Ukrayna savaşı neredeyse iki buçuk yıldır devam ederken cephe alanında yeni yeni sorunlar baş gösteriyor. Bunlardan biri Rus askerlerinin savaş alanına akıllı telefonlarını götürmesi. Resmi Rus haber ajansı Tass’ın haberine göre Rusya parlamentosunun alt kanadı Duma elektronik cihazlar askerlerin yerinin tespit edilmesine neden olduğu gerekçesiyle savaş alanında akıllı telefonuyla yakalanan askerlerin cezalandırılmasını önerdi.
Duma Savunma Komitesi tarafından desteklenen yasa tasarısına göre Rus birliklerinin nerede olduğunun fark edilmesine neden olabilecek internet bağlantısına sahip cep telefonlarını savaş alanına götürmek 10 güne varan hapis cezasının verilebileceği bir suç olarak görülecek. Aynı hatayı birçok kez yapan askerlereyse 15 güne varan hapis cezası verilebilecek. Askerlerin cepheye telefon götürmesi “ağır disiplin suçu” olarak sınıflandırılacak.
Tasarıya göre yasaklanacak olan tek şey telefonlar değil. Konum verilerinin düşman birliklere sızdırılmasına izin verecek video ve ses kaydediciler gibi elektronik cihazlar da cepheye götürülemeyecek. Rus askerlerinin askeri personelin kimliğini ya da yerini açığa çıkarabilecek bilgileri kamuya açık şekilde paylaşması zaten yasak. Ancak cihazlar söz konusu olduğunda ortaya istenmedik bir durum çıkıyor.
İki tarafın da oynadığı oyun
Aslında elektronik cihazlardan veri toplama işi iki taraflı bir oyun. Hem Rusya hem de Ukrayna orduları savaşta hedeflerinin yerini belirleyerek isabetli atış yapmak için düşmanın kullandığı cep telefonlarından koordinat takip edebiliyor. ABD, Avustralya, Kanada, Yeni Zelanda ve İngiltere’nin oluşturduğu istihbarat örgütü “Beş Göz” geçen yıl Rus bilgisayar korsanlarının hassas savaş alanı bilgilerini çalmak için Ukraynalı askerlerin mobil cihazlarını hedef aldığı konusunda Kiev’i uyarmıştı örneğin.
Ukrayna Güvenlik Servisi (SBU) da Rus bilgisayar korsanlarının Ukrayna ordusunun “savaş eylemleri planlamak ve uygulamak” için kullandığı Android tabletlere sızmaya çalıştığını iddia etmişti. Ama geçen yılbaşı Ukrayna’nın işgal altındaki Makiivka kentine Ukrayna’nın düzenlediği saldırıda 100’e yakın Rus askeri öldüğünde Rus Savunma Bakanlığı saldırının “ana nedeninin” Rus askerlerinin kullandıkları cep telefonundan kaynaklandığını söylemişti. O zamanlar bazı yetkililer bu açıklamanın mantığını sorgulamıştı.
Eleştiriler yükseldi
Rus savaş blogu yazarları Duma’da tartışılan yasa tasarısını eleştirerek yöneticilerin modern dünyada savaşın doğasını anlamadığını yazdı. “Z Savaşı’na Takıntılı” adlı blog yazarı Telegram kanalından “Patronlar başka bir gezegende yaşıyor” diye yazdı. Veteran Records adındaki başka bir blog yazarıysa “Günümüzde icatlara sadece uzmanlar değil her asker ihtiyaç duyuyor. Bu bir lüks ya da heves falan değil, zaman ve koşulların dikte ettiği gereklilik” dedi. Yazar askerlere ceza verilmesi yerine akıllı telefonlar gibi “kontrolsüz” cihazlar yerine savaş alanıyla ilgili hassas bilgileri açığa çıkarmayacak “kontrollü” cihaz geliştirilmesini önerdi: “Eğer kendimiz üretemiyorsak Çinlilere soralım, para için her şeyi yaparlar.”
Normalde Rusya’daki yasama süreci, tasarıların üst meclis olan Federasyon Konseyi’ne gönderilmeden önce Duma tarafından değerlendirilmesini gerektiriyor. Konsey Duma’nın kabul ettiği yasaları değiştiremiyor. Sadece onaylama ya da reddetme şansına sahip olabiliyor.
