Türkiye'nin en büyük ikinci 500 sanayi kuruluşunun vergi öncesi 2022'de yüzde 98 artarak 74,7 milyar TL'ye ulaştı. Buna karşın, çalışanların ücretlerindeki artış ise yüzde 75,7 oldu.

İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) hazırladığı “Türkiye’nin İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu-2022” araştırmasına göre, ülkenin ikinci 500 büyük sanayi kuruluşunda ücretler yüzde 76, brüt kâr ise yüzde 98 arttı. Araştırmaya konu olan küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin (KOBİ)  toplam faaliyet kârı ise yüzde 91 artarak 100,4 milyar liraya çıktı. Üretimden satışlar ise  geçen yıl 2021’e göre yüzde 104,8’lik artışla 694,8 milyar lira oldu. Buna karşılık aynı dönemde faaliyet kârlılığı 1,1 puanlık düşüşle yüzde 12,6’ya geriledi.

Benzer şekilde faiz, amortisman ve vergi öncesi kâr da (FAVÖK) 90,2’lik artışla 121,1 milyar liraya ulaştı. Bu artışa karşılık FAVÖK oranı 1,4 puan azalarak yüzde 15,2’ye düştü. Vergi öncesi kâr toplamı ise yüzde 98,2 artarak 37,7 milyar liradan 74,7 milyar liraya yükseldi. Ancak satış kârlılığı 0,4 puan düşüşle yüzde 9,8’den yüzde 9,4’e indi.

Tüm bu gelişmeler kârlılık rasyolarında bir önceki yıla göre kısmen daha düşük bir performansı gösterse bile KOBİ’lerin başta Rusya-Ukrayna savaşı, yükselen enflasyon, finansal koşullarda sıkılaşma, küresel büyüme ve  ticaretin ivme kaybetmesi gibi önemli gelişmelerin yaşandığı geçen yılki performansının hiç de kötü olmadığı gösteriyor.

İSO İkinci 500’ün üretimden satışlardaki  yüzde 104,8’lik yüksek artışta güçlü iç talep ve ihracat artışının yanı sıra enflasyon ve döviz kurlarındaki yükseliş belirleyici rol oynadı.

Yıl sonu TÜFE enflasyonundan arındırılarak incelendiğinde ise satışlarda 2022’de yüzde 24,7 ile oldukça güçlü bir reel artış yaşandığı görüldü. Ancak bu artış, enflasyonun nispeten daha düşük olduğu 2021’deki yüzde 30,4’lük yükselişin altında kaldı. Yüzde 97,72 olarak gerçekleşen ÜFE enflasyonundan arındırılarak yapılan hesaplamaya göre ise üretimden satışlardaki reel artış yüzde 3,6’da kaldı.

İkinci 500’ün finansman giderleri, sanayi kuruluşlarının karlılıklarında temel belirleyicilerden biri olmayı 2022 yılında da sürdürdü. İkinci 500’ün finansman giderleri geçen yıl yüzde 60,8 artarak 32,3 milyar liraya yükseldi. Finansman giderlerinin faaliyet kârına oranı 6 puan düşüşle yüzde 32,2’ye geriledi. Finansman giderlerinin kârlılık üzerindeki baskısının hafiflemesi olumlu bir gelişme olmakla birlikte 2022’deki düşük faiz ortamının yanı sıra kredi kullanımını zorlaştıran düzenlemelerin de burada etkili olduğu görüldü. Ancak halihazırda faiz ve krediye erişim koşullarının geçen yıla göre belirgin bir şekilde sıkılaşmış olması, finansman giderlerinin faaliyet karına oranındaki göreceli iyileşmenin sürdürülebilirliğini zorlaştırabilir.

İSO İkinci 500’ün en büyük şirketleri

İSO İkinci 500’de geçen yıl ilk sırayı 2 milyar 54 milyon liralık üretimden satışla “Şirikçioğlu İplik ve Denim” şirketi aldı. Safa Tarım 2 milyar 51 milyon lirayla ikinci, Erdoğanlar Alüminyum 2 milyar 47 milyon lirayla üçüncü oldu.

İkinci 500 sıralamasına üretimden satışları 2 milyar 54 milyon lira ile 886 milyon lira arasındaki şirketler girebildi. Bu yıl listeye 125 yeni sanayi kuruluşu dahil oldu. Bunlardan 51’i İSO 500’den düşen şirketler oluşturdu.

Geçen yıl zayıflayan küresel büyüme dinamiklerine karşın Türkiye’nin ihracatı yüzde 12,9 oranında artarak 254,2 milyar dolara yükselmişti. Aynı yılda İSO İkinci 500’ün ihracatı da yüzde 19,3 artarak 16,1 milyar dolara çıktı ve tarihsel olarak rekor düzeye ulaştı. İSO İkinci 500’ün Türkiye sanayi ihracatı içindeki payı 0,3 puan artarak yüzde 6,5’e yükseldi.