İngiliz gazetesi Financial Times, Ukrayna’da yürütülen barış planına ilişkin taslak metni yayımladı. Avrupa Birliği’ne katılım prosedürlerini yeniden yazdırabilecek nitelikteki taslakta, Ukrayna’nın birliğe dahil edilmesi öngörüldü.
Rusya ile Ukrayna arasındaki savaşı sona erdirmeye yönelik ABD arabuluculuğunda yürütülen barış görüşmelerinde, Ukrayna’nın 2027 yılına kadar hızlandırılmış bir süreçle Avrupa Birliği’ne (AB) katılmasını öngören dikkat çekici bir plan gündeme geldi.
Financial Times’ın haberine göre bu plan, savaşın sona erdirilmesine yönelik hazırlanan kapsamlı barış anlaşması taslağının en önemli maddelerinden biri olarak öne çıkıyor.
Hedef 1 ocak 2027
Süreç hakkında bilgi sahibi kaynaklar, ABD ve Ukrayna müzakerecileri tarafından hazırlanan ve Brüksel’in destek verdiği taslağın son halinde, Ukrayna’nın 1 Ocak 2027 tarihinde AB üyesi olarak kabul edilmesinin açıkça yer aldığını aktardı.
Bu hızlı takvimin Kiev yönetiminin AB’nin 36 aşamalı ve zorlu katılım sürecinin hiçbirini resmen tamamlamamış olması nedeniyle, Birliğin “liyakate dayalı genişleme” ilkesini büyük ölçüde devre dışı bırakacağı ifade ediliyor. Yetkililer, böyle bir adımın AB prosedürlerinin baştan sona yeniden yazılmasını gerektireceğini vurguluyor.
AB’de aşamalı entegrasyon modeli tartışması
Kaynaklara göre Ukrayna için öngörülen mekanizma; fonlara erişim, oy hakkı ve Ortak Tarım Politikası gibi alanlarda kademeli entegrasyon sağlayan mevcut modele benzeyebilir.
Barış anlaşmasına net bir üyelik tarihinin eklenmesi hâlinde, Brüksel’in bu hızlı takvime karşı çıkmasının zorlaşacağı ve Ukrayna’nın AB üyeliğinin Kiev için “kaçınılmaz bir gerçekliğe” dönüşeceği değerlendiriliyor.
Planın ABD tarafından desteklenmesi, Başkan Donald Trump’ın Ukrayna’nın AB üyeliğini bugüne kadar veto eden Macaristan Başbakanı Viktor Orban’a bu hakkı kullanmaması yönünde baskı uygulayabileceği anlamına geliyor.
Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski perşembe günü yaptığı açıklamada müzakere pozisyonlarının ülkesinin gelecekte AB üyesi olacağı beklentisine göre şekillendiğini söyledi.
Zelenski, sürecin hem Avrupa’nın hem de ABD’nin alacağı kararlara bağlı olduğunu belirterek şu ifadeleri kullandı:
“Eğer anlaşmada Ukrayna’nın AB’ye giriş tarihi belirlenirse, bu anlaşmanın tarafı olan Amerikalılar, Avrupa’daki diğer ülkelerin Avrupa yolumuzu engellememesi için gereken her şeyi yapacaktır.”
Ukrayna, 2022’deki Rus işgalinin ardından yaptığı başvurunun ardından yalnızca dört ay içinde AB aday statüsü elde etmişti.
AB’nin genişlemeden sorumlu komiseri Marta Kos ise geçen ay yaptığı açıklamada, yeni üyelerin birkaç yıl boyunca “deneme süresine” tabi tutulabileceğini ve demokratik gerileme yaşanması hâlinde Birlikten çıkarılabileceklerini söyledi. Bu yaklaşımın, Ukrayna için öngörülen hızlandırılmış üyelik sürecine yönelik endişeleri azaltmayı amaçladığı belirtiliyor.
Ukrayna’nın 2027 hedefi ilk kez Mirror of the Week gazetesi tarafından gündeme taşındı.
ABD Başkanı Donald Trump ise perşembe günü yaptığı açıklamada Washington’un “Rusya ile bir anlaşmaya çok yakın olduğunu” söyledi ve “Ukrayna ile de anlaşmaya yaklaşmış olabileceklerini” ifade etti.
ABD’li yetkililerin hafta sonu Almanya’da düzenlenecek toplantıya katılarak Avrupalı ve Ukraynalı temsilcilerle barış sürecinin kritik başlıklarını ele alacağı bildirildi.
Trump, kampanyasında savaşı 24 saat içinde bitirme sözü vermişti. Ancak son açıklamalarında sürecin giderek daha karmaşık bir hâl aldığını dile getirdi.
Trump, konuyla ilgili şu değerlendirmede bulundu:
“Bu süreç karmaşık hâle geldi çünkü toprakları belirli bir şekilde bölüştürmek kolay değil; bu durum binlerce karmaşık emlak anlaşmasına benziyor.”
Devlet Başkanı Vladimir Putin’in dış politika danışmanı Yuri Uşakov ise barış planının nihai hâlini henüz görmediklerini belirterek temkinli bir açıklama yaptı.
Uşakov “Planı gördüğümüzde çoğunu beğenmeyeceğimizi hissediyorum” dedi.
Uşakov ayrıca, ’nın askerlerini çekmesi karşılığında Donbas bölgesinin “serbest ekonomik bölge” ilan edilmesine yönelik öneriyi de açık bir dille reddetti.