Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar kabine toplantısı sonrası yaptığı açıklamalarda kışın Türkiye için doğal gaz tedariki açısından zorlu geçebileceğinin işaretlerini verdi. Bakan Alparslan Bayraktar ABD’nin Gazprom’a yönelik son yaptırım kararının Türkiye’yi de etkileyeceğini belirtti. Bayraktar bu tür yaptırımların Türkiye’nin gaz alımını zorlaştırabileceğini ifade etti ve Dışişleri Bakanlığı’nın görüşmelerini sürdürdüğünü söyledi. Bayraktar Ukrayna ve Rusya arasındaki gaz sevkiyat anlaşmasının yıl sonunda sona ereceğini de hatırlatarak Türkiye’nin, özellikle sanayi için gaz tedarikinde güvenliği sağlamak amacıyla ABD’den Rus doğalgazına yönelik muafiyet talep ettiğini vurguladı.
“Muafiyet verilmezse Türkiye’yi de hedef alacak”
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar ABD’nin Rusya’ya yönelik enerji ve gıda dışındaki yaptırımlarını eleştirerek Biden yönetiminin bu hamleyi yaparken amacını anlamadıklarını ifade etti. Bayraktar, Biden yönetiminin görev süresinin sonlarına yaklaşmasına rağmen aldığı bu tür ambargo kararlarının bir gecede kaldırılmasının zor olduğunu ifade etti. Bayraktar Türkiye’ye muafiyet verilmemesi durumunda, yaptırımların aslında Rusya’yı değil, Türkiye’yi hedef alacağına da dikkat çekti.
ABD hangi yaptırım kararını almıştı?
ABD yönetimi Kasım 2024’te Rus enerji sektörü üzerindeki baskıyı artırarak Gazprom’a ve bağlı iştiraklerine yönelik yeni yaptırımlar açıklamıştı. Bu yaptırımlar, özellikle Gazprom’un doğal gaz ihracatı ile ilişkili finansal ve ticari işlemleri hedef alıyor.
ABD Başkanı Joe Biden, bu adımları Rusya’nın enerji kaynaklarını politik bir araç olarak kullanmasını engellemek için attıklarını ifade etmişti. Son yaptırımların, Rusya’nın doğal gaz ihracatından elde ettiği geliri kısıtlamayı ve Ukrayna’daki savaşını finanse etme kabiliyetini azaltmayı hedeflediği belirtiliyor. Bu durum, özellikle Türkiye gibi Gazprom’dan büyük oranda doğal gaz ithal eden ülkeler için enerji tedariki açısından zorluklar yaratıyor.
Shell ve ExxonMobil ile anlaşma imzalanmıştı
Doğalgazının neredeyse tamamını ithal eden Türkiye’nin az sayıda kaynağa bağımlılığını azaltacak “yeni bir tedarik portföyü” oluşturma çalışmaları kapsamında geçtiğimiz aylarda iki önemli adım atmıştı. Bunlardan birincisinde BOTAŞ, Shell’den 2027’den başlayarak yıllık dört milyar metreküp LNG (sıvılaştırılmış doğalgaz) alımına ilişkin sözleşme yapmıştı. İmzalanan uzun vadeli LNG anlaşması kapsamında 2027’den itibaren 10 yıl boyunca yıllık yaklaşık dört milyar metreküplük 40 LNG kargosu Türkiye’ye gönderilecek.
Daha sonra yapılan anlaşmayla da Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ (BOTAŞ) ve ExxonMobil arasında sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) ticaretine ilişkin 10 yıl süreli bir işbirliği anlaşması imzalandı. ABD’nin başkenti Washington DC’de imzalanan uzun vadeli anlaşmaya göre Türkiye’nin ExxonMobil’den sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ithalatına 2025 itibarıyla yıllık 2,5 milyon ton LNG ithalatına başlaması planlanıyor.
Türkiye’nin doğal gaz ithalatında aslan payı Rusya’nın
Türkiye doğal gaz tedariğini dört ülkeden yapıyor ancak bu konuda en büyük pay Rusya’nın. Ağustos 2024 verilerine göre, Türkiye’nin ithal ettiği doğal gazın yüzde 58,43’ü Rusya’dan geliyor. Azerbaycan ise Türkiye’nin doğal gaz ithalatında yüzde 19,07 pay ile ikinci sırada yer alıyor. Türkiye, doğal gazının yüzde 12,62’sini İran’dan ithal ederken, yüzde 9,88’lik bölümü ise Cezayir’den sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) şeklinde geliyor Veriler Türkiye’ye doğal gazın yüzde 90,12’lik bölümünün boru hattıyla taşındığını geri kalanının ise LNG olarak geldiğini gösteriyor.
