Amerika’da internet devi Google ve onun sahibi olan Alphabet adlı şirket için devam eden rekabet soruşturmalarında yeni bir aşamaya gelindi.
ABD Adalet Bakanlığı’nın Google’ı dünyadaki internet kullanıcılarının yaklaşık yüzde 65’i tarafından tercih edilen Chrome tarayıcısını satmaya zorlanması için yargıçtan talepte bulunmaya karar verdiği bildirildi.
Google aynı anda hem bir arama motoru hem de dünyanın dört bir yanındaki reklam verenler ile reklam izleyen kullanıcıları bir araya getiren dünyanın en büyük medya şirketi. Bu şirketin en önemli silahlarından biri, yine Google tarafından üretilip ücretsiz kullanıma sunulan Chrome adlı internet tarayıcısı.
Bilgisayarınıza Chrome indirip internet gezintilerinizi bu tarayıcı aracılığıyla yaptığınızda, siz aksini söylemedikçe Google’ın arama motoru bu tarayıcının kullandığı başlıca arama motoru oluyor. İnternet gezintilerinin yüzde 80’den fazlasının arama motoruna sorulan bir soruyla başladığı düşünülecek olursa, Chrome’un peşinen Google’ı arama motoru yapmasının Google’a sağladığı avantaj daha iyi anlaşılabilir.
Arama pazarında Google’ın en büyük rakibi, Microsoft’un ‘Bing’ adlı arama motoru. Geçmişte Microsoft da ‘Internet Explorer’ adlı bir internet tarayıcısını yapar ve kendi işletim sistemi olan Windows’la birlikte bilgisayarlara otomatik olarak yüklenmiş biçimde teslim ederdi. Ancak dünya internet trafiği giderek artan oranda bilgisayarlardan mobil cihazlara kaydı, Explorer’ın mobil versiyonu yapılmadı, bu arada mobil pazarında kendi yarattığı Android işletim sistemiyle büyük ölçüde hakim pozisyona geçen Google, Chrome’u burada da yaygınlaştırdı. Bu sebeple Microsoft kısa bir süre önce Internet Explorer’ın fişini çekti, bu internet tarayıcısını desteklememeye başlayıp ölüme terk etti.
Chrome’un başlıca aktör olduğu tarayıcı pazarında ise Apple’ın Safari’si ve bağımsız FireFox var ama onlar Chrome’la kıyaslanınca oldukça düşük pazar paylarına sahipler.
Bloomberg’in konu hakkında bilgi sahibi olan isimsiz kaynaklara dayandırdığı haberine göre bakanlık ağustos ayında Google’ın arama pazarında tekelleştiğine hükmeden yargıçtan yapay zeka ve Android akıllı telefon işletim sistemiyle ilgili önlemler almasını isteyecek. ABD Adalet Bakanlığının antitröst yetkilileri Google’ı Chrome tarayıcısını satmaya zorlamak için yargıçtan talepte bulunacak.
ABD’de federal yargıç Amit Mehta ağustos ayında Google’ın internet araması ve arama reklamcılığı konusunda “yasa dışı tekel” oluşturduğuna hükmederek internet teknolojileri alanında önemli bir karara imza atmıştı.
Yargıç Mehta kararında “Mahkeme, tanıklar ve kanıtlar üzerindeki detaylı incelemesinin sonucunda şu karara ulaştı: Google bir tekeldir ve bu tekelini korumak üzere hareket etmiştir. Bu da Sherman Yasası’nın 2. maddesini ihlal etmektedir” ifadelerini kullanmıştı.
Trump’ın başkanlığı Google’ı daha da zorlayabilir
Donald Trump’ın yeniden başkan seçilmesinin davanın üzerinde etkili olması bekleniyor. Seçimden iki ay önce Trump kendisine karşı önyargılı davrandığını düşündüğü Google hakkında dava açacağını söylemişti. Ancak bir ay sonra Trump şirketi parçalamanın iyi bir fikir olup olmadığını sorguladı. Şirket ABD Bölge Yargıcı Amit Mehta’nın Ağustos 2025’e kadar vermesi muhtemel nihai kararının ardından temyize gitmeyi planlıyor.
Savcılar davada Google’ın tablet ve akıllı telefonlarda varsayılan arama motoru olarak kalmak için Apple ve diğer şirketlere her yıl milyarlarca dolar ödediği özel anlaşmaların sona erdirilmesinden, Chrome tarayıcısı ve Android işletim sistemi gibi iş bölümlerinin elden çıkarılmasına kadar bir dizi potansiyel çözüm önerisinde bulunmuştu.
ABD Adalet Bakanlığından 24 Ocak 2023’te yapılan açıklamada Kaliforniya, Colorado, Connecticut, New Jersey, New York, Rhode Island, Tennessee ve Virginia eyaletlerinin başsavcılarıyla Google’a Virginia Doğu Bölgesi Bölge Mahkemesi’nde “antitröst” davası açıldığı belirtilmişti.
Şirketin çok sayıda dijital reklam teknolojisi ürününü tekeline aldığı belirtilen açıklamada Google’ın sektördeki hakimiyetine yönelik her türlü tehdidi ortadan kaldırmak veya ciddi şekilde azaltmak için rekabete aykırı, dışlayıcı ve yasa dışı yöntemler kullandığı iddia edilmişti.
Google’a 2020’de tekelcilik davası açılmıştı
Son 15 yılda Google’ın satın almalar yoluyla reklam teknolojisi rakiplerini etkisiz hale getirdiği veya ortadan kaldırdığı anlatılan açıklamada şirketin daha fazla yayıncıyı ve reklamcıyı ürünlerini kullanmaya zorlamak için dijital reklam pazarındaki hakimiyetini kullandığı ve rakip ürünlerin kullanılmasını engellediği aktarılmıştı. Açıklamada Google’ın bu sayede sektördeki hakimiyetini pekiştirdiği belirtilerek şirketin rekabete aykırı davranışının içeriğine de yer verilmişti. ABD Adalet Bakanlığı, 2020’de de arama ve arama reklamcılığını tekelleştirdiği için Google’a antitröst davası açmıştı.
