İsrail – Filistin Savaşı’ndan hemen önce dünyanın gündeminde Karabağ vardı. Azerbaycan’ın Dağlık Karabağ bölgesine karşı 19 Eylül’de askeri operasyon düzenlemesiyle gözlerin çevrildiği bölge, binlerce Karabağ Ermenisinin Ermenistan’a geçişini izlemişti.
Rus haber ajansı TASS, bugün geçtiği bir haberle dikkatleri yeniden Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki gelişmelere çekti. TASS’a göre, Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Azerbaycan ile yeni yıldan önce bir ‘barış anlaşması’ imzalamaya hazır olduğunu dile getirdi. Paşinyan ayrıca Ermenistan’da yaşayan tüm Azerbaycan vatandaşlarının can güvenliğini garanti alacağını da sözlerine ekledi.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin geçen hafta, her iki tarafın da iyi niyet göstermesi halinde Ermenistan ile Azerbaycan arasında bir barış anlaşmasının gerçekleştirilebileceğine inandığını söylemişti.
Putin, ayrıca barış görüşmelerine Moskova’da ev sahipliği yapmaya hazır olduğunu ifade etmişti.
Aliyev: Karabağ konusu kapandı
Öte yandan Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Karabağ sorununun ebediyen kapandığını söyledi. Aliyev, Ermenistan işgalinden kurtarılışının 3. yılında Fuzuli kentini ziyaret etti ve burada vatandaşlarla bir araya geldi. Vatandaşlarla sohbet eden Aliyev, diğer kentler gibi Fuzuli’nin de işgal döneminde Ermeniler tarafından tamamen yıkıldığını hatırlatarak, işgalden sonra Azerbaycan devletinin burada yeni bir kent inşa ettiğini belirtti.
Aliyev, 800’den fazla Fuzuli sakininin kente dönerek yerleştiği bilgisini vererek, “Yıl sonuna kadar Fuzuli’de yaklaşık 2 bin kişi yaşayacak. Büyük Dönüş Programı’nın ilk aşamasında, 2026’nın sonunda Fuzuli’ye 22 bin vatandaşımız dönmüş olacak. Bu tarihe kadar genel olarak Karabağ ve Doğu Zengezur’a 140 bin insan yerleşmiş olacak” ifadesini kullandı.
İşgal döneminde bazı yabancı ülkelerin Karabağ’dan vazgeçmesi için Azerbaycan’ı ikna etmeye çalıştığını hatırlatan Aliyev, “Sorunun savaş yoluyla çözümü yoktur diyorlardı. Biz, (savaş yoluyla) çözülebileceğini kanıtladık ve konu kapandı. Karabağ sorunu ebediyen kapandı. Ayrılıkçıların defteri sonsuza kadar kapandı” dedi.
Aliyev, zaferi canlarını vatan için feda eden kahraman askerlere borçlu olduklarını ve şehitleri hiçbir zaman unutmayacaklarını vurguladı.
Fuzuli’nin kent merkezi ve köylerinin çoğu, 1993’te Ermenistan ordusunca işgal edilmişti.
Arazisi 1386 kilometrekare olan Fuzuli’de, işgalden önce 144 bin Azerbaycanlı yaşıyordu.
Fuzuli’nin Ermenistan güçlerine karşı 1990’lı yıllarda 1100’den fazla şehit verdiği biliniyor. Ermenistan güçlerinin saldırılarında yaklaşık 1500 Fuzulili yaralanmış, 155 çocuk ise anne ve babasını kaybetmişti.
Dağlık Karabağ krizi
Azerbaycan’ın 19 Eylül’de başlattığı bir gün süren “terörle mücadele operasyonu” ayrılıkçı Ermeni yönetimi silah bırakmaya zorlamış, akabinde bölgeden toplu göç başlamıştı.
Ermeni sığınmacılar yanlarına aldıkları küçük çantalarla araç, otobüs ve traktörlerle bölgeyi topluca terk etmişti. Erivan yönetimi, 29 Eylül itibariyle yaklaşık 93 bin kişinin topraklarına geçtiğini duyurmuştu.
120 bin Ermeni’nin yaşadığı bilinen bölgedeki nüfusunda 4’te üçü toplu bir şekilde Karabağ’ı terk etmişti.
