Türkiye’nin de üyesi olduğu Avrupa Konseyi’ne bağlı Yolsuzluğa Karşı Devletler Grubu (GRECO) yıllık raporu yayınlandı. Raporda Türkiye ile ilgili dikkat çeken detaylar yer aldı. Hâkimler ve Savcılar Kurulu’nun (HSK) Avrupa standartlarına uymayan yapısına dikkat çeken rapor vekiller, savcılar ve hakimler arasındaki yolsuzluklara vurgu yaptı. Türkiye’nin ise bu sorunlarla başa çıkması için verilen tavsiyelere pek kulak asmadığı belirtildi. Türkiye’nin tavsiyelere uyumu için “tatmin edici değil” yorumu yapıldı.
BBC Türkçe’nin aktardığı raporda Türkiye’nin Mart 2022’deki rapordan bu yana yolsuzlukla mücadelede hiçbir ilerleme göstermediği, GRECO’nun 22 konudaki tavsiyesinden sadece üçüne uyduğu belirtildi.
Özellikle milletvekili yolsuzluğuyla mücadeleye dikkat çeken GRECO bu alanda tek bir tavsiyenin bile yerine getirilmediğini, milletvekillerinin mal beyanının doğrulanması için bir şey yapılmadığı, 2016’da gündeme gelen Milletvekillerine Yönelik Etik Davranış İlkeleri Kanun tasarısında hiçbir ilerleme olmadığını aktardı.
Greco raporunda hakim ve savcılarla ilgili üç tavsiyesinin dikkate alınması dışında başkaca eksiklikleri de gündeme getirdi. Raporda eksiklikler konusunda sıralanan maddeler şöyle:
- GRECO Hâkimler ve Savcılar Kurulu’nun (HSK) Avrupa standartlarına uymayan yapısını değiştirmek için şimdiye kadar hiçbir tedbir alınmamış olduğunu kaydeder.
- Yargı mensuplarının görev yerinin rızaları dışında değiştirilmesi ivedilikle ele alınması gereken bir meseledir.
Türkiye’den rapor talep edildi
Grup bu eksikliklerle ile ilgili neler yapıldığına ilişkin Türkiye’den 30 Haziran 2024’e kadar rapor iletmesini istedi.
GRECO’nun yerine getirilmediğini tespit ettiği tavsiyelerinden bazıları şöyle:
- Yasama sürecinde kamuoyu istişarelerine dair kurallar geliştirilmesi
- Torba yasalardan kaçınılması
- Milletvekillerinin mal beyanının teyidi, kuralların ihlaline karşı caydırıcı yaptırımlar getirilmesi
- Milletvekilleri hakkındaki rüşvet suçlamasıyla ilgili ceza soruşturmalarının engellenmemesi
- Hakim ve Savcılar Kurulu’nun bağımsızlığının sağlanması
- Hakim ve savcılar işe alınırken Adalet Bakanlığı’nın değil yargı erkinin müdahil olması
- Hakim ve savcıların etik davranış ve dürüstlüklerine dair değerlendirmelerin kamuoyuna açık, nesnel kriterlere dayalı olması
- Hakim ve savcıların yerlerinin rızalarına aykırı olarak değiştirilmesine son verilmesi
Avrupa Konseyi Bakanlar Kurulu GRECO’ya Avrupa Konseyi dışından da üye atayabiliyor. Adalet Bakanlığı bu yapıyı “yolsuzlukla mücadele alanında uluslararası ün ve prestiji haiz, esnek ve etkin bir mekanizma” olarak tanımlıyor.
GRECO raporları Avrupa Birliği, Avrupa Parlamentosu, OECD ve Birleşmiş Milletler gibi uluslararası kuruluşlarca da referans alınması nedeniyle önem taşıyor.
GRECO dinamik karşılıklı değerlendirme sürecini ve emsal baskı mekanizmalarını işletmeyi, üyelerin Avrupa Konseyi’nce oluşturulan yolsuzlukla mücadele standartlarına uygunluğunu değerlendirmeyi ve bu yolda kapasitesini artırmasına yardımcı olmayı amaçlıyor.
