Ukrayna ve Rusya arasındaki savaş, dikkatlerin Gazze’ye yönelmesiyle manşetlerden yer yer uzak kalsa da tüm hızıyla sürüyor. Hatta, 2023’ün sonlarına doğru cephe hattında artan agresyon, Ukrayna iç siyasetine de sirayet ediyor.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ile Genelkurmay Başkanı Valeri Zalujni arasında büyük bir probleme neden olan asker sayısını artırma konusu bu kez de Ukrayna Parlamentosu’nda (Verkhovna Rada) olay oldu. Ukrayna parlamentosu, askerlikten kaçanlara yaptırım uygulanmasını öngören zorunlu askerlik tasarısını Devlet Başkanı Zelenski’ye geri gönderdi.
Rusya karşı savaşında Batılı müttefiklerinden aldıkları yardımlarla yaz aylarından karşı saldırıya geçen Ukrayna beklenen etkiyi yaratamadı. Tabiri caizse, metrelerle ilerleme kaydedilen karşı saldırı, batılı müttefikler için de bir hayal kırıklığı yaşattı. Hal böyle olunca Ukrayna’nın en büyük konularından biri asker sayısının artırılması oldu. İşte bu noktada, Zelenski ve Zalujni karşı karşıya gelmeye başladı.
Geçenlerde Politico’ya ismini açıklamamak kaydıyla demeç veren Ukraynalı yetkili “Şu ana kadar (ordudan) tek duyduğumuz şu: ‘Bize daha fazla insan ve milyonlarca top mermisi verin.’ Bu gerçekçi değil” demişti.
Ordu daha fazla asker isterken Zelenski de kademeli artıştan yana olduğunu söylüyordu. Çünkü bunun savunma kapasitesi ve mali bir mesele olduğunu vurguluyordu.
Ek 450 bin ila 500 bin kişinin seferber edilmesi Ukrayna’ya 500 milyar grivnaya (12 milyar euro) mal olacak ve paranın nereden geleceğini bilmek istiyorum. Bir askerin maaşını ödemek için altı Ukraynalı sivilin vergi ödemesi gerektiğini düşünürsek ek birliklerin masrafını karşılayabilmek için üç milyon çalışana daha ihtiyaç olacak.
Vekillerden ret
Ancak orduyla olan gerilimde yorgun düşen Zelenski, daha önce açıkladığı gibi 400 ila 500 bin kişinin seferberliği için kolları sıvadı. Zelenski, daha fazla insanı askere almak amacıyla parlamentoya bir tasarı sundu. Ancak Zelenski’nin yarım milyon Ukraynalıyı daha silah altına almak için gönderdiği tasarı parlamentonun engeline takıldı. Milletvekilleri, askerlikten kaçanlara baskı yapılmasını öngören zorunlu askerlik yasa tasarısını değerlendirmeyi reddetti.
Tasarıda neler var?
Tasarı, Ukraynalıların elektronik olarak da silahlı kuvvetlere katılmaya çağrılmasını ve erkeklerin silahlı kuvvetlerde askere alınma yaşının 27’den 25’e düşürülmesini içeriyordu.
Ancak tepkiyle karşılananlar genelde askerden kaçanlara yönelik maddeler oldu. Her zaman “daha fazla asker, daha fazla masraf” düsturuyla konuşan Zelenski’nin tasarısında “askerlikten kaçanların mülk sahibi olma ve kişisel paralarını özgürce kullanma haklarının sınırlandırılması” gibi bazı maddeler de yer alıyordu.
Ukrayna öte yandan yurtdışında yaşayan erkeklerin de seferberliğe dahil edilmesini istiyor. Aralık ayında yurtdışında yaşayan Ukraynalılara askerlik hizmetine hazır olmalarının istenebileceği belirtiliyor.
Savunma Bakanı Rüstem Umerov daha önce yaptığı açıklamada bu durum için “davet” demişti. Ancak “daveti” cevapsız bırakanlara dair bazı yaptırımların gündemde olduğu da basına yansımıştı.
Almanya’da hali hazırda yaklaşık 190 bin askerlik şartlarına uyan Ukraynalı erkek yaşıyor.
Genelkurmay başkanı vekilleri savaşa çağırmıştı
Ukrayna Genelkurmay Başkanı Valeri Zalujni geçtiğimiz günlerde Ukraynalı milletvekillerinin yeni bir seferberlik yasasında anlaşamaması durumunda cepheye kendilerinin gelmesi gerektiğini söylemişti. Ukrayna Parlamentosu Ulusal Güvenlik Komitesi toplantısına katılan Zalujni, milletvekillerine, “İnsana ihtiyacım var. Ruslar, 400 bin kişiyi daha askere aldı ve birkaç yüz bin kişiyi daha çağırmak için hazırlanıyorlar. Bizim elimizde ne var? Ya dünyaya dönüp sorun ya da kendiniz savaşmaya gelin” demişti. İddiaya göre Zalujni, daha sert seferberlik kuralları uygulanmadığı takdirde, “devleti savunacak kimsenin kalmayacağını” ifade etmişti.
Bu gelişmeler, Ukrayna’nın son karşı saldırısının durduğu ve Batı’nın Ukrayna’ya askeri yardım tedarikinin son aylarda darbe aldığı bir zamanda yaşanıyor. ABD’de Kongre’deki Cumhuriyetçiler 61 milyar dolarlık askeri paketi bloke ederken, AB’de Macaristan 50 milyar euro değerindeki yardımı durdurdu.
Üstelik, İsrail’in Gazze saldırıları nedeniyle dünyanın “dikkatinin dağıldığını” söyleyen Zelenski, geçtiğimiz günlerde de kendilerine gönderilmesi planlanan silahların İsrail’e gittiğini dile getirmiş ve rahatsızlığını belirtmişti.
