Rusya ve Ukrayna arasında başlayan savaş üçüncü yılında devam ederken Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ülkesinin avantajlı durumuna karşın müzakere süreci söylemlerini artırdı. 2022’de İstanbul’da gerçekleşen görüşmelere sürekli atıfta bulunan Rus lider, müzakere için Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski’ye seslendi ve şartlarını sıraladı. Ancak bu şartlar pek de Zelenski’nin kabul edeceği türden değil.
Putin, Zelenski’den NATO hayalinden vazgeçmesini istedi
Putin, Rusya’nın başkenti Moskova’da Rusya Dışişleri Bakanlığı üst düzey yöneticilerinin de katıldığı bir toplantı düzenledi. Ukrayna’nın birliklerini Donetsk, Luhansk, Herson ile Zaporijya’dan çekmesi ve NATO’ya katılma isteğinden vazgeçmesini isteyen Putin, bu şartların sağlanması ardından müzakerelere başlayabileceklerini açıkladı.
“Şartlar oldukça basit” diyen Putin, Kiev’in söz konusu bölgelerden asker çekmeyi kabul etmesi ve NATO kararından vazgeçmesi halinde “hemen o dakika, ateşkes ilan edileceğini ve masaya oturacaklarını” söyledi.
‘Tekrar ediyorum, bunu derhal yapacağız’
“Tekrar ediyorum, bunu derhal yapacağız. Doğal olarak, eş zamanlı olarak Ukrayna birliklerinin ve oluşumlarının engelsiz ve güvenli bir şekilde geri çekilmesini garanti edeceğiz” ifadelerini kullanan Rus liderin bu açıklamaları, İsviçre’deki görüşmelerden hemen önce çok fazla dile getirmeye başlaması da dikkat çekiyor.
Rusya, savaşın üçüncü yılında Ukrayna topraklarının neredeyse beşte birini kontrol altına aldı. Ukrayna barışın ancak Rus güçlerinin tamamen geri çekilmesi ve toprak bütünlüğünün yeniden tesis edilmesiyle sağlanabileceğini söylüyor.
Ukrayna’dan yanıt gecikmedi: Uzlaşma imkanı yok
Ukrayna, Rusya Devlet Başkanı Putin’in ateşkes koşullarını “saçma” olarak nitelendirerek Putin’in “dünya güçlerini yanıltmaya ve gerçek barış çabalarını baltalamaya çalıştığını” savundu.
Dışişleri Bakanlığı yaptığı açıklamada Putin’in sözlerini “uluslararası toplumu yanıltmaya ve adil bir barışa ulaşmaya yönelik diplomatik çabaları baltalamaya yönelik manipülatif açıklamalar” olarak niteledi.
Bakanlık “Suç ortaklarıyla birlikte İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana Avrupa’daki en büyük çatışmayı planlayan, hazırlayan ve uygulayan Putin’in kendisini barış yanlısı olarak sunması abesle iştigaldir” diye ekledi.
Ukrayna Devlet Başkanı Yardımcısı Mykhailo Podolyak ise Reuters’a yaptığı ayrı bir açıklamada Putin’in istekleri ile Ukrayna’nın Rusya’nın başlattığı savaşı sona erdirmek için öne sürdüğü koşullar arasında “uzlaşma bulmanın mümkün olmadığını” söyledi.
Podolyak telekonferans aracılığıyla verdiği demeçte “Putin Ukrayna’ya yenilgiyi kabul etmesini öneriyor. Ukrayna’ya topraklarını yasal olarak Rusya’ya terk etmesini söylüyorve jeopolitik egemenliğini devretmeyi teklif ediyor” dedi.
Ukraynalı bürokrat, Putin’in konuşmasını İtalya’daki G7 Liderler Zirvesi’nden hemen öncesinde yaparak gündemi Ukrayna’nın elinden almaya çalıştığını savundu:
“Putin’in açıklamasıyla Rusya sanki saldırıyı başlatan kendileri değilmiş gibi bir hava yaratıyor… Sanki barış öneriyorlarmış ve Ukrayna bunu istemiyormuş gibi.”
Podolyak ayrıca Kiev’in barış istediğini ancak bunun Rusya’nın saldırganlığı nedeniyle adil bir şekilde cezalandırılması ve Ukrayna’nın egemenliğinin korunması koşuluyla mümkün olabileceğini söyledi.
İsviçre’de ne konuşulacak?
Ukrayna, savaşın nasıl sona erdirileceği konusunda uluslararası görüşleri almak niyetiyle bu haftasonu İsviçre’nin ev sahipliğinde yapılacak görüşmelere katılacak. Görüşmeler Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in katılmaması gerektiğini söyleyen Zelenski’nin inisiyatifiyle gerçekleşecek. İsviçre bu nedenle Rusya’yı davet etmedi. Moskova ise kendisinin bulunmadığı herhangi bir görüşün sonuç odaklı olmasının inandırıcı olmadığı fikrinde. Ukrayna ve İsviçre, Rusya’yı davet etmese de Çin de dahil olmak üzere Rusya’nın müttefiklerinin katılmasını istiyor.
Putin 17 Mayıs’ta Çin’de yaptığı konuşmada İsviçre görüşmelerinin ciddi bir barış müzakeresinden ziyade dayatılan bir koşul olacağını söyledi. İsviçre görüşmelerine böyle bakan Putin yine Çin’deki konuşmasında “Biz görüşmeye açığız hiçbir zaman reddetmedik” demişti. Kremlin Moskova’nın “sahadaki gerçekler” temelinde görüşme fikrine açık olduğunu defalarca dile getirmişti.
İsviçre’de hafta sonu yapılacak ve 90’dan fazla ülke ve kuruluşun temsilcilerinin katılacağı zirvenin toprak meselelerinden uzak durması bekleniyor. Bunun yerine Ukrayna’da gıda güvenliği ve nükleer güvenlik gibi konulara odaklanılacağı ifade ediliyor.
Putin’in söylemleri Zelenski’nin istekleriyle tamamen zıt
Zelenski Ukrayna Savaşı’nın başından bu yana Berlin’de yaptığı ikinci konuşmada Berlin Duvarı’na gönderme yapmıştı. 12 Haziran’da Berlin’de düzenlenen ‘2024 Ukrayna İyileştirme Konferansı’na katılan Ukrayna lideri, Ukrayna’nın Soğuk Savaş yıllarındaki Almanya gibi bölünmeyeceğini savunarak, “Yıkılmayacak duvar yoktur” demişti.
Bu da Zelenski’nin Putin’in “askerlerini çek” dediği bölgelerden çıkmayacağının bir göstergesi.
Almanya’ya teşekkürün ardından Rusya lideri Vladimir Putin’e de seslenen Zekenski Rusya’nın Avrupa’da ilerleyişini sürdürmesine izin verilmemesi gerektiğini vurgulamıştı: “Putin’in bu savaşı şahsen kaybetmesi hepimizin ortak çıkarınadır.”
Rusya-Ukrayna Savaşı’nı çocuklara miras bırakmayacaklarını belirten Zelenski “Bu savaşı kendi şartlarımızla bitireceğiz. Dünyadaki her insanın anlayabileceği şartlarda” diye konuşmuştu. Rusya’nın yol açtığı tüm zararı tazmin etmesi gerektiğini vurgulayan Ukrayna lideri savaşın kimin kazandığına şüphe bırakmayacak şekilde sona ermesini istediğini ifade ederek, “Uzlaşma zamanı sona erdi” demişti.
