Teknoloji dünyası dokuz aylık geçmişine rağmen birkaç düzine çalışanıyla Silikon Vadisi’nun devlerine kafa tutan, birçoğunun ortak olmak ya da iş yapmak için sıraya girdiği Avrupalı bir şirketi konuşuyor.
Ad olarak kendisine Fransa’nın Provence bölgesinde kuzeybatıdan Rhône ve Durance vadilerini izleyerek Akdeniz kıyılarına doğru kışın ve ilkbaharda esen soğuk ve kuru rüzgar Mistral’i alan şirket kısa ömründe iki milyar dolarlık değerlemeye ulaştı. Son olarak da Microsoft’u kendisine yatırım yapmaya ikna etti. The Wall Street Journal gazetesi 31 yaşındaki CEO Arthur Mensch’in yönettiği Paris merkezli Mistral’in öyküsünü yazdı.
Arthur Mensch geçen yıl bu zamanlarda 30 yaşındaydı ve Paris’te bir Google biriminde çalışıyordu. Yapay zeka ise bilim kurgudan öte bir kavram olarak kamu bilincinde yeni yeni yer etmeye başlamıştı. O zamandan bu yana, insanlar gibi konuşabilen ve muhtemelen akıl yürütebilen üretken yapay zeka, son yılların en çok konuşulan teknoloji atılımı haline geldi. Mensch’in Google’dan ayrılarak kurduğu ve şu anda dokuz aylık olan girişiminin değeri iki milyar dolardan biraz daha fazla. Aralık ayında unicorn statüsüne ulaşan Mistral’i Avrupa’nın ABD’li yapay zeka şirketi OpenAI’a yanıtı olarak tanımlayanların sayısı da az değil.
Geleneksel görüşe meydan okuyor
Değişimin hızı gelişmiş yapay zeka sistemleri kurma ve ticarileştirme çabalarını arkasındaki çılgınlığı ve korkuyu da yansıtıyor. Mensch’in Mistral AI adlı girişimi yapay zeka yarışının kazananlarının teknoloji endüstrisinin ABD’li devleri arasından çıkacağına ilişkin geleneksel görüşe meydan okuyor. Şirketi mühendislik eğitimi sırasında tanıdığı arkadaşıyla birlikte kuran Mensch bu iş için ya muazzam ölçek gerektiği ya da bu alanı mutlaka ABD’nin domine edeceği görüşünde değil.
Arthur Mensch “Avrupa’da büyük teknoloji olmadığı için hep üzüntü duymuşumdur” diyor: “Bence bu bizim büyük teknoloji olma şansımız.” Mensch’in Andreessen Horowitz’in de aralarında olduğu yatırımcılardan 500 milyon doların biraz üzerinde fon alan para şirketi sektörün devleriyle kıyaslandığında hayli küçük kalıyor.
Arthur Mensch (önde) geçen yılın başlarında üniversite arkadaşları Timothée Lacroix (sağda) ve Guillaume Lample (solda) ile yapay zeka şirketi Mistral’i kurmuş.
Adını Fransa’dan esen güçlü rüzgârdan alan Mistral kısmen bu paranın çoğunun boşa gittiği fikri üzerine kuruldu. İşe üniversitede başlayan Mensch hayatının büyük bölümünü yapay zeka ve makine öğrenimi sistemlerinin nasıl daha verimli hale getirilebileceğini bulmakla geçirdi. Geçen yılın başlarında o zamanlar Meta Platforms’un Paris’teki yapay zeka laboratuvarında çalışan kurucu ortakları 32 yaşındaki Timothée Lacroix ve 33 yaşındaki Guillaume Lample ile güçlerini birleştirdi.
Küçük ekiplerinin yapay zeka sistemleri inşa etmek ve dağıtmak için daha verimli yollar bularak Silikon Vadisi devlerini alt edebileceğini iddia ediyorlar. Bunu kısmen yapay zeka sistemlerinin çoğunu açık kaynaklı yazılım olarak dağıtarak yapmak istiyorlar.
Mistral geçen hafta bugün Mensch’in bazı muhakeme görevlerini OpenAI’nin bugüne kadarki en gelişmiş dil modeli olan GPT-4 ve Google’ın yeni modeli Gemini Ultra ile rekabet edebilir düzeyde yapabildiğini söylediği Mistral Large adlı yeni bir yapay zeka modelini tanıttı.
Mensch yeni modelinin eğitiminin 20 milyon Avro’dan (yaklaşık 22 milyon dolar) daha az bir paraya mal olduğunu söylüyor. Buna karşılık OpenAI CEO’su Sam Altman geçen yıl GPT-4’ün piyasaya sürülmesinden sonra şirketinin en büyük modellerini eğitmenin 50 milyon ila 100 milyon dolardan “çok daha fazlasına” mal olduğunu belirtmişti.
Microsoft 16 milyon dolar koydu, Nvidia de kervana katıldı
Teknoloji dünyası da bunu görmezden gelmiyor. Mistral pazartesi günü Azure bulut hizmetinde geliştiriciler için bir seçenek olarak Mistral’in yeni modelini de eklediğini açıklayan Microsoft da dahil olmak üzere kurumsal müşterilerin ve yatırımcıların ilgisini çekti. Çok yıllı anlaşmanın bir parçası olarak Microsoft şirketten küçük bir hisse alacak. OpenAI’e zaman içinde 13 milyar dolar yatırım yapan Microsoft, Mistral’e bunun yaklaşık 800’de biri olan 16 milyon dolarla ortak olacak.
Mistral ayrıca kurumsal yazılım şirketi Salesforce ve kendisininkiler gibi yapay zeka sistemleri oluşturmak için kullanılan en güçlü grafik işlem birimlerinin üreticisi Nvidia da dahil birçok şirketle ortaklık kurdu ve onlara küçük hisseler sattı.
İnternette çevrimiçi reklamları ve kullanıcıları takip edenleri harici eklentiye gerek duymadan engelleyebilen yazılımlar üreten Brave Software’ın kurucularından baş teknoloji yöneticisi Brian Bondy şirketin adını taşıyan web tarayıcısına yerleştirdiği sohbet robotunu güçlendirmek için varsayılan olarak Mistral’in ücretsiz, açık kaynaklı bir dil modelini kullandıklarını söylüyor. Bondy’e göre dil modeli en az rakipleri kadar kaliteli ve Mistral’in açık kaynak yaklaşımı Brave’in modeli yerel olarak kontrolüne de olanak sağlıyor.
Mistral’in çiçeği burnunda ortağı Microsoft’un yapay zeka platformu kurumsal başkan yardımcısı Eric Boyd Fransız şirketin akıllı mühendisliğinin yapay zeka sistemlerini ne kadar ileri götürebileceğine dair ilgi çekici bir örnek sunduğunu söylüyor. “Peki daha nereye kadar gidebilirsiniz?” diye soruyor ve ekliyor: “Bunu göreceğiz.”
Mistral’in Paris’teki ofislerinde şimdilik birkaç düzine çalışan bulunuyor.
Paris Maratonu’nu 3,5 saatten kısa sürede koştu
Uzun boylu, gür siyah saçlı Mensch teknoloji meraklısı bir CEO gibi görünmüyor ya da davranmıyor. Arkadaşları ve meslektaşları onun bira içerken şaka yapmakta becerikli olduğunu anlatıyor. Aynı zamanda iyi bir atlet olan Mensch 2018’de doktora tezini tamamlamadan aylar önce Paris maratonunu 3,5 saatten kısa ir sürede bitirmiş.
Mensch uzun süredir akademik uğraşlar ve girişimcilik arasında gidip geliyordu. Fizik öğretmeni anne ile küçük teknoloji şirketi sahibi babanın oğlu olarak Paris’in batısındaki banliyölerde büyümüş.
Geleceğin CEO’su Fransa’nın en iyi matematik ve makine öğrenimi okullarından bazılarına gitmiş. Üniversitedeki danışmanları Mensch’i projelere hevesle atlayan ve konuyla ilgili çok az geçmişi olsa bile bu projelerde ustalaşan bir öğrenci olarak hatırlıyor. Mensch “Yeni deneyimleri seviyorum” diyor.
Bir şeyleri daha verimli hale getirmeye çalışmak Mensch için hep bir geçiş çizgisi olmuş. Doktorası için fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme sisteminden üç boyutlu beyin görüntülerini analiz etmek için yazılımı ölçeklendirmenin yolları üzerinde çalışmış. Bunun yapmasının nedeni ise böylelikle milyonlarca görüntü alarak beynin matematik ve görüntüler gibi şeylerden sorumlu ağlarını haritalayabilme isteğiymiş.
Mensch 2020’nin sonlarında o zamanlar adı DeepMind olan Google AI birimine katılmış. Burada daha sonra ChatGPT’nin kullanacağı yapay zeka türü olan büyük dil modellerini oluşturan ekipte çalışmış. 2022 yılına gelindiğinde ‘ölçeklendirme yasaları ‘ olarak bilinen yapay zekanın boyutu, onu oluşturmak için harcanan veri ve ne kadar iyi performans gösterdiği arasındaki ilişkiyi yeniden tanımlayan Chinchilla adlı yeni bir yapay zeka modeliyle ilgili çok önemli makalenin baş yazarlarından olmuş. Makale ölçeklendirme yasaları hakkındaki anlayışı tümden değiştirmiş.
Girişim sermayesi şirketi Conviction aracılığıyla Mistral’in ilk yatırımcılarından olan Sarah Guo, Mensch’i kastederek “Dünyanın ölçeklendirme yasaları anlayışına o yasaların tanımlanmasına yardımcı olan birinden daha iyi kim meydan okuyabilir?” diyor.
Mensch 2020’nin sonlarında o zamanlar adı DeepMind olan Google AI birimine katılmış.
Google yapay zeka yarışına girince ekip büyümüş
2022’de yapay zeka yarışı kızışırken Mensch büyük, özel yapay zeka laboratuvarlarının büyük dil modelleri hakkında daha az makale yayınlamaya ve daha geniş araştırma topluluğuyla daha az paylaşmaya başlamasının kendisini hayal kırıklığına uğrattığını söylüyor. ChatGPT piyasaya sürüldükten sonra Google da onu yakalayabilmek yarışa girdi. Mensch 10 kişilik bir ekiple çalışırken sayının önce 30’a, sonra da 70’e çıktığını söylüyor ve devam ediyor: “Sanırım benim için çok bürokratik hale gelmeden hemen önce ayrıldım. Büyük teknolojinin içinden opak bir teknoloji inşa etmek istemedim.”
Mistral’in geçen ilkbaharda yatırımcılara yaptığı ilk sunumda patentli modeller satan ABD şirketlerinin başını çektiği bir “oligopol oluşumu” kınanıyordu. Mensch ve kurucu ortakları için ilk yapay zeka sistemlerini herkesin ücretsiz olarak kullanabileceği veya uyarlayabileceği açık kaynak olarak yayınlamak önemli bir ilkeydi. Bu kullandıkları yapay zeka üzerinde daha fazla kontrol sahibi olmak isteyen geliştiriciler ve potansiyel müşteriler tarafından fark edilmenin de bir yoluydu. Ancak Mistral’in pazartesi günü tanıtılan modeli dahil en gelişmiş modelleri açık kaynak kodlu değil. Yani isteyenin ücretsiz ulaşması mümkün değil.
Mensch “Bir iş modeli oluşturmak ve açık kaynak değerlerimize bağlı kalmak arasında ince bir denge olduğu açık” diyor ve ekliyor: ”Yeni şeyler, yeni mimariler icat etmek istiyoruz ve yine de müşterilerimize fazladan satacak ürünümüz olsun istiyoruz.”