Sanayicisinden bankacısına herkesin gözü enflasyon rakamındaydı. Bu merakın sebebi, açıklanacak enflasyon rakamının Merkez Bankası’nın faiz indirimlerini destekleyecek kadar düşük olup olmayacağıydı. Tüketici enflasyonu piyasa beklentilerinin hayli üzerinde yüzde 2,04 olarak geldi. Bu durumda yıllık enflasyon yine de düştü ve 32,95’e geldi ama bu yılın ilk 8 ayı için birikimli enflasyon da yüzde 21,5’i buldu. Yıllık hedefin “Yüzde 30’un altı” yani en azından yüzde 29,9 olduğu hatırlanacak olursa son 4 ay için kalan marj bir hayli sıkıştı. Üstüne siyasette meydana gelen yeni çalkantı da eklenince, Merkez Bankası’nın Eylül ayında yüzde 3’lük faiz indirimi yapmakta zorlanacağı herkesin ortak kanaatine dönüştü. Hem enflasyon düşmüyordu hem de son iki günlük siyasi çalkantı tahvil piyasasında sert satışları beraberinde getirmiş, faizler yükselmeye, yani bankalar zarar yazmaya başlamıştı. Faiz indirimi de olmazsa, bankalar zora düşecek, sanayici ise beklediği düşük faizli kredilere kavuşamayacaktı.
TÜİK’in dünkü açıklamasına göre aylık bazda TÜFE yüzde 2,04, Yİ-ÜFE yüzde 2,48 artış gösterdi. TÜFE, ağustosta geçen yılın aralık ayına göre yüzde 21,5, geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 32,95 oldu. Yİ-ÜFE de Aralık 2024’e göre yüzde 20,62, geçen yılın ağustos ayına kıyasla yüzde 25,16 olarak belirlendi.
Böylece, TÜFE yıllık bazda son 45 ayın en düşük seviyesine geriledi. Söz konusu endeks, Kasım 2021’de yüzde 21,31 olarak kayıtlara geçmişti. Ağustos ayı enflasyon verilerinin açıklanmasıyla kira artış oranı da belli oldu. Eylülde ev ve iş yerlerinin kirası yüzde 39,62 artış gösterebilecek.
Gıda enflasyonu yüksek
Aylık yüzde 2,04 gelen enflasyonun kabaca üçte biri gıda ve alkolsüz içki fiyatlarındaki aylık yüzde 3,02’lik artıştan kaynaklanıyor. Alkollü içecekler ve tütün grubu, konut fiyatları ve eğitim fiyatları da aylık enflasyondan daha yüksek gelenler arasında.
Gıda enflasyonu yıllık bazda da yıllık enflasyondan daha fazla artmış gözüküyor: Yüzde 33,28. Ama yıllık enflasyondan oransal olara daha fazla artan ürün gruplarında eğitim (yüzde 60,91) ve konutun (yüzde 53,27) rekoru kimsede yok.
Beklentilerden yüksek
AA Finans Enflasyon Beklenti Anketi’ne katılan ekonomistler, ağustosta TÜFE’nin yüzde 1,79 artacağını öngörmüştü. Bu ortalamaya göre, yıllık enflasyonun yüzde 32,63’e ineceği hesaplanmıştı. TÜİK’in rakamları bu beklentiden daha yüksek çıktı.
Mehmet Şimşek: Gıda enflasyonunu zirai don ve kuraklık etkiledi
Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek, ağustos ayı enflasyon verilerini değerlendirdi. Fiyat istikrarını kalıcı şekilde sağlamak için mali disiplini ve yapısal adımları sürdüreceklerini söyleyen Şimşek, zirai don ve kuraklığın gıda grubunun aylık enflasyona etkisine vurgu yaptı.
Hazine ve Maliye Bakanı ağustos ayı verilerine ilişkin, “Temel mal enflasyonu yüzde 19,8 gerçekleşirken hizmet enflasyonu 2022 yılı nisan ayından sonraki en düşük seviyesi olan yüzde 45,8’e geriledi” ifadesini kullandı.
Şimşek, sosyal medya hesabından ağustos ayı enflasyon verilerine ilişkin paylaşım yaptı.
Dezenflasyon sürecinin devam ettiğine işaret eden Şimşek, ağustosta yıllık enflasyonun yüzde 33’ün altına indiğini belirtti.
Şimşek, zirai don ve kuraklığın da etkisiyle uzun dönem ortalamasının oldukça üzerinde fiyat artışı gerçekleşen gıda grubunun aylık enflasyona etkisinin 0,7 puan olduğunu vurgulayarak, şunları kaydetti:
“Dezenflasyon süreci kesintisiz devam ediyor. Ağustosta yıllık enflasyon geçen yılın Mayıs ayına göre 42,5 puan gerileyerek yüzde 33’ün altına indi. Zirai don ve kuraklığın da etkisiyle uzun dönem ortalamasının oldukça üzerinde fiyat artışı gerçekleşen gıda grubunun aylık enflasyona etkisi 0,7 puan oldu. Yıllık temel mal ve hizmet enflasyonundaki düşüş ağustosta da devam etti. Temel mal enflasyonu yüzde 19,8 gerçekleşirken hizmet enflasyonu 2022 yılı Nisan ayından sonraki en düşük seviyesi olan yüzde 45,8’e geriledi. Sürdürülebilir büyüme ve toplumsal refah artışı için ön koşul olan fiyat istikrarını kalıcı şekilde sağlamak için mali disiplini ve yapısal adımlarımızı aynı kararlılıkla sürdüreceğiz.”
Yılmaz: Yıllık enflasyon oranı Merkez Bankası tahmin aralığı ile uyumlu bir patikada
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, “Yıllık enflasyon oranı 2025 yıl sonunda Merkez Bankası tahmin aralığı olan yüzde 25-29 ile uyumlu bir patikada gelişmektedir. Önümüzdeki günlerde güncellenecek olan Orta Vadeli Program çerçevesinde, bütüncül politikalar izlenerek enflasyon ile kararlı ve koordineli mücadelemiz devam edecektir” dedi..
Yılmaz, sosyal medya hesabından, ağustos ayı enflasyon verilerine ilişkin yaptığı açıklamada, yıllık enflasyon oranının 15 aydır kesintisiz düşerek, yüzde 32,95 olduğunu belirtti.
Ağustos ayı enflasyonunun beklentilerin bir miktar üzerinde gelmesinde zirai don ve kuraklıktan etkilenen gıda fiyatlarının önemli paya sahip olduğunu belirten Yılmaz, aylık enflasyonun yaklaşık üçte birinin bu alandan kaynaklandığını bildirdi.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, şunları kaydetti:
“Yıllık enflasyon oranı 2025 yıl sonunda Merkez Bankası tahmin aralığı olan yüzde 25-29 ile uyumlu bir patikada gelişmektedir. Önümüzdeki günlerde güncellenecek olan Orta Vadeli Program çerçevesinde, bütüncül politikalar izlenerek enflasyon ile kararlı ve koordineli mücadelemiz devam edecektir. Beşeri sermaye, lojistik, sosyal konut, gıda ve enerji başta olmak üzere, öncelikli alanlarda izleyeceğimiz politikalar, verimliliği artırıcı yaklaşım, yeşil ve dijital dönüşüm süreçleri ile dengeli büyümeyi sağlarken, dezenflasyon sürecini desteklemeyi sürdüreceğiz.”
Prof. Dr. Hakan Kara: TCMB’nin faiz indirim olasılığı çok azaldı
Piyasa beklentilerini aşan enflasyon verisinin ardından TCMB’ye yönelik beklentisini değerlendiren Prof. Dr. Kara, piyasanın beklediği 300 baz puanlık faiz indirimine kapıyı kapattı. Kara, büyüme ve enflasyon verisinden sonra eylül ayında Merkez Bankası’nın 300 baz puan indirme olasılığının azaldığını dikkat çekti.
Prof. Dr. Hakan Kara sosyal medya hesabından TCMB faiz beklentisine ilişkin şu ifadeleri kullandı:
“Enflasyonun ana eğilimini en iyi yansıtan medyan enflasyona baktığımda sene başından beri iyileşmenin çok sınırlı olduğunu görüyorum. Talepte belirgin bir yavaşlama da yok. Risk faktörleri ise aynen yerinde duruyor. Bu ortamda 300 baz puan indirim olmaz.”
Prof. Dr. Kara, ağustos ayı enflasyon verisinin ardından, rakamların TCMB’nin tahmin aralığına ulaşması için aylık patikayı da açıkladı. Kara, “Resmi enflasyonun sene sonunda merkez bankasının %29 tahmin sınırının altında kalması için bundan sonra aylık ortalama %1,6 enflasyon gerekiyor” dedi.
ING ve JPMorgan Eylülde faiz indirim beklentisini düşürdü
JPMorgan, ağustos enflasyonunun beklentilerin üzerinde gelmesinin ardından eylül ayına yönelik faiz indirim beklentisini düşürdü.
Ağustosta açıklanan yüksek enflasyon rakamlarının ardından ING ekonomistleri, Merkez Bankası’nın 11 Eylül’de yapılacak Para Politikası Kurulu toplantısında faiz indirimine giderse bunun daha sınırlı olabileceği değerlendirmesinde bulundu.
ING’nin ardından JPMorgan ekonomistleri de TCMB’nin eylül ayında daha temkinli davranabileceğini öngördü.
JPMorgan Ekonomisti Fatih Akçelik imzalı notta, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın son dönemdeki siyasi oynaklık ışığında, dolarizasyonu önlemek adına daha temkinli olacağı aktarıldı.
İlgili notta, daha önce eylül ayında 300 baz puanlık indirim bekleyen JPMorgan’ın bu beklentisini 200 baz puan seviyesine çektiği paylaşıldı.
JPMorgan, enflasyon rakamları sonrasında yıl sonuna yönelik faiz beklentisinin ise yüzde 37 olarak belirlendiğini duyurdu.
BBVA’ya göre hareket alanı var ama sınırlı
BBVA Research, Türkiye’de açıklanan Ağustos ayı enflasyon verilerine ilişkin yaptığı değerlendirmede, rakamların piyasa beklentilerinin üzerinde gerçekleştiğini bildirdi. Kurum, bu gelişmeye rağmen yıl sonu için öngördüğü yüzde 30 düzeyindeki enflasyon tahmininde herhangi bir değişikliğe gitmediğini açıkladı.
Çekirdek enflasyonda üç yılın en düşük seviyesi Rapor kapsamında öne çıkan başlıklardan biri, mevsimsel etkilerden arındırılmış çekirdek enflasyon (C) verisinin Ağustos ayında yüzde 1,7 seviyesinde gerçekleşmesinin muhtemel olduğu yönündeki tahmin oldu. Bu oranın, 2021 yılından bu yana kaydedilen en düşük seviyeye işaret ettiği belirtildi.
TCMB için faiz indirimi alanı doğabilir
BBVA Research, enflasyondaki bu yavaşlamanın Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın önümüzdeki hafta gerçekleştireceği Para Politikası Kurulu toplantısı da dahil olmak üzere, daha sınırlı ölçekli indirimleri için bir hareket alanı oluşturabileceğini ifade etti.
Para politikasında temkinli adımlar gündeme gelebilir Kurum, temel senaryosunda enflasyon görünümünde keskin bir iyileşme beklemese de, son dönemde çekirdek göstergelerde gözlemlenen yavaşlamanın para politikasında daha dikkatli ve temkinli adımların atılmasını mümkün kılabileceğini vurguladı.