gelen her şeyi yaptığını söyleyen Orban, Cuma günü devlet radyosuna verdiği demeçte, varılan anlaşmanın iyi bir anlaşma olduğunu söyledi. Orban şöyle konuştu: “Eğer bu anlaşmaya yapılmasaydı ve Macaristan veto hakkını kullanmaya devam etseydi, 26 üye ülke parayı Ukrayna’ya bir şekilde gönderecekti ve bu da Macaristan için ayrılan fonlardan yapılacaktı. Biz, Ukrayna’ya silah göndermiyoruz. Brüksel’den kendi paramızı alıyoruz.”
Orban, Ukrayna’nın savaştan sonra yeniden yapılanmasını ima ederek, sivil finansmana destek olacaklarını da söyledi. Orban aynı zamanda, Ukrayna ve Rusya arasındaki barış görüşmelerinin başlaması gerektiğini ifade ederken zamanın Rusya lehine işlediğine de dikkat çekti. Macaristan Başbakanı, AB’nin Kiev’e verdiği mali ve askeri desteği şiddetle eleştirmesiyle öne çıkıyor ve Rusya’nın Ukrayna’ya açtığı savaşı sürerken Kremlin ile sıkı ilişkilerini de koruyor.
Aralık ayında Macaristan’ın AB fonlarının bazı dilimlerine erişimini serbest bırakan Avrupa Komisyonu, Orban’ın 13 yıllık iktidarı boyunca ülkesinde demokrasiye zarar verdiği yönündeki yaygın suçlamalar nedeniyle Budapeşte’den 20 milyar Avro’yu hala esirgiyor. Hükümeti bu iddiaları reddediyor.
‘İknanın başrolü Meloni’
AB bütçesinden Ukrayna’ya ek 50 milyar euroluk destek paketi sağlanmasına karşı duran ancak vetosunu sonradan kaldıran Macaristan Başbakanı Orban’ın kararını değiştirmesinde İtalya Başbakanı Giorgia Meloni’nin başrol oynadığı belirtildi. İtalyan ANSA ajansının başbakanlık kaynaklarına dayandırdığı haberine göre, Meloni ve Orban, AB Liderler Zirvesi öncesinde iki defa yüz yüze görüştü. Bu arada, Avrupa siyaset sahnesinde müttefik olan Meloni ve Orban’ın iki gün arka arkaya görüştüğü tek meselenin Ukrayna’ya ek destek paketi olmadığı belirtiliyor. Basında çıkan diğer haberlerde, iki liderin, Roma ve Budapeşte arasında son günlerde gerilime yol açan, Macaristan’da geçen yıl aşırı sağcılara saldırdığı gerekçesiyle tutuklu yargılanan İtalyan Ilaria Salis’in durumunu da görüştüğü bildirildi.
Ne olmuştu?
AB Konseyi Başkanı Charles Michel, dün zirve başladığı sırada sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, 27 AB liderinin tamamının AB bütçesi kapsamında Ukrayna’ya ek 50 milyar euroluk destek paketi üzerinde anlaşmaya vardığını duyurmuştu. AB ülkelerinin liderleri, Ukrayna’ya mali destek sağlanması hedefiyle Birliğin uzun dönemli bütçesinde değişiklikleri ele almak üzere özel zirve toplantısında bir araya gelmişti. AB Komisyonu, Ukrayna’ya gelecek 4 yılda kesintisiz destek sağlayabilmek için 2024-27 bütçesine 50 milyar euroluk bir fonun dahil edilmesini istiyor, 26 üye buna destek verirken Macaristan ise çeşitli gerekçelerle karşı çıkıyordu.
Macaristan Başbakanı Orban, Aralık 2023’te yapılan AB Liderler Zirvesi’nde oybirliği gereken kararı veto etmişti.
