Son yıllarda pandemi, küresel ekonomik krizler, siyasi kararlar gibi nedenler gelişmiş ülkeleri daha içe kapalı bir hale getirdi. Bu durum diğer ülke vatandaşlarının bu ülkelerde dolaşımını, oturum süreçlerini ve sermaye transferini zorlaştırıyor, kısıtlıyor. Buna karşı ise küresel ölçekte birçok kişi gayrimenkul yatırımlarının ardından oturum ve kimi kez de vatandaşlık hakkı almasına olanak sağlayan Golden Visa (Altın Vize) ile bu kısıtlamaları aşıyor. Gün geçmiyor ki mali imkanı olan ya da imkanını zorlayan bir tanıdığımızın bir ayağını yurtdışına atmak için bu fırsatı değerlendirdiğini duymayalım.
Global yatırımcıların, ülkeleri dışında yaptığı gayrimenkul yatırımlarının oluşturduğu pazar her geçen önemli ölçüde büyüyor. Pazar büyüklüğü 2021 sonu itibarıyla 400 milyar doları aştı. 2022 yılında da pazarın yüzde 22 büyüdüğü tahmin ediliyor. Bunun hiç de ihmal edilmeyecek bölümünü ise Golden Visa olarak tanımlanan özel vize programlarından yararlanmak için gerçekleştirilen serbest dolaşım ve oturum amaçlı gayrimenkul yatırımları oluşturuyor.
Dünyada bugün aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 100’den fazla ülke Golden Visa programlarını uyguluyor. Avrupa Birliği üyelerinin yüzde 60’ında uygulama geçerli. Birleşik Krallık ve Amerika Birleşik Devletleri adları değişik olsa bile bu özel vizeyle kapılarını yatırımcılara ilk açan ülkeler.
Ancak son dönemde Portekiz, İspanya, Yunanistan, Malta ve Karayip adaları öne çıkmaya başladı. Türkler için en çok tercih edilen ülkeler ise Avrupa kıtasında bulunuyor. Türkiye’nin zenginleri Londra gibi şehirlerin ‘prestijli posta koduna sahip’ semtlerinde konut sahibi olarak kapıdan girerken imkanlarını zorlayanlar da öne çıkan diğer Avrupa ülkelerini tercih ediyor.
Teuta Narazan, TÜİK verilerine göre Türk vatandaşlarının yurt dışında konut edinme eğiliminin giderek arttığına dikkat çekiyor.
Uluslararası gayrimenkul pazarında pazarlama ve satış danışmanlığı veren Vesta Global’in kurucu ortağı Teuta Narazan, TÜİK verilerine göre Türk vatandaşlarının yurt dışında konut edinme eğilimi giderek arttığına dikkat çekiyor ve sözlerine şöyle devam ediyor:
“2020 yılında Türk vatandaşları yurtdışında 35 bin 184 konut satın alırken, 2021 yılında bu sayı 45 bin 78 oldu. 2022 yılında da bu rakamın üstüne çıkıldığı öngörülüyor. Özellikle son iki yıldır gayrimenkuldeki fiyat artışları nedeniyle Türk vatandaşları daha çok yurt dışı gayrimenkul yatırımlarına yöneliyor. Eskiden varlıklılar bunu tercih ederdi ancak son dönemde imkanlarını zorlayıp bu tercihi yapanların sayısının da arttığını görüyoruz. İstanbul’da yeni bir konut fiyatına Yunanistan veya İspanya’da yapacağınız gayrimenkul yatırımı Avrupa Birliği’nde serbest dolaşım, vatandaşlık ve yüksek kira getirisi gibi birçok avantaj sağlıyor.”
Peki Golden Visa nasıl alınıyor, ne kadarlık bir yatırım yapmak gerekiyor ve oturum izni alabilmek için nasıl bir hukuki süreç işliyor? Teuta Narazan AB ülkelerindeki oturum ve vatandaşlık programlarıyla ilgili merak edilen soruları 10 Haber için yanıtladı.
Golden Visa sahipleri hangi avantajlara sahip oluyor?
“Golden Visa’yı, AB üyesi olmayan bir ülkenin vatandaşı için yatırım yoluyla oturma izni ve vatandaşlık hakkına sahip olma programı olarak niteleyebiliriz. AB’de başlayan ve özellikle İspanya, Portekiz, Yunanistan gibi ülkeleri olumsuz bir şekilde etkileyen ekonomik krizin ardından yine bu üç ülke ve Malta’nın Golden Visa programında öncü ülkeler olduğunu söyleyebiliriz. Golden Visa programı, öncelikle seyahat özgürlüğü sağlıyor. Program sadece AB ülkelerinde değil, 150’den fazla ülkeye vizesiz seyahat imkanı tanıyor. Gayrimenkul yatırımınızdan euro bazlı kira elde etme imkanı elde etmenin yanı sıra AB ülkelerinde ticaret ve çalışma hakkı da elde edebiliyorsunuz. Golden Visa’nın sunduğu haklardan yatırımcının eşi, 21 yaşına kadar veya okuyan çocukları ile bakmakla yükümlü olduğu ebeveynleri de faydalanabiliyor. Çocuklarınız için AB ülkelerinde eğitim olanağını sunarken, bu eğitim için diğer ülke vatandaşlarına göre daha uygun ekonomik koşullar elde edebiliyorsunuz.
Maliyeti nedir?
Sabit bir maliyetten bahsedemeyiz, zira koşullar ülkeden ülkeye değişiyor. Yunanistan için yapılacak 250 bin euro değerinde bir gayrimenkul yatırımıyla AB serbest dolaşımı elde edebiliyorsunuz. Bu yatırım miktarı Portekiz’de 280 bin eurodan başlarken, İspanya’da 500 bin euroya kadar çıkıyor. Bu maliyetlerin üzerine avukatlık, alım satım masrafları gibi maliyetleri de ekleyebilirsiniz.
Golden Visa’yı ne kadarlık sürede elde etmek mümkün?
Bunun için de genel bir zaman değerlendirmesi yapamıyoruz, yine ülkeden ülkeye değişkenlik gösterebiliyor. Örneğin Malta’da 4-6 ay gibi bir sürede oturum izniniz çıkarken bu süre Portekiz’de bir yıla yaklaşıyor.
Serbest dolaşım için Yeşil Pasaport yeterli değil mi? Niçin Golden Visa’yı tercih edeyim?
İş insanları ve kamu görevlilerine verilen yeşil pasaport sanıldığının aksine dolaşımı tam anlamıyla özgür kılmıyor. Pasaportun sağladığı dolaşım sadece görev odaklı hizmetlerde sınırlı kalıyor. Oysa Golden Visa programıyla oturum izni alanlar çok daha özgür bir dolaşım imkanına sahip oluyorlar.
Oturum izni alınan ülkede ikamet zorunluluğum var mı? Bu ülkelerin vatandaşı olmak da mümkün mü?
Oturum ve vatandaşlık programları dolaşımdaki vize engelini ortadan kaldırırken, sermeye ve insan hareketliliğini daha kolay kılıyor. Bütün bu programlarda vatandaşlık ya da oturum izni alına ülkelerde yaşamanın zorunlu olmaması göç olgusunu da ortada kaldırıyor. Bu programlarla yatırım yapanlar işlerinin olduğu şehirlerde yaşamaya devam ediyor. Yine bazı ülkelerin yılda bir kez ülkeyi ziyaret zorunluluğu bulunurken, Yunanistan’da böyle bir zorunluluk yok. Avrupa Birliği ülkesi vatandaşı olmayan kişilerin belirli ülkelerde oturma izni ve vatandaşlık elde etmesini sağlayan bir programdır. Örneğin beş yılın sonunda Portekiz’de daimi ikamet veya vatandaşlık başvurusu yapma hakkını da veriyor.