Wall Street Journal’ın diplomatlara dayandırdığı haberine göre, Suudi Arabistan; Batılı ülkeler, Ukrayna, Hindistan ve Brezilya’nın da katılacağı barış sağlama toplantısına ev sahipliği yapacak. Toplantının Cidde’de 5 ve 6 Ağustos tarihlerinde gerçekleştirilmesi bekleniyor.
Ukraynalı ve diğer Batılı yetkililer, bu barış sağlama çabalarının, savaşın çözümüne yönelik ortak ilkelere imza atacakları bir barış zirvesiyle sonuçlanmasını umuyor. Bu ilkelerin, Rusya ve Ukrayna arasında gelecekte yapılacak barış görüşmelerini Kiev’in lehine olacak şekilde şekillendirebileceklerini umuyorlar.
Ne var ki savaşın aktörlerinden Rusya, Suudi Arabistan’daki zirveye katılmayacak. Bu da zirvenin tek taraflı gerçekleştirileceğini gösteriyor, dolayısıyla çözüme ne kadar etkisi olduğu tartışmaya açık hale geliyor.
Son zamanlarda hem Rusya hem de Ukrayna çıkmaza girdikleri, toprak kazanamadıkları bir dönemden geçiyor. Rusya ayın başlarında Karadeniz Tahıl Anlaşması’ndan çekilerek, Ukrayna’nın kritik tahıl depolarını ve Odesa Limanı’nı vurmaya başladı. Ukrayna ise bunlara misilleme olarak Moskova’ya insansız hava aracı saldırısı gerçekleştirdi.
Suudi Arabistan ve Ukrayna, Cidde’deki toplantıya Endonezya, Mısır, Meksika, Şili ve Zambiya’nın da dahil olduğu 30 ülkeyi davet etti. Haziran ayında Kopenhag’da düzenlenen Ukrayna konulu toplantıya katılan Türkiye’nin de zirveye katılması bekleniyor. İngiltere, Güney Afrika, Polonya ve AB zirveye katılacaklarını teyit etti.
Planlama konusunda bilgi sahibi bir kaynağın WSJ’ye verdiği bilgiye göre, ABD’den Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan’ın Cidde’ye gelmesi bekleniyor. Ancak Beyaz Saray’dan bu konuyla ilgili bir bilgi gelmedi.
Suudi Arabistan geçen yıl petrol fiyatlarını yüksek tuttuğu ve böylece Rusya’nın ekonomik durumunu güçlendirdiği gerekçesiyle Moskova’nın yanında yer almakla suçlanmıştı. Ancak o zamandan bu yana Suudi Arabistan, Ukrayna konusunda diplomatik olarak daha büyük bir rol oynamaya çalışıyor. Bu nokyada savaş esirlerinin takasında rol oynadı ve mayıs ayındaki Arap Zirvesi’nde Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski’yi ağırladı.
Batılı diplomatlar, barış görüşmelerinin ikinci turu için Suudi Arabistan’ın seçilmesinde, Rusya ile yakın ilişkilerini sürdüren Çin’i ikna etme umudunun etkili olduğunu söylüyor. Zira Riyad ve Beijing birbirine yakın davranıyor. Bu yılın başlarında Çin, Suudi Arabistan ile İran arasındaki buzların erimesine yardımcı olmuştu. Öte yandan Beijing’in Cidde’deki toplantıya katılması beklenmiyor, yine de sürpriz bir katılım göstermesi de mümkün.
Kopenhag toplantısından bir tablo çizecek olursak, toplantıya katılan kişilere göre Ukrayna ile gelişmekte olan ülkelerin büyük bir çoğunluğu arasında görüş ayrılığı yaşandı. Ukraynalı yetkililer, toplantıya katılan ülkelerin temsilcilerinden, işgal altındaki toprakların Ukrayna’ya geri verilmesini ve Rus ordularının barış görüşmelerinden önce Ukrayna’yı terk etmesini talep eden 10 maddelik bir barış planı sundu.
Ancak bazı ülkeler bu planın bazı ilkelerinin tartışmaya açık olduğunu belirterek planı imzalamayacaklarını açıkça ifade ettiler. ABD ve Avrupa ise Kiev’in barış planını açık açık destekliyor.
