Amerikan Başkanı Donald Trump’ın Rusya-Ukrayna savaşını bitirmeye yönelik zorlu diplomasisinde en yoğun günlerden biri dün ABD’nin Florida eyaletinde yaşandı. Başkan Trump önce Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile 2 saati bulan bir telefon konuşması yaptı, biraz sonra buluşacağı Ukrayna lideri Volodimir Zelenski ile yapacağı görüşmeyi anlattı. Ardından Zelenski ile buluştu ve onunla saatler süren bir pazarlığa girdi, o sırada çok sayıda Avrupalı lider de telekonferans yoluyla bu görüşmenin bir bölümüne dahil oldu.
Bütün bu temasların sonunda Trump ve Zelenski yaptıkları ortak basın toplantısında 20 maddelik barış planı konusunda “Yüzde 9095 oranında anlaştıklarını” duyurdu ama anlaşmanın bütün detayları henüz bilinmiyor. Başkan Trump, Avrupalı ülkelerin askeri birlikler de göndererek Ukrayna’nın güvenliğini garanti etmesini kabul ettiği anlaşılıyor ama buna Rusya’nın ne cevap vereceği belli değil.
Trump-Zelenski görüşmesinde, Ukrayna’nın Rusya’ya bırakması öngörülen Donetsk bölgesiyle ilgili bir kelime bile söylenmedi, Ukrayna’nın Anayasasını değiştirmeden buradan nasıl çekileceği de belli değil. Öte yandan bir başka kriz unsuru olan Zaporijniya Nükleer Santralının geleceği konusu da belirsiz.
Trump-Zelenski görüşmesi sonrası yapılan basın toplantısında Zelenski, “20 maddelik bir barış planımız var, bunun yüzde 90’ı üzerinde mutabakata varıldı. ABD ve Ukrayna güvenlik garantileri yüzde 100 oranında kabul edildi. ABD, Avrupa ve Ukrayna’nın güvenlik garantileri ise neredeyse tamamen uzlaşıya bağlandı. Askeri boyut yüzde 100 oranında kabul edildi. Refah planı ise son aşamasına getiriliyor” diye konuştu.
Kalıcı barışın sağlanmasında güvenlik garantilerinin “kilit nokta” olduğunu ifade eden Zelenski, Avrupalı liderlerle yapılan telefon görüşmesinin “verimli” geçtiğini aktararak, “Önümüzdeki haftalarda ekiplerimizin ele alınan tüm konuları sonuçlandırmak üzere bir araya gelmesi konusunda anlaştık. Ayrıca Başkan Trump’la ocakta belki Washington’da Avrupalı liderlerin ve Ukrayna heyetinin katılımıyla bir toplantıya ev sahipliği yapması konusunda da mutabık kaldık” ifadelerini kullandı.
“Referandum için altyapı gerekli”
Ukrayna’nın barışa hazır olduğunu dile getiren Zelenski, 20 maddelik planda ekiplerin sonuca yaklaştığını görmekten çok memnun olduğunu söyledi.
Zelenski, Ukrayna ekiplerinin çalışmayı sürdürdüğünü ifade ederek, çalışmaların aynı şekilde devam etmesi halinde ocakta 6 belge üzerinde karara varacaklarını umduklarını söyledi.
Olası bir referandumun düzenlenebilmesi için çok sayıda Ukraynalının Avrupa’da bulunduğuna dikkati çeken Zelenski, öncelikle gerekli altyapının kurulması gerektiğini ve bunun kolay bir süreç olmadığını vurguladı.
Trump: Putin Ukrayna’nın başarılı olmasını istiyor
ABD Başkanı Trump, Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski ile Mar-a-Lago’daki görüşmesinin ardından kameraların karşısına geçti. Trump, Zelenski ile yaptıkları görüşmenin ardından yaptığı açıklamada, görüşmenin çok iyi geçtiğini ve masadaki konuların “yüzde 95’ini” hallettiklerini söyledi.
ABD Başkanı, “Bazıları yüzde 95’ini hallettik diyebilir. Yüzde kaç olduğunu bilmiyorum ama muhtemelen İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana en büyük savaşı sona erdirmek için büyük ilerleme kaydettik.” diye konuştu.
“Olup olmayacağını göreceğiz ama çok yakınız. Kimse şu anda bulunduğumuz noktaya gelme şansına sahip değildi. Kimse bunun mümkün olabileceğini düşünmezdi. Bu yüzden çok iyi iş çıkardığımızı söylemek istiyorum.” diye konuşan Trump, 20 maddelik barış anlaşmasına ilişkin tüm detayları ele aldıklarını belirtti.
Putin ile yaptığı görüşmeye ilişkin bir soruya yanıt veren Trump, “Rusya, Ukrayna’nın başarılı olmasını istiyor. Kulağa biraz garip gelebilir ancak Devlet Başkanı Putin, Ukrayna’nın başarılı olması konusunda çok cömert davrandı, elektrik ve diğer şeyleri çok düşük fiyatlarla tedarik etmek de dahil” dedi. Bu sözleri duyan Zelenski’nin sessiz tepkisi sosyal medyada çok konuşuldu.
ABD Başkanı, çalışma grubunun görüşmelerinin “gerçekten iyi” gitmesi halinde barış planının geri kalan kısımlarının “birkaç hafta” içinde sonuçlandırılabileceğini söyledi.
“Sürecin birkaç hafta sürmesini bekliyoruz, daha uzun değil. Daha sonra da bu çalışma grubu Rusya ile çalışmaya başlayacak.” diyen Trump, bu sürecin uzaması halinde ise savaşın daha uzun süreceğini ifade etti.
Trump, Donbas bölgesinde serbest bir ticaret bölgesi kurulmasına ilişkin bir soru üzerine, “Mutabaka varıldı demek biraz abartılı olur, şu an mutabakata varılmadı demek daha doğru olur ama bir anlaşmaya yaklaşıyoruz” cevabını verdi.
Putin’i oldukça ilgili gördüm
Öte yandan Trump, Zelenski ile görüşmesi içerisinde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile de 2,5 saate yakın bir telefon görüşmesi gerçekleştirdiğini ve birçok konuyu detaylıca ele aldıklarını anlattı.
Putin ve Zelenski ile birlikte üçlü bir görüşmeye de açık olduğunu belirten Trump, “Bugün Putin ile görüşmemde onu bu konuda oldukça ilgili gördüm, o da bunun (barışın) olduğunu görmek istiyor, ona inanıyorum” dedi.
Avrupalı liderlerle Washington’da ya da başka bir yerde yakında bir görüşme planlandığını da ifade eden Trump, Avrupalı ülkelerin Ukrayna’ya sağlanacak güvenlik garantilerinde ana rolü oynayacağını bir kez daha vurguladı.
Trump, Ukrayna’ya güvenlik garantileri konusunda, “Avrupa ile çalışmak istiyoruz ve tahmin edebileceğiniz gibi Avrupa bunun büyük bir kısmını üstlenecek. Biz de Avrupa’ya onların bize yardım ettiği gibi yüzde 100 yardım edeceğiz.” değerlendirmesinde bulundu.