Macaristan Başbakanı Viktor Orban son dönemde Avrupa’da gerilim yaratan açıklamalarıyla gündemde. Macar liderin geçen haftaki Moskova ziyareti de tepkilere neden oldu. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile bir araya gelen Orban, Ukrayna’daki savaşın sona erdirilmesi için diyalog başlattığını iddia etti. Ancak bu görüşme Batı liderleri tarafından “yararsız” ve “Ukrayna’nın egemenliğine zarar verici” olarak nitelendirildi. Beyaz Saray da Orban’ın ziyaretinin barış sürecine katkı sağlamayacağını savundu.
Orban daha sonra ABD eski başkanı Donald Trump ile görüştü ve ardından Avrupalı liderlere bir mektup yazarak Trump’ın Kasım ayındaki başkanlık seçimlerinden sonra Beyaz Saray’a dönmesi halinde barış için “sağlam temellere dayanan planları” olduğunu söyledi. Trump o zamandan bu yana izolasyonist JD Vance’i aday adayı olarak seçerek dış çatışmalardan uzak durma arzusunun altını çizdi.
Orban’ın bu sözleri Avrupa Birliği (AB) içinde de büyük bir tepkiyle karşılandı. Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen “Bu yatıştırma Putin’i durdurmayacak” diyerek Orban’ın politikalarını eleştirirken, AB Dışişleri ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Josep Borrell de Orban’ın ziyaretinin AB’yi temsil etmediğini ve sadece Macaristan’la Rusya arasında bir görüşme olduğunu vurguladı. Almanya Şansölyesi Olaf Scholz ise AB’nin Ukrayna’ya verdiği desteği yineleyerek Rusya’nın bu desteğin azalacağını düşünmemesi gerektiğini belirtti.
Macar politikacının açıklamaları ve diplomatik girişimleri Avrupa’nın genelinde ve özellikle AB içinde büyük eleştiriler alırken, Macaristan’ın AB içindeki pozisyonunu ve ilişkilerini de zorlaştırıyor.
Macaristan Başbakanı Viktor Orban’ın 5 Temmuz’daki sürpriz Moskova ziyareti Avrupa Birliği’nde (AB) tepkileri tetiklerken ülkenin 1 Temmuz’da devraldığı AB dönem başkanlığının geri alınması tartışmalarını da beraberinde getirdi. / Fotoğraf: AA
Orban’ın bu girişimleri İngiltere’yi ziyaret eden Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski’nin de gündemindeydi. Ukrayna lideri, İngiltere’de Blenheim Sarayı’nda düzenlenen Avrupa Siyasi Topluluğu zirvesini, Orban’ın Moskova’ya yakınlaşma çabalarına üstü kapalı göndermelerde bulunduğu bir konuşmayla başlattı.
Zelenski konuşmasında, Moskova’ya yaptığı son “barış misyonu” sonrasında Orban’ı Avrupalı liderlere ihanet etmekle suçladı. Ukrayna lideri Oxfordshire’da bir araya gelen Avrupalı liderler ve savunma bakanlarıyla dolu bir salona hitap ediyordu ve konuşmasında ağzından şu sözler döküldü:
“Birlikte hareket ederek Avrupa’da birliği sağladık, bu da Putin’in birincil hedeflerini ıskaladığı anlamına geliyor. Bu bizim avantajımız ancak sadece birlik olduğumuz sürece bir avantaj olarak kalır.”
Putin’e atıfta bulunan Zelenski sözlerine şöyle devam etti: “Size yaklaşmaya çalışabilir ya da ortaklarınızdan bazılarına giderek birinizin diğerlerine ihanet etmesi için sizi ayartmaya ya da baskı yapmaya çalışabilir. Biz her halükârda birliğimizi koruyoruz.”
Orban’ın Moskova’da Putin’le görüşmek üzere yaptığı son ziyarete açık bir gönderme yapan Zelenski şu eklemeyi yaptı: “Eğer Avrupa’da birileri sorunları bizim arkamızdan, hatta başkalarının zararına çözmeye çalışırsa, eğer birileri savaşın başkentine gidip konuşmak isterse – ve belki de ortak çıkarlarımıza aykırı ya da Ukrayna veya başka ülkelerin zararına bir şeyler vadederse – neden böyle bir kişiyi dikkate alalım? AB tüm sorunlarını bu kişi olmadan da çözebilir.”
Starmer’dan Zelenski’ye: Ne kadar sürerse sürsün yanınızda olacağız
Öte yandan çiçeği burnunda İngiltere Başbakanı Keir Starmer da Zelenski’yi takdim ederken güçlü bir destek açıklaması yaptı: “Ukrayna her gün sadece Ukrayna halkını değil, özgürlük, demokrasi ve hukukun üstünlüğüne olan inancımızın zor kazanıldığı ve barış içinde yaşamak isteyen Avrupa halkını da korumak için savaşıyor.”
Starmer “Başkan Zelenski bu değerleri korumak için verdiğiniz mücadelede sizi selamlıyoruz. Bir kez daha hiç şüpheniz olmasın, ne kadar sürerse sürsün yanınızda olacağız” diye ekledi.
Zelenski hava savunma sistemi çağrısını yineledi
Zelenski ayrıca Avrupalı liderlere yaptığı konuşmada Ukrayna’ya hava savunma sistemleri sağlamaları ve bunların kullanımına sınırlama getirmemeleri çağrısında bulundu. Birleşik Krallık son dönemde Ukrayna’ya Storm Shadow füzeleri sağladı ancak Zelenski’nin bunları Rus topraklarına karşı kullanmasına izin vermiyor.
Ukrayna lideri “Bu kabiliyetlerden korkmamalıyız” dedi ve ekledi: “Hava savunmamız ne kadar etkili olursa Putin o kadar çaresiz kalacaktır. Etkili silahların kullanımı konusunda ne kadar az kısıtlamaya sahip olursak Rusya o kadar çok barış arayışına girecektir.”
