ABD ve Çin arasında teknolojik hakimiyet için tırmanan mücadele, şimdiye kadarki en çarpıcı kurumsal strateji değişikliklerinden birini tetikledi. Perşembe günü Alibaba Group Holding Ltd. 11 milyar dolarlık bulut işini bölme planlarından geri adım attığını açıklayınca Wall Street’in bu gelişmeye tepkisi sert oldu. Şirketin hisseleri New York işlemlerinde yüzde 10’a varan düşüşle 78,23 dolara gerileyerek bir yıldan uzun bir sürenin ardından en büyük düşüşünü yaşadı. Piyasa uzmanları, şirketin hisselerdeki düşüş nedeniyle 22 milyar dolarlık değer kaybına uğradığı belirtiliyor. Alibaba’nın kurucusu Jack Ma’nın kaybının 683 milyon dolar olduğu söylenirken, Ma’nın en uzun süreli yardımcılarından olan yönetim kurulu başkanı Joseph Tsai’nin kaybı ise 317 milyon dolar.
Kararın ardından açıklama yapan Joseph Tsai ve icra kurulu başkanı Eddie Wu, Çin’in e-ticaret ve internet bilişim liderinin bir strateji değişikliğine ihtiyacı olduğunu söyledi. Wu göreve geldiğinden bu yana kamuoyuna yaptığı ilk açıklamalarda, ABD’nin Çin’e çip satışlarına yönelik giderek artan kısıtlamalarının, şirketi Ma’nın on yıllarını harcadığı imparatorluğu altı parçaya bölme planını yeniden düşünmeye zorladığını açıklamıştı.
Alibaba için kötü zamanlama
Karar, Alibaba için tartışmasız en uygunsuz zamanda geldi. Pandeminin etkilerini atmaya başlayan şirket Çin’de teknoloji sektörüne yönelik baskılardan da yeni yeni çıkmaya başlamıştı. Biden yönetiminin özellikle yapay zeka kullanımı için tasarlanmış ve Alibaba’nın bulut hizmetlerini yönlendiren veri merkezleri ve üst düzey bilgi işlem operasyonları için kritik öneme sahip belirli çiplerin ihracatına getirdiği kısıtlamalar da işe yaramadı.
Koşulların değiştiğini söyleyen Joseph Tsai “Şirket artık yatırım yapmak için nakit sağlamaya odaklanmalı çünkü yapay zeka odaklı dünyada, çok ağa bağlı ve yüksek ölçekli bir altyapıya dayalı tam gelişmiş bir iş geliştirmek için nakit gerekiyor” açıklamasını yapmıştı.
Bir yandan ABD baskısı bir yandan bulutta pazar kaybı
Çin e-ticaret lideri, sosyal medya devi Tencent Holdings Ltd. ile birlikte ABD’nin ticari kısıtlamalarının yol açtığı zorlukları kamuoyu önünde sık sık dile getiriyor. Biden yönetiminin Çin hükümetinin askeri uygulamalar için son teknoloji çipleri elde etmesini engelleme çabaları ülkenin özel sektörünü beklenmedik şekillerde etkilemeye başladı.
Analistler, Alibaba’nın geri dönüşünde başka faktörlerin de rol oynamış olabileceğini söylüyor. Bulut işi son yıllarda yavaşlayıp pazar payı kaybederken iddia edilen güvenlik ihlalleri nedeniyle hükümetin incelemesine maruz kalıyor.
Pekin merkezli teknoloji düşünce kuruluşu Haitun’un başkanı Li Chengdong, Alibaba’nın bulut bölümünü halka açması için en uygun zamanın “çoktan geçtiğini” söylüyor.
Perşembe günkü duyurudan önce bile Alibaba’nın çabaları ters rüzgarlarla karşı karşıyaydı. Freshippo’nun Hong Kong’daki potansiyel halka arzı, tüketici hisselerine yönelik zayıf duyarlılık nedeniyle geri plandaydı. Eski icra kurulu başkanı Daniel Zhang, bulut bölümünü yönetmeyi kabul ettikten sadece birkaç ay sonra istifa etti. Lojistik kolu Cainiao eylül ayı sonunda Hong Kong’da halka arz için başvuruda bulundu, ancak ne kadar değer biçileceği belirsizliğini koruyor. Yine de perşembe günkü haberler Wall Street’teki çoğu kişi için bir şok oldu.
Tocqueville Finance’in Asya hisse senetleri müdürü Kevin Net, “Oldukça şaşırdım,” dedi. “İlk düşüncelerim, mayıs ayında açıklanan tüm kurumsal yeniden yapılandırmanın risk altında olabileceği yönünde.”
Abrdn’den Osamu Yamagata, bulut spinoff’unun holding şirketinin iskontosunu azaltmak için çalışacak “önemli kurumsal eylemlerden biri” olarak görüldüğünü söyledi. Planlanan yeniden yapılandırmanın Alibaba’nın hisse fiyatını desteklediğini söyleyen Yamagata, “Bu yüzden bir geri dönüş beklerdim” dedi.
Bulut bölünmesi radikal bir revizyon olacaktı
Şirketi bölmekten vazgeçip temettü dağıtacak
Bulut bölünmesi Alibaba tarihindeki en radikal kurumsal revizyonun bir parçasıydı; çeşitli işletmelerine daha fazla özerklik yaymak, onları gençleştirmek ve daha fazla piyasa değeri yaratmak için tasarlanmıştı. Ancak böyle bir bölünme aynı zamanda Alibaba’nın ağırlığını azaltma ve Çin dijital ekonomisinin liderlerinden biri olarak konumunu aşındırma tehdidini de beraberinde getirdi.
Birçok gözlemci bu bölünmenin, o dönemde güçlü özel sektör çıkarlarını parçalamak ve teknoloji firmalarının artan etkisini azaltmak isteyen bir hükümet tarafından potansiyel olarak teşvik edildiğini düşünüyordu. Alibaba yöneticileri, şimdi şirketin bölünme yerine bulut birimini organik olarak büyütmeye ve birimin ilk çıkışından büyük bir ödeme bekleyen hissedarları yatıştırmak için ilk kez 2,5 milyar dolar tutarında yıllık temettü dağıtmaya odaklanacağını söyledi.
Bekarlar Günü’nde istediği ciroyu yapamadı
Alibaba ve geleneksel rakibi JD.com Inc. hayal kırıklığı yaratan Bekarlar Günü kampanyasını geride bıraktı. Çin’in ikiz e-ticaret liderleri, Douyin ve Kuaishou Technology gibi daha küçük ama daha yenilikçi sosyal medya rakipleri tarafından geride bırakılan yıllık alışveriş festivallerinde muhtemelen yalnızca tek haneli bir büyüme elde etti. Yine de hem videoya büyük yatırım yapan Tencent hem de JD çarşamba günü tahmin edilenden daha iyi sonuçlar bildirdi.
Alibaba ise e-ticaret işini güçlendirmek için agresif önlemler aldı. Taobao ve Tmall bölümleri, sosyal medya platformlarından gelen rekabeti önlemek için içerik oluşturmaya odaklandı ve tüccarlar için yapay zeka destekli araçlar başlattı. Şirket ayrıca giderleri azaltmak için geçtiğimiz çeyreklerde on binlerce personeli işten çıkardı.
