Gün geçmiyor ki Boeing uçakların başına bir şey gelmesin. Bu sefer sorun 737 Max tipi uçaklarında değil 757 tipi uçağında yaşandı. ABD Federal Havacılık İdaresi’ne (FAA) göre Delta Air Lines tarafından işletilen Boeing 757 uçağı cumartesi günü Atlanta’daki havaalanından kalkmaya hazırlanırken burun tekerleğini kaybetti.
Delta Air Lines’ın 982 sayılı uçağı cumartesi günü Kolombiya’nın Bogota kentine gitmek üzere Hartsfield-Jackson Atlanta Uluslararası Havalimanı’ndan kalkmaya hazırlanırken burun tekerleği yerinden çıkıp tepeden aşağı yuvarlandı. Uçaktaki 170’ten fazla yolcunun araçtan inmesi gerekti ama olay sırasında kimse yaralanmadı.
Şirketin bir sözcüsü yolcuların başka bir uçağa bindirildiğini açıkladı. Boeing sözcüsü ise konu hakkında yorum yapmayı reddetti. FAA soruşturmanın devam ettiğini açıkladı.
Boeing için 2024 çalkantılı bir başlangıç yaptı. Yıl başından beri şirket uçaklarında yaşanan sorunlarla ilgili haber oluyor. Örneğin Boeing 737 Max 9 tipi uçağın gövdesinden bir parça 5 Ocak’ta Oregon’daki Portland Uluslararası Havaalanı’ndan havalandıktan hemen sonra 16 bin fit yüksekteyken kopmuş, bunun üzerine uçak acil iniş yapmak zorunda kalmıştı. Olayda kimse ciddi şekilde yaralanmamıştı.
Boeing 737 Max 9’un karıştığı olayın etkisiyle 9 Ocak günü geçen yılın satış rakamlarını açıkladı. Şirketin verilerine göre Boeing geçen yıl 528 uçak teslim etmiş ve iptalleri çıkardıktan sonra 1314 yeni sipariş almış. Şirketin 2022’deki bilançosu 480 teslimat, 774 yeni sipariş şeklindeydi. 2023 yılı Boeing’in geçirdiği en iyi üçüncü yılı oldu.
Şirket geçen yıl 396 dar gövdeli 737 tipi uçak teslim ederek en az 375 uçak satma hedefini tutturdu. Ne var ki şirketin ilk hedefi 400 ila 450 uçak satabilmekti. Uçak gövdesi tedarikçisi Spirit AeroSystems’in bir üretim hatası nedeniyle uçaklarını denetlemek zorunda kalması ve dolayısıyla teslimatın yavaşlamasının ardından bu hedefi ekim ayında 375’e indirmek zorunda kaldılar.
Boeing’in rakibi Airbus’ı yenme çabaları
Ne var ki İngiliz haber ajansı Reuters’e konuşan kaynaklar Boeing’in sipariş ve teslimatlarının siparişlerde sektör rekoru kıran Avrupalı rakibi Airbus tarafından gölgede bırakılacağını tahmin ediyor. Airbus geçen yıl 720 uçak hedefini 735 satışla aşmayı başarmıştı. Boeing 737 Max tipi uçaklarının ilkini 2017 piyasaya sürmüştü ve asıl amacı orta mesafe uçuşlarda Airbus firmasına rakip olabilmekti. Zira Airbus siparişlere yetişmekte güçlük çekiyordu. Ancak Boeing’in 737 tasarımları 1960’lardaki orijinal tasarıma dayandığı için yeni nesil büyük motorların uçağa takılması aracın dengesini bozdu.
BBC Türkçe’nin haberine göre şirket bu sorunu sıfırdan bir tasarım yapmak yerine yazılımla çözmeye çalıştı. Ne var ki 2018’de düşen uçakla ilgili yapılan ilk incelemeler yazılım sisteminin arızalandığını göstermişti. Öyle ya da böyle şirket Airbus’a karşı avantaj kazanabileceğini umduğu Max tipi uçaklarda yaşanan kazalardan sonra 20 milyar dolarlık zarar yaşamıştı.
Zaten son olaylar Boeing’e duyulan güveni zedeledi. Olayların ardından Alaska Airlines ve United Airlines bu ayki Boeing uçuşlarının büyük bir kısmını iptal etmek zorunda kaldı. Her iki firma da 17 Ocak’ta, 19 Ocak Cuma gününe kadar tüm Max9 uçuşlarını iptal edeceklerini açıkladı. Uçaklara güvenin zedelenmesinde beş yıl önce gerçekleşen ve 346 kişinin ölümüne yol açan uçak kazasının da payı var. Havayolu şirketleri benzer bir senaryonun yaşanmasından kaçınmaya çalışıyor.
Son yıllarda zaman zaman yaşanan üretim hataları Max uçaklarının ve daha büyük bir Boeing uçağı olan 787’nin teslimatını geciktirdi. United Airlines geçen yıl beklediğinden 24 adet daha az Boeing uçağı teslim aldı mesela. United Max serisinin daha büyük bir modeli olan Max 10 uçaklarına talip, ama bu modelin ve Max 7’nin FAA’dan onay alma takvimi epey geride. Örneğin Ulusal Güvenlik Konseyi Sözcüsü John Kirby, Max 10 tipi uçak programının en az 5 yıl geride olduğunu ve bunun daha da geriye itilebileceğini söylüyor. Max 9 uçaklarının zorunlu iniş yapması Boeing’in yeni uçak modellerini düzenleyici kuruma onaylatma çabalarını daha da zorlaştıracak gibi görünüyor.
