Rusya Ukrayna’ya karşı başlattığı işgalin hemen ardından ‘yabancı ajan’ yasasını genişletti. Bu yasaya göre artık sadece yurt dışından fon alan kişi ya da kurumlar değil, “destek aldığı” ya da “yabancı etkisi altında olduğu tespit edilen” herkes yabancı ajan kabul ediliyor. Tabii bu da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin yönetimine karşı herhangi bir olumsuz yorum yapılmasına engel oluyor.
Sovyetler döneminden bu yana ilk kez bu sene ABD’li bir gazeteciyi tutuklayan Rusya devamını getirerek bir gazeteci daha tutukladı: ABD tarafından finanse edilen Radio Free Europe için çalışan ABD ve Rusya vatandaşı gazeteci Alsu Kurmasheva gözaltına alındı. Kurmasheva Radio Free Europe/Radio Liberty’nin (RFE/RL) Tatar-Başkurt servisinde gazeteci ve editör olarak çalışıyor, Prag’da eşi ve çocuğuyla yaşıyordu.
Medya şirketinin anlatımına göre gazeteci 20 Mayıs’ta acil bir aile meselesi için Rusya’ya gelmiş. 2 Haziran’da Çek Cumhuriyeti’ne dönüş için Rusya’nın Kazan şehrinde uçağının kalkmasını beklerken gözaltına alınmış.
RFE/RL, Kazan Havaalanı çalışanlarının önce Kurmasheva’nın pasaportlarına el koyduğunu, sonra da ABD pasaportunu resmi makamlara bildirmediği için para cezasına çarptırıldığını açıkladı. RFE/RL, Kurmasheva’nın bu zamana kadar pasaportlarının iadesini beklediğini söylüyor. Ancak 18 Ekim’de gazeteci hakkında ‘yabancı ajan olarak kayıt yaptırmayı reddettiği’ gerekçesiyle tutuklama kararı çıkarıldı.
‘Bir rehine daha alındı’
Rus haber ajansı Tatar-Info yetkililerin Kurmasheva’nın Rusya’daki üniversite öğretmenlerinin orduya alınmasıyla ilgili bilgi topladığına inandığını ve bu bilgileri daha sonrasında Rusya’yı itibarsızlaştırmak için kullanabileceğini düşündüklerini yazdı. Rusya’nın devlet kanalı ise tutuklamayla ilgili yaptığı haberde Kurmasheva’nın makalelerinin çoğunun yabancılar tarafından ‘dikte edildiğini’ iddia etti.
Rusya’nın önde gelen gazetecilerinden Dmitri Kolezev Kurmasheva’nın suçlandığı yasanın askerlerin isim ve birlik numaraları gibi en temel bilgileri toplamanın bile casusluk kabul edilebilecek genişlikte olduğunu söyledi ve Rusya’nın bu kararını “Bir rehine daha aldılar” diye yorumladı.
Kurmasheva yıllardır Rusya’nın Tataristan ve Başkurdistan bölgelerindeki etnik azınlıkların yaşamı hakkında haberler kaleme alıyordu. Gazetecinin özellikle Rus makamlarının artan baskısına karşın Tatar dili ve kültürünü koruyup yaşatmayı amaçlayan sivil girişimlere dair haber yaptığı biliniyor.
Medya şirketinin Başkan Vekili Jeffrey Gedmin Kurmasheva’nın bir an önce serbest bırakılması çağrısı yapsa da talebin yanıt bulacağı kuşkulu. Zira önümüzde senenin başlarında tutuklanan Wall Street Journal gazetecisi Evan Gerşkoviç örneği duruyor.
Mart 2023’te Rusya’da bir iş gezisinde olan Gerşkoviç casuslukla suçlanmıştı, ancak hem kendisi hem de WSJ bu iddiaları reddetmişti. ABD’li muhabir Nick Daniloff’un benzer bir suçlamayla gözaltına alındığı 1986 yılından beri Moskova’da casuslukla suçlanan ilk ABD’li gazeteci olan Gerşkoviç suçlu bulunması halinde 20 yıla kadar hapis cezası alabilir.
