Ons altın haftaya 2152 dolara yükselerek başladı. Bu tarihin en yüksek seviyesiydi, yurtiçinde de gram altın ona bağlı olarak kendi zirvesine çıkmıştı. Ama aynı günün akşamı ons altın 2020 dolara kadar gerilemiş, gram altında da sert bir düşüş yaşanmıştı… Altına ne oluyor?
Ons altını tarihi zirvesine Fed’in (Amerikan Merkez Bankası) birkaç ay sonra faiz indirimlerine başlayacağı beklentisi taşıdı. Bu yeni bir gelişme. Ekimin başına kadar Fed’in bir faiz artırımı daha yapması ve sıkı para politikasını 2024’in sonuna kadar sürdürmesi bekleniyordu. Ama kasımda açıklanan ekim ayı enflasyonu beklentilerin altında geldi, yıllık tüketici enflasyonu yüzde 3.2’ye geriledi. Bu hâlâ Fed’in hedefi olan yüzde 2’nin epey üzerinde. Ama enflasyon beklentilerden hızlı geriliyor. Nitekim üretici fiyat enflasyonu ekimde aylık bazda yüzde 0.50 düştü. Piyasa şöyle düşündü:
“Enflasyon beklentilerden de hızlı gerilediğine göre Fed’in başka bir faiz artırımı yapmasına gerek yok. Enflasyon yakında yüzde 2’ye yaklaşır ve Fed olağandışı biçimde sıkı olan para politikasını biraz da olsa gevşetmek için ilk adımları atar.”
Nitekim Fed’in mart toplantısında faiz indirimi yapacağı beklentisi geçtiğimiz haftalarda yüzde 50’nin de üzerine çıktı. İşte bu gelişme ons altını ateşledi.
İyi de bütün bunların altının fiyatıyla ne ilgisi var? Basit bir nedenle: Fed’in faiz artırımları doları ve dolar cinsinden varlıkları güçlendiriyor.
Amerika’da faizler pandemide yüzde 0’a yakındı. Küresel sermaye bu kadar düşük faizde beklemek yerine ucuza borçlanıp riskli varlıklara akın etmişti. 2021’de Amerikan borsaları ve bu arada kripto paralarda rekor yükselişler yaşanmasının sebebi buydu.
Ucuz ve bol para enflasyonu patlatınca Fed 2022’de politika faizini artırmaya başladı, yüzde 0’daki faizi yüzde 5.25-5.50 bandına kadar çıkardı. Aynı esnada doların altı güçlü para karşısındaki değerini izleyen dolar endeksi son 21 yılın en yükseğine çıktı, euro dolardan daha değersiz bir para birimi haline geldi. Çünkü küresel sermayenin bir bölümü risksiz yüzde 5’lik getiriden yararlanmak için dolar cinsinden varlıklara yönelmişti.
Euro-dolar paritesi 1’in altına inerken altın da düşüyordu. Fed’in faiz artırımları nedeniyle ons altın 2000 doların üzerinden 1600 dolara kadar gerilemişti. Çünkü Amerika’daki yüzde 5 faize yönelen paranın bir kısmı da altından çıkmıştı. Diğer yandan doların yükselişi dünyanın diğer bölgelerinde altını (ons altın dolar cinsinden fiyatlandığı için) yerel paralar cinsinden daha değerli hale de getirmişti. Bu da küresel altın talebini azaltmıştı.
Fed’in faiz artırımlarıyla düşen altın, yazının başında anlatmaya çalıştığım gibi faiz indirimlerinin ufukta görünmesiyle tekrar yükselişe geçti ve bu hafta başında tarihin en yüksek seviyesi olan 2152 doları gördü. Peki oradan aşağıya neden yuvarlandı?
Çünkü altın yatırımcılarının bir kısmı kâr realizasyonuna gitti. Çok değil, iki ay önce ons altın 1800 dolardaydı, oradan bir anda 2152 dolara yükselmesi tasarruflarını altında tutanlara büyük bir kazanç sağladı. Onların bir kısmı bu kazancı paraya çevirmek istedi. Üstelik bunun için yani kâr realizasyonu için bahaneleri de hazırdı: Bu cuma Amerika’da açıklanacak tarım dışı istihdam verisi…
Yukarıda piyasanın Fed’den gelecek yılın mart ayında faiz indirimi beklediğini görmüştük. Bu adı üzerinde bir beklenti. Bugüne dek Fed yöneticilerinden “Yakında faiz indirimlerine başlayacağız” açıklaması gelmedi. Tam tersine faiz indirimlerini konuşmak için çok erken olduğunu, verilere göre hareket edeceklerini söylüyorlar.
Veriler enflasyonda yukarı yönlü bir harekete veya işgücünde yeni bir katılaşmaya işaret ederse Fed pekala bir faiz artırımı daha yapabilir. Yapmasa bile martta faiz indirimi yalan olur. İşte bunu belirleyecek verilerden biri cuma günü açıklanacak olan tarım dışı istihdam.
Cuma günü Amerika’da geçen ay kaç kişinin tarım dışı sektörlerde işe girdiği ve işsizlik oranı açıklanacak. Beklenti 175 bin kişinin istihdam edildiğinin açıklanması şeklinde. Ya veri beklentinin epey üzerinde gelirse? Veya bir süredir artış eğiliminde olan işsizlik yeniden düşüşe geçerse? Bu işgücü piyasasının yeniden katılaşmaya başladığını gösterir. Fed’e dair piyasanın kendi kendine yazdığı hikaye çöpe gider. Ve altına satış getirir.
Tarihi zirvesine çıkan altının oradan aşağıya yuvarlanmasına neden olan kâr realizasyonunun bahanesi işte buydu.