Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı (SBB) ile Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın (HMB) verilerine göre merkezi yöneti bütçesinde gelirlerin giderleri karşılama oranı düşüyor. Euronews’un haberine göre merkezi yönetim bütçesinde gelirlerin giderleri karşılama oranı geçen yıl yüzde 78,7’ye kadar düşerken bu yıl Hazine’nin borçlanma faizlerindeki artış nedeniyle yüzde 75,9’a kadar düşmesi öngörülüyor. Bütçe açığının gayri safi yurtiçi hasılaya (GSYH) oranının 2023 yılında yüzde 5,4 gerçekleşmesi bekleniyor. 2024’te dengeninin daha da bozularak açığın oranının yüzde 6,4’e yükseleceği tahmin ediliyor.
Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı (SBB) ile Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın (HMB) verilerine göre AK Parti’nin Türkiye’nin en büyük ekonomik krizi sonrası iktidara geldiği 2002 yılının sonunda merkezi yönetim bütçesinde gelirlerin giderleri karşılama oranı yüzde 66,4 idi. AK Parti iktidarının ilk bütçesi olan 2003 sonunda ise bu oran yüzde 71,5’e çıktı.
Bu oran alınan önlemler sonunda 2004’te yüzde 80,8’e çıkarak toparlanmaya başladı. Küresel krizin etkilerinin Türkiye’de de hissedildiği 2009’daki yüzde 80,3 dışında bu oran 2023 yılına kadar hiç yüzde 85’in altına düşmedi.
2023’te gelirlerin giderleri karşılama oranı ise düşerek yüzde 78,7’ye geriledi. Bu oran 2004-2023 arasındaki son 20 yılın en düşük oranı oldu. 2024 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu’na göre merkezi yönetim bütçesi gelirleri 8 trilyon 353 milyar 29 milyon 549 bin; giderleri ise 11 trilyon 7 milyar 879 milyon 53 bin lira öngörülüyor.Böylece gelirlerin giderleri karşılama oranı yüzde 75,9’a kadar düşecek.
Bütçe açığının GSYH’ye oranı da rekor kıracak
Euronews’in derlediği bilgilere göre 2002 yılında yüzde 11,1 olan bütçe açığının GSYH’ye oranı 2003 yılından itibaren alınan önlemlerle azalarak 2006 yılında yüzde 0,6 seviyelerine kadar düştü. Küresel krizin etkisiyle 2009 yılında yüzde 5,2’ye çıkan bütçe açığının GSYH’ye oranı 2022 yılında yüzde 1 oldu.
2023 yılı verileri henüz resmen netleşmedi. Eylül 2023’te yayımlanan Orta Vadeli Program’da bu oran yüzde 6,4 olarak öngörülmüştü. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz bütçe kanunu görüşmelerinde bu oranın yüzde 6’nın altında gerçekleşmesini beklediklerini söyledi.
Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı’nın (TEPAV) hesabına göre ise bütçe açığının OVP’de hedeflenen 2023 GSYH’sine oranı yüzde 5,4 civarında olacak. Cevdet Yılmaz 2024 yılındaki oranın da yüzde 6,4 olarak tahmin ettiklerini açıkladı.2023 yılı GYSH’si 29 Şubat perşembe günü açıklanacak.
Faiz giderleri 2024’te artacak
Faiz harcamalarının 2024’te Hazine’nin borçlanma faizlerinin artmış olması nedeniyle yükselmesi bekleniyor. Türkiye 2003-2023 arasında faize 563 milyar dolar ödedi. 2023’te 28,4 milyar dolara ulaşan faiz ödemesi 2011 yılından bu yana yıllık en yüksek miktar oldu. Ancak bu konudaki rekor bu yıla ait olacak. 2023’te iktidarın topladığı 100 lira verginin 15 lirası faize gitti. 2024 yılında toplanacak vergilerin de en az 17 lirası faize gidecek.
