Daha önce Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin hakkında tutuklama kararı veren Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) bu kez Ukrayna’da sivillerin hedef alındığı saldırılar nedeniyle üst düzey iki Rus yetkili hakkında tutuklama çıkardı. Lahey merkezli mahkemenin hedefindeki yetkililer eski Savunma Bakanı ve yeni Güvenlik Konseyi Başkanı Sergey Şoygu ile General Valeri Gerasimov’du. UCM Gerasimov ve Şoygu’yu 2022 kışında Ukrayna’nın enerji santrallerinin hedef alındığı saldırıları yönetmekle suçladı. Açıklamasında o saldırılara atıfta bulunan mahkeme “Saldırılar sonucu tahmin edilen sivil zarar ve hasar, beklenen askeri avantaja ağır basıyordu” dedi.
Moskova merkezli haber ajansı Interfax, Rusya Güvenlik Konseyi’nin bu kararı “Batı’nın ülkemize karşı yürüttüğü hibrid savaşın acınası bir örneği” olarak niteleyerek kınadı. Ukrayna ise mahkemenin kararından memnundu. Ukrayna Başsavcısı Andriy Kostin kararı “İşgalcilerin hesap vermesini sağlamayı amaçlayan başka bir önemli adım” olarak tanımladı. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski “Saldırıların planlanması ve icrasında yer alan her bir suçlu adaletin yerini bulacağını bilmeli. Onları gelecekte parmaklıklar ardında görmeyi de umuyoruz. Bu karar, hiçbir askeri rütbenin Rus suçluların hesap vermekten kaçamayacağını açıkça göstermektedir” dedi. Zelenski’nin Başdanışmanı Andriy Yermak ise kararın “kötülükten sorumlu olanların sonuçlarına katlanacağını gösterdiğini” söyledi.
Hem Şoygu hem de Gerasimov uzun zamandır Putin’in en sadık adamları ve Ukrayna savaşının mimarları olarak görülüyor. Savaşın başında Ukrayna’nın başkenti Kiev’i birkaç gün içinde ele geçirme planı on binlerce Rus askerinin hayatını kaybettiği iki buçuk yıldır devam eden bir savaşa dönüştü. Rusya başlangıç planında başarısız oldu ama şu an Ukrayna’ya üstün olduğu bir savaşın ortasında. Üstelik önümüzde Rusya’nın yeniden saldırılarını artırmasının beklendiği bir kış var. Rus ordusu son iki kıştır yılın en soğuk aylarında Ukrayna’nın enerji altyapısını hedef alıyor. Bu saldırılar bölgeyi elektriksiz bıraktığı gibi ısınmayı da zorlaştırıyor. Ayrıca Ukrayna ekonomisine zarar veriyor.
Prigojin ikisini de sevmezdi
Gerasimov ve Şoygu savaşın başlarında başarısız olmalarına rağmen işgalin iki yılı boyunca ön saflarda kalmaya devam etti. Wagner’in geçen yıl ölen lideri Yevgeni Prigojin, Gerasimov ve Şoygu ikilisinden nefret ediyor ve bunu saklamıyordu. Wagner’in Rostov’dan başlattığı 24 saatlik ayaklanmadan haftalar, aylar önce Prigojin çektiği videolarla Gerasimov ve Şoygu’nun ofislerinde “semirdiklerini” söyleyerek “savaşın bir kazananı varsa onların cephede mücadele eden askerler” olduğunu belirtmişti.
Bu söylemler karşılıksız kalmamış, Şoygu Rusya’da faaliyet gösteren tüm paralı asker gruplarının Savunma Bakanlığı altında toplanmasına karar vermişti. Prigojin bu karardan dönülmesi için Putin’e seslense de sesini duyuramadı. Wagner’in Bahmut’taki kanlı ve meşakkatli zaferine rağmen Putin, Şoygu’nun tarafını tuttu.
Gerasimov genelkurmay başkanı olarak görevini sürdürüyor ancak Şoygu, Putin’in seçimleri yeniden kazanmasının ardından geçen ay gerçekleştirilen kabine değişikliğinde kendini Güvenlik Konseyi başkanı olarak buldu. Bu hareket kimilerince Şoygu’nun başarısızlıklarının dolaylı olarak kınanması olarak yorumlansa da, eski bakanın son aylarda bazı yakınlarının yolsuzluk suçlamalarıyla gözaltına alınması ya da işlerini kaybetmesini, Şoygu’nun gözden düşmesi olarak değerlendirenler de vardı. Sonuç olarak Şoygu 12 yıl boyunca savunma bakanı olarak çalışmıştı.
Seyahat özgürlükleri kısıtlanıyor
Bu arada yazının başında da bahsettiğimiz üzere UCM Putin hakkında geçen yıl tutuklama kararı çıkarmıştı. Bunun sebebi olarak da Ukrayna’dan çocuk kaçırıldığı ve bu çocukların yeniden eğitim kamplarında tutulduğu ya da evlatlık verildiği söylenmişti. Rus yetkililer ülkelerinde Ukraynalı çocuklar olduğunu kabul etse de “kaçırma” kelimesini kabul etmiyor.
Ayrıca Rusya, tutuklama kararını ve mahkemenin yargı yetkisini tanımadığını söylüyor. Yine de 124 üyenin taraf olduğu UCM, Putin ve hakkında tutuklama kararı çıkarılan diğer kişilerin seyahat özgürlüğünü kısıtlıyor. Zira mahkemeye taraf ülkelere yapılacak ziyaretlerin söz konusu kişinin tutuklanmasıyla sonuçlanması gerekiyor. Putin sırf bu yüzden geçen yıl Güney Afrika’da düzenlenen BRICS toplantısına katılamayıp Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’u göndermişti.
Rusya konusunda hızlı çalışan mahkeme, UCM Başsavcısı Kerim Han tarafından İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Savunma Bakanı Yoav Gallant ve Hamas liderleri Yahya Sinvar, İsmail Haniye hakkında çıkarılmak istenen tutuklama kararında yavaş ilerliyor. İsrail’in saldırıları sonucunda Gazze’de 37 binden fazla Filistinli hayatını kaybetti.
