Ukrayna’yı Şubat 2022 işgale girişen Rusya, dünyanın en çok yaptırımına maruz kalan ülkesi olarak tarihe geçti. Bir NATO üyesi olarak Türkiye, savaşın başından beri her iki tarafla da ticaretini ve ilişkilerini sürdürmeye devam eden az sayıda ülkeden biri. Ancak bu ticaret ve ilişkiler, Batının uygulamaya çalıştığı yaptırımlarla zaman zaman çelişebiliyor, o yüzden Türkiye sık sık özellikle Amerika tarafından ‘Yaptırımları uygulaması’ konusunda uyarılıyor. İşte bu uyarılara bir yenisi daha eklendi.
Amerikan yönetimi, Moskova’nın silah üretiminde hayati önem taşıyan ABD’nin geliştirdiği çip, hafıza kartları gibi elektronik ürünlerin Türkiye üzerinden Rusya’ya ihracatının kısıtlanmaması halinde bunun “sonuçları” olacağını duyurdu.
‘Henüz karşılık göremedik’
ABD Ticaret Bakan Yardımcısı Matthew Axelrod The Financial Times’a açıklamalarda bulundu. Türkiye’yi Rusya’ya özellikle silah üretiminde kullanılan ABD menşeli elektroniklerin gönderilmemesi konusunda defalarca uyardıklarını, ancak henüz çok ciddi karşılık göremediklerini ifade ederek “Bunu net bir şekilde göremezsek yaptırım uygulamak zorunda kalacağız” dedi.
Axelrod açıklamasında yakın geçmişte Ankara ve İstanbul’da yetkililerle bir araya geldiklerini belirterek Türkiye’nin Rusya’ya söz konusu ihracatını durdurmasını, daha ciddi önlemler alınmasını istediklerini ifade etti.
‘Başka seçeneğimiz kalmayacak’
Axelrod “ABD teknolojisinin Rusya’ya yasadışı akışını durdurmamıza yardımcı olması için Türkiye’ye ihtiyacımız var. Türk yetkililerden ve sanayi tarafından hızlı bir şekilde bu konuda adımlar atıldığını görmemiz gerekiyor, aksi takdirde çeşitli yaptırımlar uygulamaktan başka seçeneğimiz kalmayacak” dedi. ABD’li bakan yardımcısı Axelrod Moskova’nın ABD ürünlerine erişmek için “Türkiye’nin ticaret politikasını istismar etmeye çalıştığını” da sözlerine ekledi.
Financial Times’da yer alan habere göre ABD, AB ve diğer batılı ortaklar Rusya’nın 2022’de Ukrayna’ya saldırı başlatmasının ardından kapsamlı yaptırımlar uygulamasına rağmen Türkiye söz konusu yaptırımları kabul etmedi ve ticareti artırdı. ABD özellikle Türkiye’nin işlemciler, hafıza kartları, amplifikatörler ve çeşitli makine aletleri dahil batı yapımı elektroniklerin ihracat kontrollerini ihlal ederek Rus füzelerine ve insansız hava araçlarına ulaşmasının önemli bir merkezi haline gelmesinden endişe duyuyor.
ABD Hazine Bakanlığı Terörizm ve Mali İstihbarattan Sorumlu Müsteşarı Brian Nelson geçen yıl sonunda Türkiye’ye yaptığı ziyarette, Türkiye’nin Rusya’yla askeri bağlantılı mal ticaretinden duyduğu rahatsızlığı dile getirmişti. Öte yandan ABD Ticaret Bakanlığı 18 Türk şirketini “yaptırım listesine” eklerken Ticaret Bakan Yardımcısı Matthew Axelrod bu sayının artabileceği uyarısı yaptı. Bu arada ABD Hazine Bakanlığı Rusya’nın askeri-endüstriyel sanayisine tedarik sağladığı iddiasıyla çok sayıda Türk şirketine ayrı ayrı yaptırım uyguladı.
ABD bu uyarıları yapıp “yaptırım” tehdidinde bulunurken Türkiye son zamanlarda yine aynı konuda Rusya ile de ters düşmüştü. Hatta Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’e sert çıkmıştı. Rusya lideri Putin Türkiye’de hükümetin Batılı finans kuruluşlarından para teminine ağırlık verdiğini belirterek “Bu Rusya ile ticari ve ekonomik ilişkilerin kısıtlanmasıyla bağlantılı olursa o zaman Türk ekonomisinin kazancından çok kaybı olur” demişti.
