Eski bir Sovyetler Birliği üyesi olan Ukrayna, geçmişinin mirası olarak Sovyet tasarımı uçak ve helikopterlere sahip. Bunlar arasında savaş uçakları, bombardıman uçakları, nakliye ve eğitim uçakları var. Ancak Batılı analistler, savaştan bu yana Ukrayna’nın hava ve kara kuvvetlerine ait filoların üçte bir oranında azaldığını tahmin ediyor.
Ukrayna bu konularda nadiren açıklamalarda bulunduğu için ancak tahmin edilebiliyor. Bununla birlikte geçen ay Pentagon’un Discord’da yayılan gizli belgelerinde, Ukrayna 145 sabit kanatlı uçağından en az 60’ını ve 139 helikopterinden de 32’sini kaybetmiş.
Ukraynalılar F-16’ları sadece caydırıcı bir silah olarak kullanmak istemiyor. Ukraynalı yetkililer F-16 isteme sebeplerinin söz konusu savaş uçağının radarının yüzlerce mil ötedeki hedeflerin yerini tespit etmesi ve pilotların, Rus işgalindeki bölgelere silah fırlatırken Ukrayna topraklarında güvende kalmalarına olanak tanıması olduğunu söylüyor.
Avrupa eğitime ‘evet’ dedi, ABD’den onay beklendi
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski’nin Avrupa gezisinde ön plana çıkan konulardan biri de F-16 meselesiydi. Birleşik Krallık Başbakanı Rishi Sunak ve Hollanda Başbakanı Mark Rutte, 6 gün önce İzlanda’da Avrupa Konseyi zirvesi sırasında yayımladıkları ortak bildiride Ukraynalı askerlere F-16 eğitimi verme hazırlıkları içerisinde olduklarını bildirmişti. Ancak Ukrayna’ya F-16 tedarik etme kararının ABD’ye ait olduğunu belirtmişlerdi.
O bildiriden sonra ABD’den bugüne kadar ses çıkmasa da dün Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan, konuya ilişkin açıklamalarda bulundu. Zelenski’nin de katıldığı G7 zirvesi için gittiği Hiroşima’da basın toplantısı düzenleyen Sullivan, ABD Başkanı Joe Biden’ın zirve sırasında mevkidaşlarına F-16’lar da dahil olmak üzere dördüncü nesil savaş uçakları için Ukraynalı pilotları eğitme çabasına destekleyeceğini söylediğini aktardı.
Ukrayna’ya şimdiye kadar yapılan desteklerin çatışmaların gerekliliklerine göre düzenlendiğini belirten Sullivan, önceliğin pilotlara eğitim vermek olduğunu, daha sonra ise uçakların tedarikinin ne zaman ve nasıl yapılacağını belirlemek için müttefiklerle görüşüleceğini söyledi.
Ancak Sullivan’a göre Ukrayna’nın henüz F-16 silahlarına ihtiyacı yok ve bu savaş uçaklarına sahip olsa dahi ABD, Ukrayna’nın Rus topraklarına F-16’larla saldırmasına hâlâ sıcak bakmıyor. ABD’li yetkililer jetlerin Rusya’daki hedefleri vurmak için kullanılabileceğinden ve bunun da tansiyonu yükselteceğinden korkuyordu.
Zelenski ise sosyal medya paylaşımında ABD ve Biden’ın Ukrayna’nın direnişi için oluşturulan bu uluslararası savaş uçağı koalisyonunu desteklemesini ‘memnuniyetle karşıladığını’ yazdı.
Öte yandan Biden ve Zelenski zirveden önce ikili görüşme gerçekleştirdi. Biden görüşmenin hemen öncesinde basına yaptığı açıklamalarda ABD’den Ukrayna’ya yapılacak yeni 357 milyon dolarlık yardım paketini duyurdu. Biden burada yaptığı konuşmada, Zelenski’nin kendisine F-16’ları Rusya toprakları üzerinde kullanmama sözü verdiğini söyledi.
Moskova ise Batı’nın bu adımlarına karşı, “Çok büyük risk alırsınız. Batılı ülkelerin hâlâ tansiyonu yükseltici bir senaryoya bağlı kaldığını görüyoruz. Bu kendileri açısından büyük riskler taşıyor” ifadeleriyle tepki göstermişti.
