İran’da cumhurbaşkanlığı seçimlerinden dört gün sonra İran basını İran emniyetinin başkent Tahran’daki Türk Hava Yolları (THY) ofisini kapattığını yazdı. Habere göre ofisin kapatılmasının nedeni kadın çalışanların ülke yasalarına aykırı şekilde zorunlu başörtüsü takmayı reddetmesiydi.
İran’ın yarı resmi haber ajansı Tasnim polis memurlarının pazartesi günü Tahran’daki THY ofisine giderek şirket çalışanlarını “başörtüsüne uymadıkları” konusunda ilk uyarıyı yaptığını yazdı. İranlı çalışanların “polis memurlarına sorun çıkarması sonucu ofisin kapatıldığının” belirtildiği haberde çalışanların davranışı sebebiyle ofisi mühürlediği aktarıldı.
Tasnim’e göre ofisin çarşamba günü yeniden açılarak yeniden faaliyet göstermesine izin verildi. Haberde polisin başörtüsüne uyulmaması nedeniyle bir işyerini mühürleme yetkisinin olmadığı ama ilk uyarıyı yapabileceği de belirtildi. Ancak muhafazakâr İbrahim Reisi döneminde İranlı yetkililer ülke genelindeki restoran, eczane ve ofis gibi yüzlerce işletme kadın çalışanların başörtüsü takmamasına izin verdiği için kapatıldı.
Resmi haber ajansı IRNA Tahran Savcısı Ali Salihi’nin THY ofisinin mühürlenmesi konusunda herhangi bir yasal işlem ya da kararın olmadığını söylediğini aktardı. İran İçişleri Bakanlığı ise haberler çıkana kadar böyle bir mühürleme olayından haberlerinin olmadığını belirttikleri bir açıklama yayınladı. Öte yandan Pezeşkiyan seçildiğinden beri İran’da bazı bölgelerde elektrik kesintilerinin arttığı belirtiliyor. Pezeşkiyan destekçileri bu elektrik kesintilerini yeni cumhurbaşkanına sabotaj olarak yorumluyor.
Erdoğan’ın ılımlı cumhurbaşkanını tebrik ettiği gün oldu
22 yaşındaki Mahsa Amini’nin iki yıl önce eylül ayında “başörtüsünü düzgün takmadığı” gerekçesiyle “ahlak polisi tarafından gözaltına alındıktan sonra şiddet görüp hastaneye kaldırılmasının ardından ölmesi İran genelinde kıyafet yasasına karşı kitlesel protestoların patlak vermesine neden oldu. Bu protestolar büyük ölçüde dursa da İranlı bazı kadınlar mevcut yasaya tepki olarak sokaklarda başlarını açmaya devam ediyor.
Ne var ki başörtüsü yasası son protestolardan sonra iyice sıkılaştırıldı. Toplam 70 maddeden oluşan yeni yasaya göre kıyafet kurallarına uymayan kadınlar beş ila 10 yıl arasında hapis cezasına çarptırılabiliyor. Ayrıca ‘çıplaklık, iffetsizlik, tesettürsüz olma, uygunsuz giyinme ve huzuru bozan, kamu ahlakına aykırı davranışlardan’ suçlu bulunan kadınlar, hapis cezasının yanı sıra 60 kırbaç cezası gibi ağır yaptırımlar uygulanabiliyor. Yasa ayrıca tesettür kurallarını uygulamayan işletmelere de para cezası verilmesine ya da söz konusu yerlerin kapatılmasına işaret ediyor. Tasarıyla birlikte kamu kurumları, kıyafet kurallarını ihlal eden kadınlara temel hizmetleri vermeme hakkına yasal olarak sahip olacak. Bu kurumlar arasında devlet daireleri, üniversiteler, hastaneler ve halka açık parklar var.
Reisi’nin bir ay önce helikopter kazasında hayatını kaybetmesinin ardından düzenlenen yeni seçimlerde zaferi göğüsleyen reformist Mesud Pezeşkiyan oldu. Pezeşkiyan’ın komşu İran’ın yeni lideri olmasının ötesinde Türk asıllı olması da Türkiye için dikkat çekici yanlardan biriydi. İran için şaşırtıcı olansa reformist bir liderin başa geçmesiydi. Pezeşkiyan ailesindeki tüm kadınların çarşaf giydiğini söylemekle birlikte ülkede kadınlara dayatılan kıyafet kurallarının uygulanma biçimini de sorgulamıştı. Cumhurbaşkanlığı tartışmaları sırasında “Kadınların ikinci sınıf vatandaşlar olduğu ve sadece aile için yaratıldıkları görüşü değişmesi gereken bir şeydir. Kadınlar ekonomide, bilimde ve sanayide erkeklerle birlikte varlar ve onları konumlarına iade etmeliyiz” demişti. Pezeşkiyan’ın vaatlerinden biri başörtüsü yasasının uygulanma şeklinin hafifletilmesiydi.
Tahran’daki THY’de yaşanan bu gerginlik Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Pezeşkiyan’ı arayarak zaferini tebrik ettiği gün yaşandı. Erdoğan Almanya dönüşü uçakta “Bundan sonraki süreçte Türkiye-İran ilişkileri daha iyi olacaktır. Kaldı ki İran’la bölgede münasebetleri en iyi olan ülke Türkiye” demişti. Türkiye ve İran arasında geçen yıl ikili ticaret hacmi 5,4 milyar doları buldu. Ayrıca 2,5 milyon İranlının gezmek için tercih ettikleri yerlerin başında da Türkiye geliyor. THY ABD ve Kanada’ya doğrudan seyahati sağlayarak uçuş süresini kısalttığı için İranlıların da sık tercih ettiği bir havayolu şirketi.
