Avrupalı hane halkları harcamalarıyla Amerika’nın ekonomik toparlanmasını sağlayan ABD’li tüketicilerden farklı olarak pandemi öncesi döneme göre daha yüksek oranlarda tasarruf ediyor. Ünlü İngiliz gazetesi Financial Times’ın haberine göre tüketiciler evde kalmaya zorlandıkları için pandemi sırasında Atlantik’in her iki yakasında da tasarruf oranları yükselmişti. Ancak Amerikalılar pandemiden sonra para harcamaya başlarken, Avrupalılar Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin ardından ekonomik güvensizlik duygusundan kurtulmakta zorlanıyorlar.
Eurostat tarafından Cuma günü yayınlanan verilere göre, Avro Bölgesi’nde hanehalkı tasarruf oranı Haziran ayına kadar olan üç aylık dönemde son üç yılın en yüksek seviyesi olan yüzde 15,7’ye yükselerek pandemi öncesi dönemin ortalaması olan yüzde 12,3’ün oldukça üzerine çıktı.
Manşet oranlar doğrudan karşılaştırılabilir olmasa da, harcamaların ekonomik toparlanmaya yardımcı olduğu ABD’de eğilim belirgin bir şekilde farklı. ABD’de kişisel tasarruf oranı ikinci çeyrekte yüzde 5.2 ile 2010-19 yılları arasındaki yüzde 6.1’lik ortalamanın altında kaldı.
ABD ekonomisi neden Avrupa’dan hızlı büyüdü?
Moody’s Analytics’in baş ekonomisti Mark Zandi “ABD’de düşük tasarruf oranı, ABD büyümesinin temel itici gücü ve ABD ekonomisinin Avrupa ekonomisinden daha hızlı büyümesinin temel nedeni olan tüketici harcamalarının artmasına yardımcı oldu” diyor ve ekliyor: “Amerikan tüketicisi küresel ekonomik trenin itici gücü olmuştur.”
OECD’nin son tahminlerine göre Gayrisafi Yurtiçi Hasıla bu yıl ABD’de güçlü hane halkı harcamalarının etkisiyle yüzde 2,6 oranında artma yolunda ilerlerken bu oranın Euro bölgesinde sadece yüzde 0,7 ve İngiltere’de yüzde 1,1 olacağı tahmin ediliyor. Cuma günü açıklanan verilere göre ABD ekonomisi eylül ayında 254.000 kişilik istihdam yaratarak analistlerin beklentilerini aştı ve bu genişlemenin devam ettiğinin işareti oldu.
Zandi canlı bir borsanın ve yüksek emlak fiyatlarının ABD hane halkının servetinin artmasına yardımcı olduğunu söylüyor. Hisse senedi sahipliğinin daha dar bir tabana yayıldığı Avrupa’da ise yükselen hisse senedi fiyatlarının büyümeye sağladığı destek daha düşük oldu. Zandi’ye göre Avrupalı ev sahipleri daha kısa vadeli mortgage kredisi kullanıyorlar. Bu da onları ev için kullandıkları mortgage kredilerinde daha yüksek faiz ödeyecekleri beklentisiyle daha fazla tasarrufa sevk ediyor. ABD’de birçok ev sahibi ise 15 ve 30 yıllık sabit faizli mortgage kredilerini rekor düzeyde düşük faizlerle aldıkları için ödeme konusunda endişeleri yok ve bu nedenle de daha rahat para harcayabiliyorlar. “Avrupalı tüketici çok ama çok temkinli, ABD’li tüketici ise harcama, harcama, harcama konusunda çok daha rahat” diyor Zandi.
İngiltere’de tasarruf oranı son üç yılın zirvesine çıktı
İngiltere’deki tüketiciler de temkinli davranıyor. Bu hafta yayınlanan resmi verilere göre, İngiltere’de hanehalkı tasarruf oranı ikinci çeyrekte son üç yılın en yüksek seviyesi olan yüzde 10’a yükseldi ve aşağı yönlü revizyonlara rağmen 2010-2019 ortalaması olan yüzde 7,5’in çok üstüne çıktı.
Capital Economics danışmanlık şirketinden ekonomist Simon MacAdam Avrupalı hane halkının koronavirüs karantinaları sırasındaki servet kazanımlarının o zamandan buyana buharlaştığını söyledi. MacAdam Avrupalı hanehalklarının pandemi öncesine göre konuta daha fazla yatırım yaptığını ve bunun da Avro Bölgesi tasarruf rakamlarını yukarı çektiğini belirtiyor. Analistler daha yüksek maaşların henüz güveni ve harcamaları artırmadığını vurguluyor.
Orta Doğu’daki çatışmaların tırmanması, bölgenin enerji kaynaklarına ABD’den daha fazla bağımlı olan Avrupa’daki temkinli havaya katkıda bulunuyor olabilir. Almanya’da üretim son çeyrekte daralmış olması ve kıtadaki düşük ekonomik büyüme de moralleri bozdu. Lombard Odier bankasının baş ekonomisti Samy Chaar “Avrupalılar savaş yaklaşırken ve Almanya zor durumdayken geleceğe dair güvensizliklerini korudukları için daha fazla tasarruf ediyor” diyor ve ekliyor: “Onlar için çok şey değişti ve bu iyi yönde değil.”
OECD de ‘Avrupa’nın tasarruf oranı ABD’den yüksek’ diyor
Ekonomistler gelir ve tüketim gibi iki belirsiz rakam arasındaki farkı temsil etmesi ve sıklıkla revizyona tabi olması nedeniyle tasarruf oranlarının tahmin edilmesinin oldukça zor olduğu konusunda uyarıda bulundu. OECD, Almanya ve Avro Bölgesi’ndeki uyumlaştırılmış hanehalkı tasarruf oranlarının – sermaye yatırımı hariç – en azından gelecek yıla kadar salgın öncesi ortalamalarının ve ABD’dekilerin üzerinde kalacağını tahmin ediyor. Büyük ekonomilerin Paris merkezli örgütü ayrıca 2025 yılında Birleşik Krallık için pandemi öncesine göre daha yüksek tasarruf oranları öngörüyor.
