Rusya ve Ukrayna savaşı üçüncü yılına girmek üzere. Savaş iki tarafın da yıpranmasına rağmen tüm hızıyla sürerken tarafların yıl sonu değerlendirme toplantılarında da “meydan okuma” vardı.
Hem Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin hem de Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski yıl sonu değerlendirmesi yaptı. İki taraf da ülkesinin bu savaştan zaferle çıkacağını söylerken kullandıkları ton pek kendinden emindi. İki liderin gündeminde de savaşın üçüncü yılındaki askeri hedefler ve amaçlar yer alıyordu.
‘Batı’nın bize ihanet etmeyeceğini düşünüyorum’
Ukrayna’nın başkenti Kiev’de yıl sonu konuşmasını yapan Zelenski savaşla yıpranan kamuoyunu motivasyon edecek açıklamalar yaparken son haftalarda sekteye uğramasıyla gündeme gelen Batı desteğine de değindi. Kiev’in en büyük iki müttefiki Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve Avrupa Birliği’nin (AB) iki ayrı destek paketini onaylamaması Ukrayna’nın moralini etkilemişti. Bunun üzerine AB geçen hafta Ukrayna ile resmi üyelik müzakerelerini başlatmayı kabul ederek siyasi bir destek sağladı.
“ABD ve AB’nin finansal desteğinin süreceğinden şüphem yok” diyen Zelenski konuşmasının başında Ukrayna ve uluslararası basından gazetecilerin sorularını yanıtladı. Zelenski ABD’nin kendilerine ihanet etmeyeceğinden emin olduğunu söyledi.
Trump ihtimali: Büyük bir darbe olur
Gelecek yılki ABD seçimlerinde eski Başkan Donald Trump’ın kazanma ihtimalinin savaşı nasıl etkileyeceği sorusuna Ukrayna lideri, uluslararası arenadan herhangi bir desteğin azalmasının Ukrayna’nın savaşına çok büyük darbe olacağı cevabını verdi.
Kiev ve Batı, seçimleri kazanırsa Trump’ın ABD’nin Ukrayna’ya verdiği desteği azaltacağı ve Rusya’nın müzakere pozisyonunu güçlendirecek adımlar atacağı endişesi taşıyor. Ukrayna’nın karşı saldırısında beklentiyi karşılayamadığı hatta müttefiklerinde umutsuzluk yarattığı yorumlarını reddeden Zelenski ülkesinin Rusya karşısında güçlü pozisyona geçtiği görüşünde ısrar etti. Ülkesinin direnci artarsa savaşı daha çabuk kazanabileceğini söyleyen Ukrayna lideri Rusya’nın 2023’te savaş alanında hiçbir kazanım elde edemediğini öne sürdü.
Ukrayna taktik değişimi sinyali verdi
Zelenski Rusya tarafından 2014 yılında ilhak edilen Kırım’ı geri almak dahil Ukrayna’yı 2014 sınırlarına döndürme amaçlarından vazgeçmediklerini, ancak cephe hattında taktik revizyonlara gidilebileceğini söyledi. Hedeflerin aynı olduğunu ifade eden Zelenski taktiksel değişim için de 2023’te gerçekleşen operasyonların yıl sonu değerlendirmelerinin önemli olduğunu vurguladı. Gazetecilerin asker sayısı nedeniyle sıkıntı çekildiğine dair raporları sorması üzerine Zelenski ordunun kendisinden ek 400 ila 500 bin kişiyi seferber etmesini istediğini ancak bununla ilgili bir karar almadığını anlattı. Zelenski zorunlu askerlik yaşını 27’den 25’e çektiğini, ancak kadınların seferber edilmesini doğru bulmadığını söyledi.
Reuters Kiev’in gelecek yıl bir milyon keşif ve saldırı FPV dronu ve 11 binden fazla orta, uzun menzilli saldırı İHA’sı üretmeyi planladığını yazdı.
Zelenski İsrail’in Gazze’yi işgalinin dünyanın Ukrayna Savaşı’na verdiği destekte “odak kaybına” neden olduğu sözlerini yineledi.
‘Bizim olandan vazgeçmeyin’
Zelenski bunları söylediği sırada Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin de Rusya Savunma Bakanlığı’nın genişletilmiş kolezyum toplantısında 2023 değerlendirmesi yapıyordu. Putin savunma bakanlığı yetkililerine “Bizim olandan vazgeçmeyin” diyerek seslendiği konuşmasında “Birliklerimiz inisiyatifi elinde tutuyor. İhtiyaç olduğunu düşündüğümüz şeyi etkili bir şekilde yapıyoruz” dedi. Ukrayna ile olası bir müzakere için de açık kapı bırakan Rusya lideri bunun ulusal öncelikler çerçevesinde gerçekleşebileceğini söyledi. Savunma yetkililerine söylediklerinin tonu daha yumuşak olsa da akıllara Putin’in geçen hafta yaptığı yıl sonu basın toplantısı geldi. Putin orada Ukrayna’nın kayıtsız şartsız teslim olmasını talep etmiş ve sert bir tutumla “Ukrayna’nın Nazilerden arındırılması, askerden arındırılması ve tarafsız statü sahibi olması gerekir” demişti.
‘Barış görüşmeleri mümkün değil’
Putin’in o açıklamalarına işaret eden Zelenski de “Eğer Rusya savaş hedeflerinin değişmediğini söylüyorsa bu onların barış istemediğini gösterir” demişti. Savaşın ne zaman biteceğini kimsenin bilmediğini ifade eden Zelenski “Rusya öldürme konusunda istekli davranmaya devam ettikçe barış görüşmelerinin mümkün olmadığını söyledi. Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov da barış konusunda yaptığı açıklamada 2022 yılındaki görüşmelere değindi. Peskov Ukrayna’nın 2022 yılında gerçekleşen görüşmelerden İngiltere’nin ısrarıyla çekildiğini öne sürdü.
Rusya askeri hedefi yükseltiyor
Putin’den önce Moskova’da konuşan ülkenin Savunma Bakanı Sergey Şoygu ordunun personel sayısını 1,5 milyona çıkarmayı hedeflediğini söyledi. Bu da Rusya’nın Ukrayna’daki savaşı uzatma niyetinin bir başka işareti olarak yorumlandı. Şoygu ayrıca Rus ordusunun iki bin kilometrelik (km) savaş alanı boyunca yedi bin km mayın döşediğini ve bunun Moskova’nın Ukrayna’nın karşı saldırısını engelleme çabalarında etkili bir taktik olduğunu söyledi. Moskova’nın önümüzdeki yıl savunma harcamaları hedefini iki katına çıkararak 100 milyar dolara, yani tüm kamu harcamalarının üçte birine yükseltmesi bekleniyor. Geçtiğimiz hafta yayınlanan ve gizliliği kaldırılan bir ABD istihbarat raporuna göre Ukrayna savaşı 315 bin Rus’un ölümüne ya da yaralanmasına neden oldu; bu sayılar Moskova’nın çatışmalar başladığında sahip olduğu personelin yaklaşık yüzde 90’ına tekabül ediyor. Gözlemciler Şoygu’nun önümüzdeki yıl hedefleri için olası bir asker rotasyonundan bahsetmemesini ve Putin’i bir yıldan uzun süredir Ukrayna’da savaşan eşlerini terhis etmeye çağıran seferberlik halindeki askeri personelin giderek artan sayıdaki kızgın eşlerini görmezden gelmesini not etti. Mart ayındaki seçimler için Rusya devlet başkanlığına yeniden aday olan Putin, geçtiğimiz hafta benzer şekilde ordunun yeni bir kitlesel seferberlik ilan etmesine gerek olmadığını ifade etmişti.
‘Daha fazlasını güç kullanarak alırız’
Rus devlet televizyonuna sık sık çıkan popüler bir blog yazarı ve Kremlin’in eski danışmanı olan Sergey Markov Putin’in Salı günü yaptığı açıklamanın Batı’ya Ukrayna konusunda Rusya’nın şartlarıyla barışı müzakere etme teklifi iması olduğunu söyledi. Markov “Rusya her ay daha da güçleniyor. Bu nedenle batıya tüm koşullarımızı kabul etmesini ve şimdi barış yapmasını öneriyoruz. Aksi takdirde Ukrayna silahlı kuvvetlerinin işini bitireceğiz ve barış yoluyla almaya hazır olduğumuzdan daha fazlasını güç kullanarak alacağız” diye yazdı.
