Çin’in yıllardır milyarlarca dolar para akıttığı Kuşak ve Yol projesine karşılık ABD’nin G20 zirvesinde IMEC de denilen Hindistan-Orta Doğu deniz koridorunu gündeme getirmesi Türkiye’yi harekete geçirdi. Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Hindistan, Ürdün, İsrail, İtalya ve Fransa gibi ülkelerin de dahil olduğu IMEC’e Türkiye’nin dahil edilmemesi Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından, “Türkiyesiz koridor düşünülemez” tepkisiyle karşılandı.
Hemen ardından ise Basra Körfezi’nden geçecek Irak Kalkınma Yolu projesi dile getirildi. Erdoğan projeden bahsederken, BAE ve Katar’ın projeye yatırım yapmaya ‘oldukça hazır’ olduğunu dile getirdi. Projenin 17 milyar dolarlık bir maliyeti olacağı tahmin ediliyor.
Şimdi Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani, Kalkınma Yolu projesi için çalışmaların başlatıldığını duyurdu. Rusya Devlet Başkanı Yardımcısı İgor Levitin ile Bağdat’ta bir araya gelen Sudani, hem Kalkınma Yolu’ndan hem de Basra Fav Limanı projesinden bahsederek, her iki projenin de ‘sürdürülebilir’ olduğunu iddia etti.
Hükümet olarak çoklu ekonomiye adım atmak istediklerini belirten Sudani, gelir kaynağı olarak sadece petrole bağımlı kalmak istemediklerini vurguladı. Levitin, görüşme sırasında Rusya’nın da projeye katılma konusunda kararlı olduğunu belirtti. Rusya’nın Kalkınma Yolu Projesi’ne katılımı, Irak’ın güney kıyısındaki Al-Faw Büyük Limanı’nı Türkiye sınırına bağlayan daha geniş bir girişimin parçası.
Bu iddialı girişim, Asya ve Avrupa arasında Süveyş Kanalı’na rakip olabilecek daha hızlı bir geçişi kolaylaştırmayı amaçlıyor. Saatte 300 kilometre hıza ulaşan yüksek hızlı trenlerin hem mal hem de yolcu taşıması öngörülüyor.
Grafik: AA
Financial Times ise projenin maliyetli ve Irak’ta istikrarın sallantılı olmasından dolayı yürürlüğe girmesinin zor olduğuna dikkat çekiyor. Financial Times’ın iddiasına göre 2050 gibi uzak bir tarihte tamamlanmasının beklenmesi ise projeyi sorgulatan bir başka konu. Zira daha önce Batı bile Avrupa ile Asya arasında birtakım alternatif koridor projeleri sunsa da bu fikirler maliyetleri sebebiyle bir türlü hayata geçirilemedi.
Bununla birlikte Türkiye başta olmak üzere projeye taraf ülkeler umutlarını koruyor. 30 Eylül’de Irak’ı ziyaret ederek mevkidaşı Rezzak Muheybis es-Sadavi ve Sudani ile görüşen Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, projenin tamamının 2028 gibi erken bir tarihte bitebileceği öngörüsünü dile getirdi.
