Rusya ve Ukrayna Savaşı’nın 2022 Şubatında patlak vermesiyle tarafsızlık politikasını terk edip NATO’nun kapısını çalan İsveç ve Finlandiya artık Moskova’nın gerilim hatlarından birini oluşturuyor. İsveç’in NATO’ya katılım protokolü TBMM Dışişleri Komisyonu’nda kabul edildi. Stockholm’ün Protokol işiMeclis Genel Kurulu’na kaldı. Ancak İsveç’ten önce süreci çok daha sıkıntısız atlatan Finlandiya özellikle ittifaka resmen katıldığı 4 Nisan 2023’ten bu yana Moskova’nın nefesini ensesinde hissediyor. Bunu dile getiren de zaten bizzat Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin oldu. Putin yıl sonu yoğunluğu içinde sık sık TV’lerde boy gösterdi, Finlandiya ile yaşanabilecek sıkıntıların sinyalini verdi.
Geçenlerde konuşan Rus lider ülkesiyle 1.340 kilometre uzunluğundaki sınırı paylaşan Finlandiya için “Finlandiya ile sorunumuz yoktu artık var” dedi ve sınıra daha fazla asker göndereceklerini ifade etti. Putin’in bu açıklamalarından birkaç gün sonra da açıklama Rusya’nın en büyük savunma sanayi şirketi Rostec’den geldi. Rostec Başkanı Sergey Çemezov Rus devlet haber ajansı RIA Novosti’ye Rusya’nın Finlandiya sınırı yakınlarına en yeni obüslerden konuşlandıracağını söyledi.
Çemezov “Sanırım yakında Kuzey Askeri Bölgede olacaklar, çünkü atış menzili nedeniyle bu sınıftaki obüslere ihtiyaç duyuluyor” diye de ekledi.
2021 yılında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin Rus Kuzey Filosu’nun statüsünü Kuzey Askeri Bölgesi olarak değiştirmişti. Rus lider Finlandiya ve Norveç ile sınırları paylaşan Murmansk bölgesini de bölgeye dahil etmişti. Şubat 2022’de Ukrayna’ya işgal başlatan Rusya Finlandiya’nın NATO ittifakına katılımının ardından Moskova’nın batı sınırına asker yığacağı uyarısı yapmıştı. Coalition-SV obüsleri 70 kilometrelik menzile ve dakikada 10 mermiden fazla atış gücüne sahip. İsveç’in NATO’ya Katılım Protokolü’nün imzalanmasının ardından Rusya’nın Batı’ya daha fazla silah yığma kararı aldığı dikkat çekiyor. Rusya’nın Ukrayna’ya işgal başlatmasının ardından İsveç ve Finlandiya NATO başvurusu yapmış, Finlandiya’nın başvurusu bu yıl nisan ayında kabul edilmiş ve NATO’nun 31’inci üyesi olmuştu. İsveç’in NATO üyeliğine ise dün yeşil ışık yakıldı.
Finlandiya medyası: Gerginlik tırmanabilir
Finlandiya’nın yüksek tirajlı gazetelerinden Helsingin Sanomat da Putin kararını ve adımlarını Finlandiya Uluslararası İlişkiler Enstitüsü uzmanı Arkadiy Moshes’e sordu. Cevap çok tahmin edilebilirdi: Gerginlik tırmanacak.
Moshes Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in genel olarak NATO ve özel olarak Finlandiya hakkındaki son açıklamalarını değerlendirirken “Finlandiya ile artık sorunumuz var” çıkışına dikkat çekti. Çünkü Putin o açıklamada NATO ile savaşa girme niyeti olmadığını da ifade etmişti. Ama bu ifade Moshes için önemli, çünkü ona göre Putin bu tür sözleri ilk kez söylemiyor. Moshes Putin’in daha önce de Ukrayna’ya saldırmayacağını söylediği açıklamasını anımsatarak şöyle diyor: “Ocak 2022’de Ukrayna’ya saldırmayacağını da söyledi ama tam tersini yaptı. Putin ülkesinin NATO’ya saldırmak için hiçbir nedeni olmadığını söyledikçe daha önce söylediklerini ve yaptıklarını hatırlıyoruz. Putin’e güvenemeyiz, dolayısıyla ülkesinin güvenliğinden sorumlu liderler endişelenebilir.”
Putin’in geçen sene Finlandiya ve İsveç’in NATO’ya katılmasının Rusya için sorun olmayacağı yönündeki sözlerini de anımsatan Moshes “Bilmiyorum; Putin geçen sene ne söylediğini hatırlıyor mu?” diye sorarak “artık Finlandiya seçimini yaptı ve yalnız değil” dedi.
Uzman “Putin Rusya’nın NATO ülkelerini tehdit etmediğini söylüyor ancak asker konuşlandırmayı da ihmal etmiyor. Bu bir çelişki değil, ‘güvenlik ikilemi.’ Bir ülke kendi güvenliğini güçlendirmeye başlarsa diğer ülke bunu tehdit olarak algılar. Sonuç olarak tarafların hiçbirinin gayesi bu olmasa da çatışmanın eşiğine gelmek an meselesidir” diyerek yaşananları askeri bir tırmanma olarak tanımladı.
Kuzeyde gerilimin artması yeni değil
Norveç Savunma Bakanlığı 2023’ün şubat ayında Rusya ile ilgili bir istihbarat raporunun sızmasıyla gündeme gelmişti. Norveç Rusya Deniz Kuvvetleri’ne bağlı Kuzey Filosu’ndaki savaş gemilerinin 30 yıldan beri ilk kez taktiksel nükleer silahlarla donatıldığını öne sürmüştü. Bakanlığın Norveç askeri istihbaratının topladığı bilgilerle hazırladığı Fokus 2023 adlı yıllık raporunda Rusya’nın taktik nükleer silah kapasitesinin önemli bölümünün Kuzey Filosu’ndaki savaş gemilerinde kullanıldığı iddia edilmişti. “Konvansiyonel savaş kapasitesi zayıflayan Rusya için nükleer silahların önemi ciddi şekilde arttı” denen raporda bu durumun NATO ülkeleri için göz ardı edilemeyecek bir tehdit oluşturduğu savunulmuştu.
Savaş Çalışmaları Enstitüsü de (Institute for the Study of War/ISW) Rus ordusunun kuzeybatıda yeniden yapılanma ve yayılma biçiminin “NATO’ya karşı gelecekte yaşanması muhtemel geniş çaplı bir konvansiyonel savaşa” hazırlık olduğuna işaret etmişti.
