“Arkadaşını getirene ödül, çalışana hisse senedi” gibi uygulamalar şirketlerin son dönemde eleman bulabilmek ya da ellerindeki elemanları kaçırmamak için uyguladığı teşviklerden bazıları. Ancak bilişim teknolojileri alanında Türkiye’de yaşananlarla dünyayı kıyasladığımız zaman şirketlerin bu konuda hayli yaratıcı olmaları gerektiği anlaşılıyor.
2022 yılı itibarıyla dünyada yaklaşık 26,9 milyon profesyonel yazılım mühendisi bulunuyor. Bu rakamın 2024 yılında 28,7 milyonu aşması bekleniyor. En çok yazılımcıya sahip ilk 3 ülke ise 7 milyon yazılımcı ile Çin, 5,8 milyon yazılımcı ile Hindistan ve 4,4 milyon yazılımcı ile ABD. Avrupa’da ise Almanya 900 bin, Birleşik Krallık 849 bin, Fransa ise 533 bin yazılımcıyla ilk üç sırayı paylaşıyor. Türkiye’de ise yalnızca 200 bin civarında yazılımcı olduğu tahmin ediliyor. Bu sayı Avrupa ülkeleriyle kıyaslandığında çok düşük kalıyor. Türkiye’nin halihazırda yazılımcı ihtiyacı çok fazla. Pandemi sonrası şirketlerde dijital dönüşüm projelerinin hız kazanmaya başladığı ve yaşanan beyin göçü de düşünüldüğünde yazılımcı bulmak çok daha zorlaşacak. Bilişim şirketleri şu günlerde nitelikli personel bulabilmek için yoğun mesai harcıyor.
Türkiye Bilişim Vakfı’nın katkılarıyla hazırlanan Türkiye Akademik Diaspora Raporu’nda ise Türkiye’de 1970’lerden başlayarak bakıldığında 2015’e kadar 1000 kişi başına düşen araştırmacı sayısında güçlü bir artış olduğu görülüyor. 2015’ten sonra bu artış tersine dönüyor ve bir azalma başlıyor. Bu durum akıllara beyin göçünde artan bir trend olabileceği sorusunu getiriyor. Nitekim 2000’lerden beri yatay (veya kısmen azalan) bir seyir süren araştırmacıların Türkiye’den gitme olasılığı, 2015 yılından sonra büyük bir artış gösteriyor. Tüm bunlara bir de pandemi sonrası uzaktan çalışma modeliyle ülkeyi terk etmeden yabancı şirketlerin saflarına katılanlar eklendiğinde özellikle teknoloji sektöründeki şirketler için alarm zilleri hayli yüksek düzeyde çalıyor.
Yaratıcılık devreye giriyor
Öte yandan Türkiye’de olumsuzluklardan etkilenmeyen ya da etkilenmemek için çare bulan, istihdamını arttıran bilişim şirketleri de var. Beyin göçüne rağmen çalışan sayısını her geçen yıl artıran bilişim teknolojileri şirketi Etiya hızla büyümesine devam ediyor. 3 kıtada 7 farklı ülkede 1514 çalışanı olan şirket, ağırlıklı olarak bilgisayar ve yazılım mühendislerini istihdam ediyor. Etiya daha çok genç yeteneğe ulaşabilmek için 2021 Temmuz ayından bu yana ‘Etiya Akademi’ adı altında ‘Sayısalcılar Buraya’ sloganıyla bir program yürütüyor. Etiya İnsan ve Kültür Direktörü Yaprak Yazgan Tellici, programla ilgili şu bilgileri veriyor:
“Sayısal bölümlerden mezun olanları ön elemelerden geçirerek kadrolarımıza dahil ettiğimiz bir eğitim programı oluşturduk. Bu programda katılımcıları eğitimleri başladıkları andan itibaren Etiya kadrosuna alıyoruz. Ücret ve yan haklar gibi bir çalışanın elde ettiği tüm haklara sahip oluyorlar. 8-10 hafta süren eğitimin ardından, ikinci bir eleme süreci söz konusu olmadan 300’den fazla yeni mezunu kadromuza bu program aracılığıyla dahil ettik.”
Referans uygulaması var
Hali hazırda işe alımların yoğun bir şekilde devam ettiğini söyleyen Yaprak Yazgan Tellici, şu dönemde sektörde insan kaynağı bulmanın çok zor olduğuna değinerek, “Türkiye’nin önde gelen üniversitelerinden Anadolu’daki üniversitelere kadar tüm sayısal mezunlarına kapımız açık” diyor. Etiya, yazılımcı bulabilmek için ‘çalışan referans uygulaması’ da yapıyor. Yani Etiya’da çalışmakta olan birisi şirkete arkadaşını tavsiye ettiğinde ve işe alınan kişi şirkette 6 ayını doldurduğunda tavsiyede bulunan çalışan ödüllendiriliyor.
Tabii iş sadece doğru çalışanı doğru yerde istihdam etmekle de bitmiyor. Bilişim sektöründe kalifiye personel bulma konusunda yoğun bir rekabet ve beraberinde getirdiği hızlı bir çalışan sirkülasyonu var. Şirketler çalışanları bağlayabilmek için çeşitli uygulamalar yapıyorlar ve bu noktada da yaratıcılık devreye giriyor.
‘Hisse paylaşım da başladı’
En iyi işyerlerini ödüllendiren Great Place To Work tarafından iki yıl üst üste “Great Place to Work (Harika İş Yeri) Sertifikası”nı almaya hak kazanan, 1.000 çalışan ve üzeri kategoride “Türkiye’nin En İyi İşverenleri 2023” listesindeki yerini alan Etiya, insan kaynakları uygulamalarıyla dikkat çekiyor.
Etiya’da performansı ile fark yaratan, ekibe değer katan çalışanlar için farklı ödül programları da bulunuyor. Bunlar arasında en çok dikkat çeken ReWallet isimli çalışan hisse paylaşım programı. Etiya çalışanları için şirketin yüzde 6 oranında hissesini ayırmış durumda ve özgün bir puan sistemiyle çalışanlarını bu programa dahil ediyor. Çalışanların kıdemine, performansına, yıl içinde katıldığı eğitim sayısına ve fark yaratan başarılarına bakılarak bir skor elde ediyor. Çalışanlar skorun büyüklüğüne göre, şirketin belirli bir süre sonunda global büyüme kararına bağlı olarak anlamlı bir değere sahip olabilecekler. Etiya’nın çalışanına verdiği önemi de gösteren bu program çalışanları tarafından büyük ilgiyle karşılanmışa benziyor.
Hisse paylaşım programı dışında Etiya çalışanlarının başarılarını NFT ödülleri ile de taçlandırıyor. 2023 yılında yayınladığı ilk NFT koleksiyonunda yer alan her bir eser farklı kategorilerde performansıyla fark yaratan ve belirli bir kıdeme sahip çalışanlarına hediye edildi.