Pazar günü görülen ilk duruşmasıyla tekrar gündemimize giren Titan Denizaltısı geçen sene haziran ayında kaza yapmış, içindeki beş kişi ölmüştü. OceanGate şirketine ait denizaltı battığında şirketin CEO’su dahil beş kişiyi taşıyordu. Bu beş kişi uzaktan kumanda edilen bir denizaltı aracılığıyla meşhur Titanik’in enkazına inmeye çalışıyordu. Ancak işler sarpa sardı, denizaltı battı.
Kazaya dair ilk deliller toplanmıştı, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Sahil Güvenliği, İngiltere, Kanada ve Fransa’dan da destek aldığı soruşturmada pazar günü itibariyle tanıkları dinlemeye başladı. İhmal iddialarıyla skandal yaratan Titan’ın ihmaller sonucunda battığı tanıklar tarafından aktarılırken kazaya dair de bazı deliller sunuldu.
Bu skandalın soruşturması ABD Sahil Güvenliği’nin bugüne dek gördüğü en üst düzey soruşturma olmasıyla öne çıkmıştı. Soruşturmanın pazar günü başlayan ayağının iki hafta sürmesi bekleniyor. Mahkeme eski OceanGate çalışanları başta olmak üzere uzman görüşlerini de alarak ihmal iddialarını soruşturmayı ve Titan’ı batıran sebepleri bulmayı umuyor.
‘Burada her şey yolunda’
Battığı dönemde dünyanın gündemine oturan Titan uzun bir süre tüm ayrıntılarıyla mercek altına alınmıştı. O dönemde bulunan enkaz parçaları da epey konuşulmuştu. Ancak yeni bir gelişme davayla beraber denizaltıyı yeniden manşetlere çıkardı. Bu da denizaltından atılan son mesajın içeriği ve çıkarılmadan evvel su altında görülen kopmuş kuyruğun okyanusun dibindeki fotoğrafının ortaya çıkması. Bu fotoğraf davada kanıt olarak sunulmasıyla da önemli. Çünkü bu fotoğraf ihmal iddialarının odak noktası olabilir.
Titan’ın Kuzey Atlantik Okyanusu’nun dibinde çekilen ve yeni yayımlanan fotoğraflarında kuyruk kısmının kırıldığı da görünüyor. Kuyruk denizaltıdan ayrı bir yerde duruyor. Titan’ın enkazı günlerce süren arama çalışmalarının ardından Titanik kalıntılarından oldukça uzakta bulunmuştu. Titan’ın batmasını soruşturan yetkililer kuyruğun denizaltından kopmuş olmasının “yüksek basınçtan kaynaklı içe çökme” iddialarının kanıtı olduğunu söyledi. Bu ilk duruşma OceanGate CEO’su Stocton Rush, iş adamı Shahzada Dawood ve 19 yaşındaki oğlu Suleman Dawood, Hamish Harding ve Paul-Henri Nargeolet’in öldüğü kazanın detaylarına indi. Yetkililer enkazda bulunan DNA’ların bu kişilerle uyumlu olduğunu da söyledi.
Sahil Güvenlik denizaltının batma sürecini bir görsel aracılığıyla yeniden canlandırdı. Titan’ın mürettebatı kazadan saniyeler öncesine kadar kısa mesajlar yoluyla destek veren Polar Prince adlı gemiye haber de yolluyormuş. Titan batmadan dakikalar önce, mürettebattan biri gönderdiği bir mesajda “Burada her şey yolunda” demiş.
Titan’ın hikayesi bir ihmaller zinciri
Pazartesi görülen duruşmada mahkeme heyeti davayla ilgili ilk tanıklıkları da dinledi. İçinde eski OceanGate çalışanlarının da olduğu bir dizi tanığın ifadelerinde ihmalle ilgili ipuçları arandı. Sunulan deliller arasında Titan’ın yeryüzüyle iletişimini kaybetmeden altı saniye önce gönderdiği mesaj da vardı: “İki ağırlık bıraktık.”
Bu mesajdan saniyeler sonra Titan son kez sinyal vermişti.
Tanıklardan biri Tony Nissen’di. OceanGate’de çeşitli üst düzey pozisyonlarda yer alan Nissen’in ifadesi oldukça çarpıcıydı. Titan’ın inşasının sürdüğü dönemde mühendis olan Nissen Titan projesini bir an önce bitirip hemen suya indirmesi için baskı gördüğünü söyledi. Mahkemenin “baskı görüyor musun” sorusu üzerine Nissen “yüzde yüz” cevabını verdi.
Nissen Titan’ı test ettikleri 2018 yılında denizaltının üzerine yıldırım düştüğünü de belirtti. Titan’ın batması sonucu ölen Rush’a daha önce “Titan’ın beklendiği gibi çalışmadığını” aktardığını belirten Nissen Titanik dalışından önce testleri gerçekleştiren ekibe de “güvenmediğini” söyledi.
OceanGate CEO’su düzenlemelerin gereksiz olduğunu savunuyordu
OceanGate’in Titanik’e dalışlarını sınırlayan pek bir düzenleme yoktu çünkü bu faaliyetler uluslararası sularda yürütülüyordu. Ayrıca Titan ne ABD gemisi ne de güvenliği düzenleyen uluslararası kurumlara kayıtlı bir deniz aracıydı. Gövde yapısı gibi konularda standartları belirleyen kurumlar tarafından da sınıflandırılmamıştı.
İnfilak eden aracın içinde olan OceanGate CEO’su Stockton Rush daha önce yaptığı açıklamalarda düzenlemelerin yenilikleri engellediğini savunmuş, OceanGate de internet sitesinde deniz araçlarının sınıflandırılmasının gereksiz olduğunu öne sürmüştü. Halbuki uzmanlar altı metre uzunluğundaki Titan’ın standartları karşılamayan dikdörtgen şeklinin ve karbon fiber yapısının okyanus tabanına tekrar tekrar dalış yapmak için çok tehlikeli olduğu konusunda uyarmıştı. Çoğu denize dalış aracında titanyum gibi bitişken maddeler kullanılıyor ve fazla yolcu taşınmasını önleyen küre şekli tercih ediliyor.
