ABD’nin seçilmiş başkanı Donald Trump hızla yeni dönemde birlikte çalışacağı kişileri seçiyor. Ancak seçtiği bazı isimlere ciddi tepki var ve bakan adaylarından bazılarının Kongre’nin onayını alamayacağı düşünülüyor. Bunlardan Adalet Bakanlığına aday gösterdiği eski Kongre üyesi Matt Gaetz şimdiden havlu attı ve adaylıktan çekildi bile. Ancak Trump’ın ekonomiyle ilgili çeşitli bakanlıklar ve kurumlar için açıkladığı adaylarla ilgili fazla tepki yok. Çoğu Wall Street’in önde gelen isimleri ve kendilerini dünyanın en önemli finans merkezinde kanıtlamış kişiler. Ancak o cephede de yoğun bir adaylık çabası var. Çünkü her görev için birden çok adayın adı geçiyor. Adaylar hem kamuoyunu hem de seçilmiş başkan Trump’ı etkilemek için halkla ilişkiler kampanyaları dahil her türlü faaliyeti yürütüyor.
Bu süreçte en çok merak edilen hükümetin en güçlü pozisyonlarından biri olan Hazine Bakanlığı’na kimin seçileceğiydi. Çok sayıda isim üzerinde spekülasyon vardı, bazı isimler çok öne çıkıyordu ama Trump sürpriz yaptı ve geçen cuma akşam saatlerinde milyarder hedge fon yöneticisi Scott Bessent’i Hazine Bakan adayı olarak duyurdu. Bessent, Elon Musk gibi bir ismin muhalefetine ve adaylığını engellemeye yönelik tüm ayak oyunlarına rağmen önümüzdeki dört yıl ABD Hazinesi’ni yöneteceğe benziyor.
Key Square Capital Management adlı varlık yönetim şirketinin kurucusu Bessent son yıllarda Trump’ın en yakın ekonomi danışmanlarından biri haline gelmişti. Bessent Amerikan hükümetinin uyguladığı her türlü sübvansiyonu kaldırmak, kurallı kapitalizmi kurallarından arındırmak ve ülke içi enerji üretimini arttırmak gibi görüşleriyle tanınan bir isim. Bessent gümrük vergilerinin arttırılması fikrini de Trump’la birlikte en çok dile getiren isimlerden.
Bessent’in ekonomik görüşleri Amerikan muhafazakar çevrelerin ve Cumhuriyetçi Partinin savunduğu görüşlere çok yakın ama yine de ismi bu çevrelerde kaşların kalkmasına da neden oluyor. Çünkü Bessent zamanında Macar asıllı ünlü yatırımcı ve milyarder George Soros’un yanında yetişmiş ve onunla çok yakın olmuş bir isim.
The Wall Street Journal gazetesi Scott Bessent’i Hazine Bakanlığına götüren süreci mercek altına aldı ve yaşananları anlattı:
Scott Bessent adaylık yarışını neredeyse kaybediyordu. Ancak Donald Trump iki haftalık belirsizliğin ardından, uzun süredir tanıdığı Scott Bessent’i bir sonraki Hazine Bakanı olarak seçti. Seçim şüphe, kişisel husumet ve son dakika U dönüşlerinin damga vurduğu, uzun bir perde arkası taht oyununu da sona erdirdi.
Bessent eski başkan seçimi kazanmadan çok önce, ikinci bir Trump yönetiminde gıptayla bakılan Hazine Bakanlığı görevinin en büyük favorisiydi. Trump, Key Square Capital Management’ın kurucusunu “Wall Street’teki en parlak adamlardan biri” olarak nitelendiriyor, arkadaşları ve danışmanlarıyla yaptığı özel görüşmelerde kendisini övüyordu.
Tüm bunlar olurken müttefikleri Trump’ın yakından takip ettiği medya kuruluşlarında Bessent’in köşe yazılarını yayınlatarak ve başkan adayının izlediği bilinen kablolu haber programlarına çıkararak, Trump’ın öncelikli adayı olduğuna ilişkin bir halkla ilişkiler kampanyası yürüttü. Bessent, Trump’ın kararını resmen açıklamasından önce saatlerce başkanın Florida’daki golf kulübü Mar-a-Lago’daydı. Yani dizinin dibindeydi.
Trump, Bessent’in ismini açıklamadan kısa süre önce arkadaşlarına yönetimin politikalarını yürütme konusunda ona diğer adaylardan daha fazla güvendiğini söyledi. Danışmanlarına göre görev verirken dış görünüşü dikkate aldığı bilinen seçilmiş başkan kır saçlı, gözlüklü Bessent’in işe uygun olduğunu düşünüyordu.
ABD’nin seçilmiş başkanı Donald Trump, SpaceX Starship roketinin altıncı test fırlatılış için gitttiği Texas’ın Brownsville şehrinde Elon Musk (en sağda) ile görüştü.
Ancak Bessent’in avantajı varlık yönetim şirketi Cantor Fitzgerald İcra Kurulu Başkanı Howard Lutnick’in son dakika hamlesiyle ortadan kalktı. Elon Musk’ın 200 milyon sosyal medya takipçisine Hazine Bakanlığı için Lutnick’i desteklediğini ve Bessent’i önemli bir değişiklik getirmeyecek “sıradan bir seçim” olarak gördüğünü belirtmesiyle işler sıkıntıya girdi. Müzakereler uzadıkça, Trump zaman zaman seçeneklerinden ve süreçle ilgili birçok sızıntıdan duyduğu hayal kırıklığını dile getirerek başka adayları da sürece dahil etti.
Bessent’in Hazine Bakanlığı şansını iki hafta önce zora sokan çekişmeler, Trump Beyaz Saray’a yeniden döndükten sonra yaşanacakların bir provası olabilir. Çünkü seçilmiş başkanın yakın çevresinin güçlü milyarderlerle, kendi gündemleri ve megafonları olan açık sözlü popülistlerle dolu olması, politika anlaşmazlıklarıyla tanımlanan kırılgan bir ikinci döneme işaret ediyor.
Lutnick ve Bessent’in ilişkileri o kadar yıprandı ki Trump’ın bazı danışmanları yeni yönetimde birlikte çalışamayacaklarından endişelendi. Seçilmiş başkanın uzun süredir yardımcıları olan ve birçoğu Trump’ın ilk döneminde olağan hale gelen kişiler arası çekişmelere alışkın olan bu danışmanlar, iki adamın birbirlerini açıkça küçümsemeleri ve Hazine Bakanı olmak için kamuoyu önünde birbirleriyle mücadele etmeleri karşısında şaşkına döndüler. Trump geçen salı günü yaptığı açıklamada Lutnick’i Ticaret Bakanı olarak aday göstermeyi planladığını söyledi.
Trump’ın bir danışmanı ekonomide geçiş dönemini birlikte yönetecek olan Bessent ile Lutnick arasındaki gerilimi soğuk savaşa benzetmişti. Günler sonra aynı danışman bunun bıçaklı bir kavga olarak tanımlanmasının daha doğru olacağını söylemişti. Bu çekişmelerden haberdar olan bir başka danışman ise finans dünyasından bazılarının Trump’ın bir sonraki Hazine Bakanı’nın kim olacağına nasıl karar verdiğini çarkı felek emojisi göndererek anlattıkları ifade ediyorlar.
İki düşman birlikte nasıl çalışacak?
Konuyla ilgili bilgi sahibi kişilere göre Trump seçim gününden kısa bir süre sonra yardımcılarına finans dünyasındaki en yakın müttefiklerinden ikisi olan Bessent ve Lutnick’in bir türlü geçinemediklerinden yakındı. Hem Lutnick hem de Bessent’in taraftarları adaylarının profilini yükseltmek ve rakiplerini kötülemek için şiddetli kampanyalar koordine etti. Bessent’in müttefikleri Trump’ın ekibine Lutnick’in Hillary Clinton’ı 2015 yılında başkanı olmak için Trump’a karşı yarışırken New York’ta ağırladığı bilgisini verdi. Etkinlik davetiyesinde Lutnick’in tek ev sahibi olduğu ve biletlerin kişi başı 2,700 dolar olduğu belirtiliyordu.
Bessent’in muhalifleri Trump’a düzenli olarak Bessent’in muhafazakarların sıkça öcü olarak gördüğü George Soros tarafından yönetilen bir yatırım şirketinde yıllarca çalıştığını hatırlattı. Konuya aşina olan kişilere göre Trump’ın danışmanlarına Bessent’in kurduğu yatırım şirketi Key Square’in yıllarca kayda değer bir performans göstermediğini iddia ettikleri ve finans konusundaki iyi niyetine ilişkin şüphe yaratmasını umdukları mali verileri ulaştırdı. Ancak Bessent’in müttefikleri verilerin Key Square’in daha iyi performans gösterdiği yılları dışarıda bırakacak şekilde makaslandığını ve Key Square bünyesinden çıkan başarılı bir şirketi hesap dışı tuttuğunu söyledi.
Bessent’i eleştirenler Trump’ın danışmanlarına Hazine Bakanı adayının ithalata ek gümrük vergisi uygulama planlarına gerçekten inanmadığını anlattı. Buna kanıt olarak da Bessent’in Trump’ın gümrük vergisi tehditlerinin müzakereye tabi olduğunu ve sulandırılabileceğini söylediği Ekim ayındaki Financial Times röportajını gösterdiler. Bessent gazeteye verdiği demeçte “Benim genel görüşüm günün sonunda Trump’ın serbest ticaretten yana olduğu. Gerilimi düşürmek için gerilimi tırmandırıyor” demişti.
Ancak Bessent bir ay sonra Fox News’in internet sitesinde bir köşe yazısı kaleme alarak ilave gümrük vergilerine verdiği desteğin altını çizdi. Bessent yazısında “Stratejik olarak kullanıldığında gümrük vergileri Hazine gelirlerini arttırabilir, işletmeleri yeniden üretim yapmaya teşvik edebilir ve stratejik rakiplerimizin sanayi üretimine bağımlılığımızı azaltabilir” dedi.
İki iş adamı arasındaki çekişme geçen hafta hem Musk’ın hem de Robert F. Kennedy Jr.’ın sosyal medyada Luthick’ten yana ağırlıklarını koymasıyla kamuoyuna yansıdı. Trump bu gelişme üzerine başka adayları da düşünmek zorunda olduğunu hissetti. Trump’ın yardımcıları, Trump’ın yönetiminde kilit roller için uzun zamandır seçilmiş başkanın radarında olan Merkez Bankası (Fed) eski direktörlerinden Kevin Warsh ve Apollo Global Management CEO’su Marc Rowan’a ulaştı.
Bessent ve Lutnick’in birbirleriyle geçinememeleri Trump’ı Hazine Bakanlığı için yeni adaylarla görüşmeye zorladı. Bunlardan biri Merkez Bankası (Fed) eski direktörlerinden Kevin Warsh (üstte), diğeri de Apollo Global Management CEO’su Marc Rowan idi.
Trump yeni adaylarla görüştü
Warsh ve Rowan geçen çarşamba günü Trump ile görüşmek için Mar-a-Lago’ya geldi. Rowan Hong Kong’dan sadece Trump ile görev hakkında konuşmak için gelmişti. Ancak bu görüşmelerde ne Rowan’ın ne de Warsh’ın göreve tam uygun olduğuna ilişkin işaretler vardı.
Warsh, Trump’a Jerome Powell’ın görev süresinin 2026’da sona ermesinin ardından Federal Rezerv başkanı olmak istediğini söyledi. Trump ve Warsh, eski Wall Street yöneticisinin bir yıldan biraz fazla bir süre Hazine Bakanı olması ve ardından Fed başkanlığına aday gösterilmesi fikrini tartıştı. Bu senaryoda Bessent Ulusal Ekonomi Konseyi’nin direktörü olacak ve daha sonra Warsh’ın yerine Hazine Bakanı olarak atanacaktı.
Rowan görüşme sırasında Trump, Lutnick ve Trump’ın geçiş ekibinin eş başkanı ve Eğitim Bakanlığı’nın başına aday gösterdiği Linda McMahon ile de bir araya geldi. Konuya yakın biri görüşmeyi dostane olarak nitelendirdi. Ancak toplantıyı bilen başka biri ise Trump’ın Apollo Global CEO’sunun ilave gümrük vergisi önerileri konusunda seçilmiş başkanla aynı fikirde olmayacağını düşündüğünü ve Trump’ın Warsh hakkında da benzer şeyler hissettiğini söyledi.
Trump’ın yeni ekonomi ekibi farklı dünya görüşlerine sahip danışmanların dönemin başkanının ekonomik gündeminin yönü konusunda çatıştığı ilk dönemine hakim olan aynı temel politika anlaşmazlıklarıyla boğuşacak gibi görünüyor. Trump’ın dışarıdaki ekonomi danışmanlarından bazıları, ABD’nin ithalata ek vergi getirmemesini ve bu tehdidi ticaret müzakerelerinde bir koz olarak kullanması gerektiğini savunuyorlar. Başkan’a yakın diğer isimler ise Trump’ın en korumacı dürtülerine sadık kalarak dediklerini yapması gerektiğini belirtiyor.
Trump ABD’nin ithal ettiği ürünlere yüzde 20’ye kadar gümrük vergisi uygulanması çağrısında bulundu. Çin’den gelen mallara yüzde 60, Meksika’dan gelen araçlara ise en az yüzde 200 gümrük vergisi uygulanmasını önerdi.
Cuma günü, Trump’ın uzun süredir beklenen seçimini açıklamasından sadece saatler önce önde gelen adayların kimin seçileceği konusunda fikirleri yoktu. Trump’ın danışmanları Rowan’ın bu işi gerçekten isteyip istemediğini öğrenmek için kendisiyle görüştüler ve Rowan da ekibine istediğini söyledi.
Bu süreçte Trump tavsiye almak üzere Wall Street’in üst düzey isimlerini aradı. Konuya aşina bir kişiye göre bu kişiler arasında Trump’ın kısa süre öncesine kadar Hazine Bakanlığı için düşündüğü deneyimli yatırımcı John Paulson da vardı. Trump’a yakın isimler seçilmiş başkanın piyasaların seçimine nasıl tepki vereceğine odaklandığını ve danışmanlarının Bessent’in analistler tarafından yönetiminde dengeleyici bir güç olarak görüleceğini savunduğunu söyledi.
Ve Trump cuma günü piyasalar kapandıktan yaklaşık üç saat sonra Türkiye saatiyle 02:00 gibi Bessent’i bu göreve atadığı açıklamasını yayınladı.
