Suriye’nin kuzeyinde önce Halep’i, sonra da Hama’yı ele geçiren muhalifler Humus’a doğru ilerliyor. 13 yıldır süren savaşta ilk kez Suriye ordusu Halep ve Hama’dan tamamen çıkarıldı. Muhaliflerin rotasını Humus’a çevirmesi binlerce kişinin evlerini terk etmesine neden oldu. Muhalifler, Suriye’nin kuzeyini başkent Şam’a bağladığı için stratejik öneme sahip Humus için “Sıra sana geldi” şeklinde mesaj yayınladı. Kuzeyde deyim yerindeyse at koşturan muhaliflerin başında Heyet Tahrir El Şam (HTŞ) var. CNN International, HTŞ’nin lideri Ebu Muhammed El Cevlani’yle konuştu.
Geçmişte cihatçı terör örgütü El Kaide’yle bağlantılı olan HTŞ’nin lideri Cevlani, yıllar sonra basına verdiği ilk mülakatta amaçlarının Esad yönetimine son vermek olduğunu söyledi. “Hedeflerimize gelecek olursak, devrimin amacı bu rejimi devirmek. Hedefimize ulaşmak için elimizdeki tüm imkanları kullanmaya hakkımız var” diyen Cevlani “Rejimin yenilgisinin tohumu hep içindeydi. İranlılar rejimi canlandırmaya çalışarak Esad’a zaman kazandırdı, sonra da Ruslar desteğe geldi. Ama gerçek değişmedi: Bu rejim öldü” diye konuştu.
HTŞ öncülüğündeki muhalifler bir hafta içinde Suriye’nin en büyük ikinci kenti Halep’i ve sonra da Hama’yı ele geçirdi. Saldırıya hazırlıksız yakalanan Esad, bugüne kadar destekçileri olan İran ve Rusya’nın da yeterli desteğini alamayınca büyük darbe yedi. Yıllardır durgun olan iç savaş da yeniden alevlendi. Bu sefer Esad’ın karşısındaki ideolojik farklılıklarını geçici de olsa kenara bırakmış bir muhalefet var. Bunlar arasında en uç noktada da HTŞ var çünkü şu anda araya her ne kadar mesafe koymaya çalışsa da bir zamanlar El Kaide’yle bağlantılı bir örgüttü bu.
CNN International, bu mülakat için Suriye’de Cevlani ile bir araya geldi. Cevlani’nin “çok fazla güvenlik tedbiri olmadan” mülakata katıldığını yazan CNN, bu mülakatın yapıldığı sıralarda Hama’nın da muhaliflerin eline geçtiğini belirtti.
Değiştiğini iddia ediyor
Yıllar içinde değiştiğini söyleyen Cevlani “Yirmili yaşlarındaki bir insan, otuzlu, kırklı yaşlarındaki bir kişiden farklı kişiliğe sahiptir. Doğamız böyle” dedi. Cevlani zamanında Irak’ta ABD’ye karşı El Kaide için savaşan kişilerdendi. İç savaş sırasında ülkesine dönen Cevlani, Nusra Cephesi olarak bilinen terör örgütünün Suriye’deki koluna liderlik etti. Daha sonra El Kaide’yle bağlarını kopardı ve 2017 başlarında örgütün adını HTŞ olarak değiştirdi. Yine de Türkiye dahil birçok ülke HTŞ’yi terör örgütü olarak görüyor.
En son 2013’te El Cezire’ye konuşan Cevlani o zamanlar çok daha radikal sözler söylemişti. Oysa dün CNN’e konuşurken farklı bir vizyon yansıttı. Örgütün ve kendisinin itibarını değiştirme çabasının bir parçası olarak ilk kez takma adı yerine gerçek adı Ahmed Al Şara’yı kullandı. Muhaliflerin ilerleyişinden sivillerin korkmaması gerektiğinde ısrar eden Cevlani “Şeriattan korkan insanlar ya yanlış uygulamalara rastlamıştır ya da şeriatın tam olarak ne olduğunu anlamamışlardır” iddiasında bulundu.
Muhalif Esad’ı devirirse “idaresi ve kurumları” olan bir yapıya geçeceğini söyleyen Cevlani bu süreçte dini ve etnik azınlıklara zarar verilmeyeceğinin güvencesini verdi. “Kaos döneminde azınlıklara zarar verenler oldu ama bu sorunları çözdük” diyen Cevlani “Hiç kimsenin başka bir grubu yok etme hakkı yoktur. Bu insanlar yüzlerce yıldır bu bölgede beraber yaşıyorlar. Hiç kimsenin onları yok etme hakkı yok” dedi.
HTŞ bir amaç değil araç
Yine de insan hakları grupları ve gözlemciler, HTŞ’nin İdlib’teki muhaliflere ve azınlıklara yaklaşımıyla ilgili alarm verdi. İnsan hakları gruplarına göre HTŞ kendilerini hedef alan protestoları sert bir şekilde bastırıyor ve muhaliflere işkence yapıyor. Cevlani bu konuyla ilgili olarak cezaevlerindeki kötü muamelenin “HTŞ’nin emriyle yapılmadığını” ve sorumlulardan hesap sorulduğunu iddia etti.
Cevlani HTŞ’nin üstüne yapışmış terör örgütü damgasından rahatsız olduklarını söyleyerek diğer cihatçı gruplardan farklı uygulamaları olduğunu söyledi. Buna göre diğer cihatçı grupların “acımasız taktiklerini” tasvip etmedikleri için o gruplarla bağlarını kopardıklarını söyleyen Cevlani, sivillerin hedef alınmasını “hiçbir zaman desteklemediğini” söyledi.
Suriye topraklarında çok farklı grupların ve ülkelerin faaliyet göstermesiyle ilgili olarak Cevlani “Bence rejim düştüğünde sorun çözülecek ve Suriye’de artık yabancı güçlerin kalması gerekmeyecek. Suriye tek bir yöneticinin keyfi kararlar aldığı yönetim sistemini değil, kurumsal yönetimi hak ediyor” dedi. Cevlani sözlerini şöyle bitirdi: “Biz daha büyük bir projeden, Suriye’nin inşasından bahsediyoruz. HTŞ bu planın yalnızca bir parçası ve her an dağılabilir. Kendi içinde bir amaç değil, hedefimize ulaşmak için araç.”
