Amerikan halkı seçimini yaptı ve Donald Trump sarsıcı bir seçim zaferiyle bir kez daha Amerikan Başkanı seçildi. Aslında bu haberin yazıldığı saatlerde hala seçim sonuçlarının kesinleşmediği eyaletler var ama Donald Trump Başkan olması için gereken 270 delegenin oyunu fazlasıyla aşmış durumda. Rakibi Kamala Harris yenilgiyi kabul etti, Trump’ı arayıp kutladı. Böylece Amerika’nın 45. başkanı olan Trump, Ocak ayı sonundan itibaren bu kez 47. başkan olarak yemin edip göreve başlayacak.
Ancak Amerikan siyasi hayatında yegane önemli değişiklik Trump’ın bir kez daha başkan olması değil. Büyük ölçüde Trump kontrolunda olan ve Trump’a sadakatini kanıtlamamış kimsenin aday bile olamadığı Cumhuriyetçi Parti artık Kongre’nin her iki kanadında da çoğunluk oldu. Senato’da şimdilik Cumhuriyetçilerin 52 sandalyesi kesinleşti bile. Cumhuriyetçiler bu ekstra senatörlüklerden şimdilik en az üçünü Demokrat adaylardan kazandı. Kongre’nin alt kanadı Temsilciler Meclisi’nde ise son iki yıldır zaten Cumhuriyetçiler çoğunluktaydı, bu seçimde parti bir kez daha çoğunluğu yakaladı.
Böylece Amerikan siyasetinde uzun bir aradan sonra ilk kez seçilen başkan ile Kongre’nin her iki kanadı da aynı partiden oldu. Üstelik bu sefer Cumhuriyetçi Parti, George W. Bush zamanındaki gibi de değil; lidere daha sadık, onun sözünden çıkmayan bir parti var. Bu da, Donald Trump’ın Amerika için nadir bir güce, sahiden tek başına iktidara gelmesi demek. Trump bu sayede hemen hemen hiçbir engelle karşılaşmadan istediği her şeyi yapabilecek. Buna federal yargıç ve savcıların atanması da dahil.
Harris atılımı yapamadı…
Resmi sonuçlar henüz açıklanmadı ve bazı bölgelerde oy sayımları devam ediyor ancak sonuçlar kesinleşmiş durumda.
📌New York Times’ın tahminine göre oy sayımları tamamen sonuçlandığında Trump’ın 312 delegeye sahip olma ihtimali var.
📌Cumhuriyetçiler şimdiye kadar 28 eyalette kazandı. Bunlar Indiana, Kentucky, Batı Virginia, Florida, Tennessee, Güney Carolina, Oklahoma, Mississippi, Alabama, Arkansas, Kuzey Dakota, Güney Dakota, Wyoming, Nebraska, Louisiana, Ohio, Texas, Missouri, Utah, Montana, Kansas, Iowa, Idaho, Kuzey Carolina, Georgia, Michigan, Wisconsin ve Pensilvanya.
📌Demokratlar şimdiye kadar 18+1 eyalette kazandı. Bunlar Vermont, Connecticut, Massachusetts, Maryland, Rhode Island, New Jersey, Delaware, Illinois, New York, Colorado, Washington, California, New Mexico, Hawaii, Virginia, Oregon, New Hampshire, Minnesota ve Washington D.C. bölgesi.
New York Times’ın haritasında kırmızıyla gösterilen yerler Cumhuriyetçilerin, maviyle gösterilen yerler Demokratların. Griler ise henüz oylamaların sonuçlanmadığı yerler.
En çok oyu da bu kez Trump aldı
🔴Trump, George W. Bush’tan bu yana, yani 2004’ten beri, genel oylamayı da kazanan ilk Cumhuriyetçi oldu. Trump 2016’da seçimi kazandığı halde rakibi Hilary Clinton’dan ülke çapında yaklaşık üç milyon, 2020’deyse kaybederken Joe Biden’dan yedi milyon az oy almıştı. Şu anki sonuçlara göre iki aday arasında Trump lehine beş milyon fark var.
🔴Seçimden üç gün önce sizinle Des Moines Register anketini ve orada Harris’in ilk kez Trump’a üç puan fark attığı sonucunu paylaşmıştık. Bunun etkisi olarak da kadınların Harris’e yönelmesi olarak değerlendirmiştik. Normalde güvenilir bir anket olan Des Moines Register 2016’da olduğu gibi yine yanıldı. Çiftçilerin eyaleti Iowa’yı kazanan, son iki seçimde de olduğu gibi yine Trump oldu. Dolayısıyla CNN Iowa’yı Trump’ın kazandığını açıklayınca başkanın seçim izleme merkezinde bir tezahürat koptu.
🔴Salıncak eyaletlerden Kuzey Carolina kırmızıya boyandı. Ardından Georgia da 16 delegesiyle Trump tarafından kazanıldı. 19 delegeyle Pensilvanya da Trump’ın oldu. 10 delegesi olan Wisconsin’in de Trump’ta kalmasıyla Cumhuriyetçi lider 47. ABD başkanı olduğunu kesinleştirdi. Amerikalı Müslümanların ve Arapların en yoğun yaşadığı Michigan’da da Harris, rakibi Donald Trump karşısında kaybetti.
🔴Seçimin Demokrat Parti açısından en acı veren sonuçlarından biri, bu partinin rengi olan mavi ile anılan ve ‘Mavi Duvar’ adı verilen işçi yoğun eyaletlerin kaybedilmesi oldu. Zaten seçimin sonucunu da büyük ölçüde Pennsylvania, Michigan gibi eyaletlerin kaybedilmesi belirledi. Bu eyaletlerde büyük şehirler Harris’e oy verdi ama kırsal alanlar tamamen Trump dedi. Ayrıca şehirlerde de Trump 4 yıl önceye göre oylarını ciddi miktarda arttırmıştı.
Trump balkon konuşmasını yaptı, ‘birleşme zamanı’ dedi
Pensilvanya’yı aldığı da netleştikten sonra kürsüye çıkan Trump, zaferini balkon konuşmasıyla netleştirdi. “Hepinize teşekkür ediyorum” diye söze başlayan Trump, “Kimse daha önce böyle bir hareket görmedi ve bu tarihte daha önce görülmemiş inanılmaz bir siyasi zafer” dedi. Trump ülkeyi “iyileştirmek” için “Sınırlarımızı düzelteceğiz” vurgusunun üstüne bastı. Siyasi kariyeri boyunca bölücü konuşmalarıyla dikkat çeken Trump konuşmasında “birleşme zamanı”nın geldiğini söyledi: “Son dört yılın bölünmüşlüğünü geride bırakma zamanı geldi. En azından bir süreliğine önceliğimiz ülkemiz olmalı” dedi.
Trump ayrıca ABD’nin uzun zamandır savaşa girişmediğini, kendi döneminde de böyle bir şey olmayacağının altını çizdi.
“Amerika’nın altın çağı”nın başladığını söyleyen Trump, kampanya boyunca sloganı da olan “Amerika’yı yeniden yüce kılacağız” dedi. Salıncak eyaletleri tek tek sayan Trump, tüm bu eyaletleri dijital oylamaya rağmen aldığını söyledi. Trump’ın sözlerinde özellikle öne çıkan şeylerden biri de “Senato yeniden bizim oldu, Amerika bize muazzam bir güç verdi” oldu. Senato’da Cumhuriyetçiler 51’e 42 aldı.
Trump konuşmasında seçim kampanyası boyunca yanında olmayan ve suikast girişimleri sonrası bile kısa bir açıklama yapmakla yetinen eşi Melania Trump’a “destekleri için” teşekkür ederek, yanağından öptü. Başkan yardımcısı JD Vance’i de tebrik eden Trump, kürsüyü kısa süreliğine başkan yardımcısına bıraktı. Vance konuşmasında “Amerika tarihinin en büyük siyasi dönüşüne tanık olduk” dedi. Daha sonra yeniden öne çıkan Trump, Vance’in sırtını sıvazlayarak onun “iyi bir tercih” olduğunu söyledi. Trump kampanyanın başında “kedi sahibi çocuksuz kadınla” tartışmalarını başlattığı için Vance’e “başta biraz kızdığını” söylese de “kafasının iyi olduğunu” biliyordum” dedi.
‘Yeni bir yıldız doğdu’
Kampanya süreci boyunca Trump için varını yoğunu ortaya koyan ABD’li milyarder Elon Musk da unutulmadı. Kürsüdeki konuşmasında Musk’a değinen Trump “Yeni bir yıldız doğdu: Elon” dedi. Seçim sonuçlarını beraber takip ettiklerini söyleyen Trump “O inanılmaz bir adam” dedi. Musk’ın özel uzay şirketi SpaceX’in ürettiği roketleri öven Trump, milyarderin ayrıca Helene Kasırgası’ndan sonra Kuzey Carolina’ya Starlink internet hizmeti sağladığından da bahsetti.
Trump konuşmasında bağımsız olarak seçime katılıp sonra Trump’ı destekleyen Robert F. Kennedy Jr’dan da bahseden Trump, onun “Amerika’yı yeniden sağlıklı kılacağını” söyledi. Bu da Trump döneminde sağlıkla ilgili konularda Kennedy’nin rol oynayacağına işaret ediyor. Kennedy aşı karşıtlığıyla biliniyor.
Harris saatler sonra yenilgiyi kabul etti
Harris seçimin ertesi günü akşam saatlerinde seçim mağlubiyetini kabul ettiği konuşmasında, “Bu seçimlerin sonuçlarını kabul etmemiz gerekiyor. Bugün seçilmiş Başkan Donald Trump’ı arayıp tebrik ettim” dedi.
Biden ‘yumuşak geçiş’ sözü verdi
Beyaz Saray’dan yapılan açıklamaya göre ABD Başkanı Joe Biden başkanlık seçimlerini kazanan Trump ile telefonda görüştü. Donald Trump’ı seçimde elde ettiği zafer dolayısıyla kutlayan Biden, Ocak 2025’te düzenlenecek yemin töreni öncesinde “yumuşak bir geçiş” için çalışacağı sözünü verdi.
Trump’ı Beyaz Saray’a görüşmeye davet eden Biden ayrıca ‘ülkeyi bir araya getirmek’ için çalışmanın önemini vurguladı.
Neden Harris değil de Trump?
Amerikan seçmeninin en çok endişelendiği üç konu vardı: Ekonomi, göçmen sorunu ve kürtaj. Çoğu bu üç sorunun çözümünün Trump’ta olduğuna inanıyor. Harris’in Biden yönetiminin politikalarından öteye gidemeyeceğini düşünüyorlar. Ayrıca Demokratlar sürekli demokrasiden ve özgürlüklerden bahsetse de bunlar ekonomi ve göçmen sorunu gibi çok daha somut sorunların yanında soyut kalıyor. Hem demokrasiden bahsederken medyanın daha çok Trump’ı hedef alır şekilde davranması, seçim öncesi Trump’ın davalarla baskılanmaya çalışması ve eski başkanın iki defa suikast girişimine uğraması asıl Cumhuriyetçilerin demokrasiyi sorgulamasına neden oldu.
Tabii bir de Biden döneminin dış politika yönetimi var. Bu dönemde iki savaş çıktı ve her ikisinde de ABD merkezi bir role sahip. Amerikan halkı ise kendi sorunları çözülmezken dış politikanın bu kadar ağır basmasından rahatsız. Bazı Cumhuriyetçiler özellikle “Ya Harris Üçüncü Dünya Savaşı’nın fitilini ateşlerse?” diye bir korku hakim. Çünkü Harris birçok kez Ukrayna savaşında Kiev’in arkasında duracağını vurguladı. Oysa halkın derdi savaşın içine daha çok batmak değil. Gazze Savaşı da Arap ve Müslüman seçmenleri küstürdü. Filistin yanlısı üniversite öğrencilerinin baskılanması, “Savaş bitsin” deyip sürekli İsrail’e yardım gönderilmesi gibi çelişkili hareketler bu seçmenleri küstürücü rol oynadı. Öyle ki bazı Müslüman din insanları Michigan’da Trump’la birlikte sahneye çıkıp Cumhuriyetçi aday için oy bile istedi.
Trump zaferi sonrası manşetler
New York Times, “Trump fırtınası döndü” diye manşet attı.
CNN ise “Trump kazandı” başlığını attı.
Salıncak eyaletlere daha derin bakış
Mevcut durumda Trump Kuzey Carolina ve Georgia’yı aldığı için Harris’in Michigan, Pensilvanya ve Wisconsin’i net olarak kazanması şart. Böyle bir olasılık var, ama zorlu. Trump’ın ise bu şartlarda sadece Pensilvanya’yı alması Beyaz Saray’a dönme ihtimalini güçlendiriyordu. Öyle de oldu. Pensilvanya artık Trump’ın. Bu da yarışı netleştiren darbe oldu.
Mar-a-Lago’da Trump’la seçimi takip edenler
Trump tüm bu seçim sürecini sığınağı Mar-a-Lago’da izlemeyi tercih etti. Yanına da ailesini ve en yakınlarını aldı. New York Times’ın haberine göre bu “en yakın” kişilere kampanyasına milyonlarca dolar akıtan ve X’teki 200 milyonu aşkın takipçisine Trump propagandası yapan ABD’li milyarder Elon Musk dahil. Ayrıca eski Fox News sunucusu Tucker Carlson da onlarlaydı.
Yabancı ülkelerden konuklar da var. Mesela Brezilya’nın eski Devlet Başkanı aşırı sağcı Jair Bolsonaro’nun oğlu Eduardo Bolsonaro ve göçmen karşıtı İngiliz siyasetçi Nigel Farage, Trump’ın Mar-a-Lago’daki yabancı konuklarından bazıları.
Harris’in kampanyasında hüzün
Harris’in kampanyası CNN’de bir konuğun seçim gecesini “2020’den ziyade 2016’ya benzetmesi”nden sonra televizyonların sesini kapatarak müzik açtı. Seçim izleme merkezindeki kalabalığın büyük ölçüde azaldığını söyleyen New York Times ruh halinin de ciddi şekilde çöktüğünü yazdı. Zamanında Trump “Soruları bir kenara bırakalım, müzik dinleyelim” dediğinde Demokratlarca ve SNL’de epey alaya alınmıştı. Duymak istemediğimiz şeylerin üstünü müzikle kapatmak mümkün sanki de.
Trump’ın kampanya sözcüsü Karoline Leavitt de Harris’in seçim izleme partisiyle alay etti. Sosyal medya platformu X’ten paylaşım yapan Leavitt “Görünüşe göre neşeleri kaçmış” diye yazdı. Harris’in bu gece bir konuşma yapması da beklenmiyor.
New Yorklular seçim sonuçlarını kurulan dev ekranlardan izliyor. Fotoğraf: Fatih Aktaş – Anadolu Ajansı
