Geçen haftanın başındaki yazıda 2024’te dolar, euro ve altına bakmıştık (https://10haber.net/2023/12/25/2024te-altin-dolar-ve-euro-321437/), bugün sterline bakalım.
2023 İngiliz parası için uzun zamandır görülmedik ölçüde iyi bir yıl oldu, sterlin dolar karşısında yıl genelinde yüzde 6 değer kazandı. İsviçre Frankı’ndan sonra en çok değer kazanan güçlü para birimi oldu. Dolar karşısında değer kazanınca Türk Lirası karşısında da ondan daha fazla yükseldi…
Oysa sterlin ne zamandır dolar karşısında geriliyordu. Son 10 yılda dolar karşısındaki seyrine bakalım:
Sterlin/dolar paritesi 2010’lu yılların başında 1.70’e kadar yükselmişti, yani 1 sterlin 1.70 dolarla alınabiliyordu. Geçen yılın sonunda, Liz Truss’ın kısa süren başbakanlığı döneminde ise 1.10’un da altını inmişti. Truss görevde kalıp piyasada şoka neden olan vergi indirimi politikasını uygulasaydı çok büyük olasılıkla 1’in de altına inecek, dolar sterlinden daha değerli bir para birimi haline gelecekti.
Ama Truss erken pes edip görevini Sunak’a devretti ve bu sayede sterlin dipten toparlandı.
2024’te sterlinin yükselişi sürer mi? Bu pek o kadar mümkün görünmüyor. Bir kere Brexit, yani İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden ayrılması İngiltere ekonomisine iyi gelmedi. Sterlinin son on yıldaki seyrini gösteren yukarıdaki grafiğin anlattığı açık: İngiliz parasındaki düşüşün arkasındaki temel dinamiklerden biri Brexit’ti. Bu ayrılık İngiltere ekonomisini olumsuz etkilemeye devam ediyor.
Şu anda da işler iyi gitmiyor, son açıklanan veri İngiltere ekonomisinin üçüncü çeyrekte yüzde 0.1 daraldığını gösterdi. Son çeyrekte de küçülmenin sürdüğü ve İngiltere’nin teknik olarak resesyona (ekonomik durgunluğa) girdiği tahmin ediliyor. Zayıflayan bir ekonominin parası da zayıflayacağı için bu sterlin için iyi haber değil.
Sterlinin 2023’te dolar karşısında değer kazanmasının bir başka sebebi veya temel sebebi İngiltere Merkez Bankası’nın sıkı para politikasıydı. Onun da arkasında pandemi sonrasında İngiltere’de enflasyonun Amerika’yı da, Avrupa Birliği’ni de sollaması vardı.
İngiltere’de enflasyon daha hızlı yükseldiği ve daha fazla inatçılık ettiği için İngiltere Merkez Bankası sıkı para politikasını Fed’e (Amerikan Merkez Bankası) daha uzun süre sürdürdü. Bu da sterline yaradı. Malum, faiz artırımları ve sıkı para politikası o ülkenin para birimini diğer paralar karşısında destekliyor, çünkü o paraya ve o para cinsinden varlıklara yatırım yapmayı cazip hale getiriyor.
Ama sıkı para politikasının bu yıl sürmesi zor. Çünkü İngiltere’de enflasyon beklenenden daha hızlı düşüyor. Bir ara yüzde 11’e çıkan tüketici enflasyonu kasımda yüzde 3.9’a indi. Düşüşün devam etmesi ve İngiltere hükümetinin merkez bankası için belirlediği yüzde 2 hedefine yaklaşması bekleniyor.
Yani İngiltere Merkez Bankası’nın parasal sıkılaşmayı sürdürmesine gerek kalmadı. Nitekim piyasada bu yılın ilk yarısında onun da Fed ve Avrupa Merkez Bankası gibi faiz indirimlerine başlaması bekleniyor. Bu beklenti sterlinin cazibesini azaltıyor.
Bu nedenlerle sterlinin dolar karşısındaki yükselişini bu yıla taşıması zor. Hatta tam tersine değer yitirmesini bekleyenler var. Örneğin HSBC bankası 1.30’a kadar yaklaşan sterlin dolar paritesinin bu yıl 1.20’ye gerilemesini bekliyor.
Sterlinin dolar karşısında geriye gitmesi elbette TL karşısındaki yükselişinin dolardan daha zayıf seyretmesine neden olur.