2011 yılındaki patlak veren savaşın ardından diplomasi arenasından tamamıyla izole edilen Suriye’nin geri döndüğü adreslerden biri Suudi Arabistan oldu. 2021 yılında Independent Arabia muhabiri Mustafa Rüstem’in haberiyle gündeme gelen normalleşmenin ayak sesleri şimdi somutlaşmış oldu. Rüstem 2021 yılındaki haberinde Suudilerin Şam’daki elçilik binasında tadilata başladığını yazmıştı. Bu haberden tam üç yıl sonra Riyad yönetimi Şam’a 12 yılın ardından büyükelçi atandığını duyurdu. İki ülke ilişkileri Suudi Arabistan’ın iç savaşta silahlı isyanı desteklemesi nedeniyle neredeyse kopmuştu.
Suudi Arabistan 12 yıl aradan sonra Suriye’ye ilk kez büyükelçi atadı. Haberi ve atanan ismi Suudi devlet ajansı SPA duyurdu. Habere göre Faisal Al Mujfel Şam Büyükelçisi olarak atandı.
Suriye de geçen sene atama yapmıştı
Şam yönetiminin kontrolü altında olan bölgelerde isyanı bastırmasının ardından Arap ülkeleriyle normalleşme süreci başlamıştı. Bu süreci takiben de geçen sene Suriye Riyad Büyükelçiliği’ni yeniden açmış, Suudi Arabistan’a büyükelçi atamıştı.
Suudi Arabistan Suriye’deki iç savaşın patlak vermesinden ve Beşar Esad yönetiminin Arap Birliği üyeliğinin 2012’de askıya alınmasından sonra Şam Büyükelçiliği’ni kapatma kararı almıştı. İki ülkenin diplomatik ilişkileri Suudi Arabistan’ın Suriye’deki silahlı isyana destek vermesi nedeniyle kopmuştu.
Suriye ilk olarak normalleşme adımlarını 2021 yılında Bahreyn ile atmıştı. Bahreyn Şam’a 10 yıl aradan sonra büyükelçi atamıştı.
22 üyeli Arap Birliği de Suriye’yi Mayıs 2023’te yeniden üyeliğe kabul ettiğini duyurmuştu.
Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ile Suriye hükümeti ise bu yılın başlarında aynı süreci yaşamış, iki ülke karşılıklı büyükelçi ataması yapmıştı. Esad bu normalleşme adımları kapsamında son iki yıl içinde iki kez BAE’yi ziyaret etmiş, geçen mayısta da Suudi Arabistan’da düzenlenen Arap Birliği zirvesine katılmıştı.
Arap Birliği Zirvesi’nde ilk kare
Esad’ın 12 yıl sonra katıldığı Arap Birliği Zirvesi’ndeki aile fotoğrafı.
Arap Birliği’ne üye ülkeler mayıs ayının başlarında yaptığı oylama ile Esad’ı tekrardan aralarına alma konusunda uzlaşmaya varmıştı. Esad’ın Suriye’nin büyük bir kısmında kontrolü ele geçirmesinin de etkisinin olduğu kararda bazı Arap ülkelerinin Suriye’den beklentileri de etkili oldu. Tabii bu fikre sıcak bakmayan Arap ülkeleri de gündeme gelmişti: Katar.
Birçok lider zirve öncesi gelenek olduğu üzere ikili görüşmeler yapmıştı. Esad’ın diğer liderlerle bir araya gelmesi, sıcak bir şekilde karşılanması da Katar gibi bazı ülkelerce hoş karşılanmamıştı. Katar, Suriye’nin birliğe yeniden girmesinin oylandığı toplantıya katılmayarak tepkisini açık açık göstermişti. Bunun yanı sıra bin Selman, Esad’ı sıcak bir şekilde karşılarken Katar televizyonları canlı yayını kesmişti.
10 yıl önce Katar’da düzenlenen Arap Birliği zirvesinde Suriye koltuğuna Esad’ın muhalifi oturtulmuştu.
