Bazı işletme sahiplerinin daha “hijyenik ve “hızlı” olduğu gerekçesiyle ödemeleri yalnızca kredi kartıyla alma yoluna gitmesi tüketici örgütleri tarafından eleştiriliyor. Tüketiciler Derneği Genel Başkanı Levent Küçük tüketicilerin ödeme seçenekleriyle ilgili kısıtlama yapılamayacağını söyledi. Bazı işletmelerin satışlarını sadece kredi kartıyla sınırlamasının bu işletmelerin özel müşteri grubu oluşturma çabasının sonucu olduğunu belirten Küçük “Vatandaş olarak temel beklentimiz kendi seçtiğimiz ödeme yöntemiyle alışveriş yapabilmek. ‘Sadece kredi kartın varsa işletmemizden alışveriş yapabilirsin’ anlayışı tüketiciyi mağdur eden bir yaklaşım” dedi. Küçük bu durumun ticari açıdan da haksızlık olduğuna işaret etti. Bankalararası Kart Merkezi verilerine göre 123 milyondan fazla kredi kartı kullanımı olduğunu anımsatan Küçük şu değerlendirmede bulundu:
“Veriler kart kullanan kişi sayısının oldukça fazla olduğunu gösteriyor ancak bu ‘Kimse nakit kullanmıyor, satışlarımızı sadece kredi kartlıya yaparsak kimse mağdur olmaz’ anlamına gelmiyor. Kredi kartı kullanmaktan kaçınan çok fazla tüketici var. Bu nedenle de işletmelerin mutlaka nakit alışveriş seçeneği sunmaları gerekiyor. İlgili kuruluşların söz konusu durum yayılmadan gerekli düzenlemeyi yapmasında fayda var.”
Şikayetler çoğaldı
Tüketici Hakları Derneği Genel Başkanı Ergün Kılıç da bazı işletmelerin nakit para kabul etmediğine yönünde yoğun şikayet aldıklarını belirterek “Tüketicilerin ekonomik çıkarlarının korunması ve temel ihtiyaçlarının karşılanması gibi temel haklarını ihlal eden bir durumla karşı karşıyayız. Bu durum kredi kartı borcunu ödeyemeyen milyonlarca tüketiciyi dışlayarak, temel ihtiyaçlara erişimde eşitsizliğe yol açmaktadır” değerlendirmesini yaptı.
Söz konusu uygulamanın kredi kartı kullanımını artıracağını, dolayısıyla daha fazla borçlanmaya yol açacağını dile getiren Kılıç artan borcun sosyal krizlere neden olacağını ifade etti. Kılıç işletmelerin sadece kredi kartıyla satış yapma isteklerini daha hızlı ve hijyenik diye pazarlamalarının da doğru bir strateji olmadığının altını çizerek şöyle dedi:
“Kredi kartı kullanımının hem tüketiciler hem de işletmeler için çeşitli avantajlar sunduğunu görmek mümkün. Ancak bu avantajlar değerlendirilirken dezavantajlı tüketicilerin de göz önünde bulundurulması ve herkesin eşit haklara sahip olduğu unutulmamalıdır. Nakitsiz alışveriş anlayışı özellikle kredi kartı kullanmayan yaşlı, engelli ve küçük yaştaki tüketicilerin haklarının ihlali anlamına geliyor. Bu nedenle evrensel tüketici haklarına uygun dezavantajlı tüketicilerin haklarının ihlaline izin vermeyecek şekilde bir düzenleme yapılması gerekiyor.”
‘Kredi kartı kullanımı tüketimi artırabilir’
Tüketiciler Konfederasyonu Genel Başkanı Aziz Koçal da satıcıların, müşterilere nakit ve kredi kartı olmak üzere farklı ödeme seçenekleri sunmak zorunda olduğuna dikkati çekerek “Tüketici almış olduğu ürünün veya hizmetin ödemesini ister kart ister nakitle yapabilmeli. Aksi bir uygulama tüketicinin seçme hakkını ortadan kaldırmış olur” dedi. Koçal nakit ödeme seçeneği sunulmayarak kredi kartı kullanımının teşvik edilmesinin tüketicileri daha fazla tüketime yönelttiğini belirterek şunları kaydetti:
“Birçok firma kredi kartıyla alışverişte mutlaka komisyon farkı uyguluyor. Nakit ödeme seçeneği sunulmadığında, kartla ödemede fiyatlara komisyon ilave edildiği şüphesi artacaktır. Tüketiciler satıcıya nakit ödeme seçeneğinin neden sunulmadığını sorabilir ve haklarını arayabilirler.”
