2022’den beri süren Ukrayna Savaşı’nda Rusya bir kritik aşamayı daha geçti. Rusya Ukrayna’nın doğusundaki Vuhledar kasabasında kontrolü ele geçirdi. CNN International’ın yayınlandığı fotoğraflarda Rus ordusunun Vuhledar’da enkazın üstünde Rusya bayrağı ile verdiği pozlar dikkat çekti. Ukrayna ordusu dün Vuhledar’dan çekildiğini doğruladı. Rus ordusu Vuhledar’ın çevresini kuşatarak Ukraynalı askerlere çekilmekten başka şans bırakmadı. Ukrayna geri çekilme kararını “personel ve askeri teçhizatı kurtarmak” için aldığını söyledi.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in temel hedeflerinden biri Ukrayna’nın doğusundaki Donbas bölgesinin tamamını ele geçirmek. Vuhledar’ın da ele geçirilmesiyle stratejik üstünlüğünü artıran Rusya’nın sahip olduğu avantajlardan biri de Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski’nin ABD’den tabiri caizse eli boş dönmüş olması. Zelenski her ne kadar sekiz milyar dolarlık yeni yardımı garantilemiş olsa da savaşta stratejik üstünlüğünü sağlayacak NATO silahlarını tam teşekküllü kullanamıyor.
Vuhledar neden önemli?
Pokrovsk gibi bir ulaşım ve lojistik merkezi olmasa da Vuhledar da stratejik açıdan oldukça önemli bir kasaba. Çünkü Vuhledar Ukrayna’nın doğu ve güney cephelerinin kesiştiği noktada bulunuyor, bu yüzden de önemli bir kale olarak görülüyor. Rus savaş blogu yazarı Boris Rojin, Vuhledar’da kontrolün ele geçirilmesinin “operasyonel, hatta stratejik” bir zafer olduğunu söyledi. Rojine’e göre Vuhledar’ın kaderi de şubat ayında Rusya’nın ele geçirdiği Avdiyivka’ya benziyor. Uzman Rusya’nın bu operasyonlarının stratejik anlamda derinlikli olmaktan ziyade “kaba kuvvete dayandığını” düşünüyor. Rusya’nın daha önce de operasyonlar düzenleyip başarılı olamadığı bu kasaba şimdi Ukrayna için yeni bir “sınav”a dönüşmüş durumda.
Vuhledar Rusya için ne ifade ediyor?
Rusya Vuhledar’da kaçmaya çalışırken başarılı olamayan çok sayıda Ukrayna askerini “yok ettiğini” iddia etti. Savaş Çalışmaları Enstitüsü (ISW), can kaybının boyutunun bilinmediğini aktarırken gerçek bir “çevreleme” operasyonunda çok daha fazla can kaybı ve esir olacağını da vurguladı. ISW’ye göre Vuhledar’ın kaybı ” önemli bir lojistik nokta olmadığı için” dönüm noktası gibi bir niteliğe de sahip değil. ISW’ye göre Rus güçleri zaten çevredeki erişim yollarını kontrol ediyor. Şimdi kuzeydeki birliklerle bağlantı kurmak adına açık arazide “manevra” yapmaları gerekecek.
Putin Rusya’nın başlıca siyasi hedefinin Donbas bölgesinin tamamını ele geçirmek olduğunu zaten söylemişti. Eylül 2022’de Donetsk ve Luhansk dahil dört Ukrayna bölgesinde kontrolü ele geçirdiğini duyuran Rusya Donbas’ın yaklaşık yüzde 80’i de dahil Ukrayna’nın beşte birinden azını kontrol ediyor.
Ukrayna’nın ‘zor’ tahliyesi
İngiliz haber ajansı BBC son saldırıdan önce şehri terk etmeyi başaran ve aynı bölgede yeniden konuşlanan Ukraynalı iki askerle görüştü. Askerler aksi takdirde tahliye edilmeleri imkansız olduğu için Vuhledar’dan yollarını kendileri bularak bölgeyi terk ettiklerini açıkladı. Başarısız tahliye operasyonu esnasında birliklerin çoğu Rusların hedefi olarak öldürüldü, askerlerin bir kısmı hala kayıp.
BBC’ye konuşan askerler bölgede radyo ve telsizle iletişimin sekteye uğramasının da bu zor tahliyenin en büyük sebebi olduğunu söylüyor. Roman isimli asker “Tahliye koordineli olmazsa kaos kaçınılmaz olur” diyerek yaşadıkları durumu özetliyor.
Vuhledar’ın kaybı Zelenski’yi zorlayabilir
Rusya’nın şehri kuşatmak için yeterli yedek kuvvet getirebilmiş olması Ukrayna’nın seferberlik yasasının yürürlüğe girmesinden dört ay sonra bile hala Rusya karşısındaki yetersiz kaldığını gösteriyor. Ukraynalı asker ve blog yazarı Stanislav Bunyatov Telegram’daki paylaşımında “Askerlerimizin çevrelenmesine izin vermek için aptal olmak gerektiğini söyledim, ama onlar tam olarak bunu yaptı” bu konunun altını çizdi. Bunyatov Ukrayna askerinin bölgeden çekilirken Rus dronları tarafından hedef alındığını ve ordunun yaralıları “ölüme terk ettiğini” iddia etti.
Vuhledar’da yaşanan bu kaybın etkilerinin Kiev’de hissedilmesi de beklentiler arasında. Kiev savaşı Rusya’nın Kursk bölgesine doğru genişleterek diğer cephelerde baskıyı azaltma girişiminde aşama aşama geriliyor. Zelenski “savaşın kaderini değiştirecek” denen uzun menzilli silahların kullanım iznini bir türlü ABD’den alamıyor, NATO Zelenski’ye avantaj sağlayacak bu desteği vermek konusunda çekingen. Bütün bu açmazların yanına şimdi bir de Vuhledar’da kontrolü kaybetmek eklendi.
Vuhledar’ın kaybı “Barışa yakınız” açıklamaları yapan Ukrayna için daha uzun bir savaşın habercisi. Batı’daki “dostlarından” yeterli desteği alamayan Zelenski hükümeti bir yandan Rusya tarafından enerji altyapısı tarumar edilmiş halde kışı bekliyor.
