Sudan’ın fiili Devlet Başkanı Abdülfettah El Burhan liderliğindeki ordu ile ‘Hemedti’ olarak da bilinen Muhammed Hamdan Dagalo öncülüğündeki Hızlı Destek Güçleri (RSF) arasındaki çatışmalar altıncı gününü tamamladı. Dünya Sağlık Örgütü’nün açıklamasına göre, başta Hartum olmak üzere ülkenin dört bir yanında devam eden kanlı çatışmalarda hayatını kaybedenlerin sayısı 413’e yükselirken, yaralıların sayısı da 3 bin 551’e çıktı.
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres Ramazan Bayramı’ndan bir gün önce taraflara bayram münasebetiyle ateşkes çağrısında bulunmuştu. Taraflar 3 günlük ateşkes konusunda anlaştıklarını da duyurdu. Bu çerçevede vatandaşların tahliyesi amacıyla insani koridorların açılacağı belirtildi. Ne var ki bu söze uyulmadı. Hartum’da sivillerin top ve silah sesleri duymaya devam ettiği bildirildi.
RSF güçlerini Hartum çevresinden arındırdığını iddia eden Sudan ordusu, RSF ile müzakere yapılmayacağının altını çizerek ancak teslim olmalarının çatışmayı sonlandıracağını söylüyor. Ordu hava gücünü elinde bulunduğu için çatışmalarda üstünlüğü ele geçirmiş gibi görünse de ne kadar ilerleme kaybettiğini söylemek güç.
Sudan’daki durum ülkede bulunan yabancılar açısından da oldukça zor. Daha çatışmaların ilk gününde 3 BM çalışanı hayatını kaybetmişti. ABD Dışişleri Bakanlığı da bir ABD vatandaşının bölgede hayatını kaybettiğini açıkladı. Yine BM’nin Uluslararası Göç Ofisi, iki taraf arasında şiddetli çatışmalara sahne olan Kuzey Kordofan eyaletinde, aile aracının çapraz ateşe yakalanması sonucu bir çalışanının öldüğünü açıklamıştı.
CNN, Wagner bağlantısı olduğunu iddia ediyor
Geçen günlerdeki yazımızda Sudan’ın neden önemli olduğu konusuna değinirken ülkenin paralı Rus asker grubu Wagner bağlantılarından bahsetmiştik. Zamanında Wagner’in Sudan ordusunu desteklemek için ülkeye destek yolladığını, yine ülkedeki bir altın madenin işletmesini üstlendiğini anlatmıştık. Ancak bu çatışmalarda bir rolü olup olmadığı belirsizdi. CNN, yaptığı özel haberde bir bağlantı bulduklarını iddia ediyor.
Buna göre bölgedeki diplomatik kaynaklar, Wagner’in RSF’e, orduya karşı mücadelelerinde yardımcı olmak üzere füze tedarik ettiğini söylüyor. Sınır komşusu Libya’daki uydu görüntülerinin de bu iddiaları desteklediği söyleniyor. Zira bu uydu görüntülerinde Wagner üstlerindeki faaliyetlerde olağandışı bir artış olduğu gözlemleniyor.
Uydu görüntüleri ve Hollanda merkezli açık kaynak uzmanı Gerjon’a göre, Rus nakliye uçağı Ilyushin-76’nın hareketliliğindeki artış, Sudan’daki çatışmanın patlak vermesinden iki gün önce geçen hafta cuma günü başladı ve hiç olmazsa çarşamba gününe kadar devam etti. Bu da Wagner’in çatışmalardan daha önce haberdar olduğu ihtimalini ortaya çıkarıyor.
Neden çatışıyorlar?
Sudan’ın eski lideri Ömer El Beşir’i indirmek için 2019’da işbirliği yapan El Burhan ile Dagalo’yu karşı karşıya getiren ise farklı ideolojilere sahip olmaları değil, tamamen iktidar savaşı. El Beşir’i indirdikten sonra ülkeyi kimin yöneteceğine dair bir bilinmezliğe düşen ülkede önce Askeri Geçiş Konseyi kurulmuş, uluslararası arenadan tepkiler yükselince de bunun yerine sivillerin de söz sahibi olduğu Egemen Konsey getirilmişti.
Ancak El Burhan 2021’de yaptığı darbe ile iktidarı ele geçirdi ve ülkenin deneyimlediği bu kısacık demokrasi denemesi rayından çıktı. Dagalo’nun çatışma çıkarma isteği de aslında 100 bin kişilik RSF’nin orduya katılmasının istenmesi, Dagalo böyle bir karara karşı çıkarak ordu içinde hâlâ demokrasi karşıtı kişilerin olduğunu belirtiyor. El Burhan ve Dagalo’nun geçmişlerini ise aşağıdaki linkte ele almıştık.
