Cari denge eylül ayından sonra ekimde de fazla vermeye devam etti. TCMB verilerine göre ekimde cari fazla 750 milyon dolar olan piyasa beklentilerinin hayli altında 186 milyon dolar olarak gerçekleşti. Yıllık cari açık ise ekim ayı itibarıyla 50,7 milyar dolar olarak kayıtlara geçti.
Ekonomi 2023 Eylül’ündeki 1 milyar 880 milyon dolarlık cari fazladan önce de haziranda 693 milyon dolarlık cari fazla vermişti. 2023 Haziran’ından önce 2021 yılında dört aylık bir cari fazla serisi kaydedilmiş ve 2021 yılının Ekim ayında 4,1 milyar dolarlık cari fazla görülmüştü.
Kimliği belirsiz para çıkıyor
‘Çekirdek açık’ olarak adlandırılan altın ve enerji hariç cari işlemler hesabı ise 5 milyar 67 milyon dolar fazla verdi. Ekim ayında cari işlemler dengesindeki bir diğer ilginç gelişme de kimliği belirsiz paranın eylül ayındaki çıkışının devamı oldu. Ekimde kaynağı belirsiz para (kimliği belirsiz para) giriş/çıkışını gösteren net hata noksan kaleminde 2,7 milyar dolar çıkış yaşandı. Net hata noksanda eylülde de 2,4 milyar dolar çıkış görülmüştü. Ocak-Ekim döneminde söz konusu kalemden 8,1 milyar dolarlık çıkış oldu.
Ödemeler dengesi tanımlı dış ticaret açığı 4 milyar 866 milyon dolar olarak gerçekleşti. Ekimde hizmetler dengesi kaynaklı net girişler 6 milyar 35 milyon dolar oldu. Bu kalem altında seyahat kaleminden kaynaklanan net gelirler güçlü turizm hareketi sayesinde 4 milyar 748 milyon dolar olarak gerçekleşti. Birincil gelir dengesi kalemi 1 milyar 1 milyon dolar net çıkış, ikincil gelir dengesi kalemi ise 18 milyon dolar net giriş kaydetti.
Portföy yatırımlarında 689 milyon dolar net çıkış
Ekim ayında doğrudan yatırımlardan kaynaklanan net girişler 638 milyon dolar oldu. Portföy yatırımlarından ise 689 milyon dolar tutarında net çıkış yaşandı. Alt kalemler itibarıyla incelendiğinde, yurt dışı yerleşiklerin hisse senedi piyasasında 423 milyon dolar ve devlet iç borçlanma senetleri piyasasında 16 milyon dolar net satış yaptığı görüldü.
Yurt dışındaki tahvil ihraçlarıyla ilgili olarak, bankalar 348 milyon dolar net borçlanma gerçekleştirdi. Diğer yatırımlar altında, yurt içi bankaların yurt dışı muhabirlerindeki efektif ve mevduat varlıkları 1 milyar 267 milyon dolar net azalış gösterdi.
Yurt dışı bankaların yurt içindeki mevduatları, yabancı para cinsinden 1 milyar 89 milyon dolar ve Türk lirası cinsinden 198 milyon dolar net artış olmak üzere toplam 1 milyar 287 milyon dolar net artış kaydetti. Yurt dışından sağlanan kredilerle ilgili olarak, diğer sektörler 301 milyon dolar net geri ödeme gerçekleştirmişken, bankalar ve Genel Hükümet sırasıyla 509 milyon dolar ve 50 milyon dolar net kullanım gerçekleştirdi.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek açıklanan ekim ayı işgücü, sanayi üretimi ve cari denge ile ilgili TÜK ve Merkez Bankası verilerinin ardından bir sosyal medya paylaşımı yaptı. Büyümede dengelenmeye yönelik politikalar sayesinde cari dengenin ekim ayında da fazla verdiğini ifade eden Şimşek paylaşımında şu görüşleri dile getirdi:
Büyümede dengelenmeye yönelik politikalarımızla cari denge ekim ayında da fazla verdi, yıllık açık mayısa göre 9,6 milyar dolar azaldı.
Cari dengedeki düşüş ve ülkemize yönelik artan uluslararası yatırımcı ilgisi sayesinde rezervlerimiz 140 milyar dolar ile tarihi yüksek… https://t.co/hS0IJKN6aO
— Mehmet Simsek (@memetsimsek) December 11, 2023
‘Cari işlemler açığında düşüş devam edecek’
Ticaret Bakanı Ömer Bolat da yaptığı yazılı açıklamada iş gücü ve ödemeler dengesi verileriyle ekonomideki olumlu ve güçlü performansın teyit edildiğini belirterek “Dış ticaret açığındaki azalışın kasım ayında da cari işlemler hesabına pozitif katkı sağlamayı sürdürmesini bekliyoruz. Önümüzdeki süreçte yıllıklandırılmış bazda cari işlemler açığında düşüşün devam edeceğini tahmin ediyoruz” dedi.
Bolat, ekim ayı itibarıyla yıllıklandırılmış cari işlemler açığının 51,7 milyar dolardan 50,7 milyar dolara gerilediğine, altın ve enerji hariç cari işlemler hesabında ise 34,9 milyar dolar fazla verildiğine dikkat çekerek şunları söyledi:
“Ekim ayında cari fazla verilmesinde ödemeler dengesi tanımlı dış ticaret açığının yıllık yüzde 24,6 azalarak 6,5 milyar dolar gerçekleşmesi etkili olmuştur. Ekim ayında hizmet ihracatımız yıllık yüzde 6,9 artışla 10,1 milyar dolar, hizmet ihracatımızın önemli kalemlerinden seyahat gelirlerimiz ise yüzde 3,9 artışla 5,3 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Böylece hizmet ihracatımız ekim ayında yıllık bazda 99,3 milyar dolar ile rekor seviyeye ulaşmıştır. Seyahat gelirlerimizde de ekim ayında 47,1 milyar dolarla rekor seviye kaydedilmiştir.”
Kasımda da iyi haber müjdesi
Dış ticaret dengesiyle ilgili kasım ayı geçici verileri cari işlemler hesabıyla ilgili iyi haberlerin geleceğini müjdeliyor. Kasımda Ticaret Bakanlığının geçici verileri kapsamında dış ticaret açığının yıllık yüzde 32,6 azalarak 5,9 milyar dolar olduğunu anımsatan Bolat “Dış ticaret açığındaki bu azalışın kasım ayında da cari işlemler hesabına pozitif katkı sağlamayı sürdürmesini bekliyoruz. Önümüzdeki süreçte yıllıklandırılmış bazda cari işlemler açığında düşüşün devam edeceğini tahmin ediyoruz. Ayrıca ekimde sanayi üretiminde yıllık yüzde 1,1 (takvim etkisinden arındırılmış) büyüme devam etmiş ve üretimdeki bu artış istihdam rakamlarına da pozitif yansımıştır” diye konuştu.