Çin’de hükümetin politikalarını eleştirmenin faturası dünyanın önde gelen online ticaret platformlarından Alibaba’nın kurucusu Jack Ma’dan sonra bu kez de ülkenin önde gelen ekonomistlerinden Zhu Hengpeng’e çıktı. Geçen on yıl boyunca devlete ait Çin Sosyal Bilimler Akademisi Ekonomi Enstitüsü’nün müdür yardımcılığını yapan Zhu Hengpeng özel bir sohbet grubunda ülkenin lideri Şi Cinping’in dünyanın ikinci en büyük ekonomisini yönetme şeklini eleştirdiği gerekçesiyle hakkında soruşturma açılıp gözaltına alındı. Zhu Hengpeng çalıştığı kurumdan da atıldı. Zhu Hengpeng’e yönelik operasyon Komünist Parti’nin Çin’in ekonomik durumuyla ilgili eleştirileri bastırma çabalarını arttırdığı bir döneme denk geldi.
Şi yönetimindeki parti ekonominin kötüleşmeye başlamasıyla birlikte parti içinde ve dışında liderliğini eleştirenleri cezalandırmaya başladı. Aralarında dünyanın online ticaret devi Alibaba’nın kurucusu Jack Ma’nın da bulunduğu etkili iş insanları ve akademisyenlerin de olduğu bazı yüksek profilli hedeflerin gözaltına alındı, hapsedildi ya da sürgüne zorlandı. Yetkililer ayrıca veriler üzerindeki kontrolleri de sıkılaştırarak yatırımcıların ve analistlerin Çin ekonomisi hakkında doğru bilgi edinmelerini de zorlaştırdı.
Bu ay 55 yaşına giren Zhu konu hakkında bilgi sahibi kişilere göre WeChat mobil mesajlaşma uygulamasındaki özel bir grup sohbetinde bazı kaba sözler sarf ettiği iddiasıyla ilkbaharda gözaltına alındı. Sohbettekilerden biri Zhu’nun sözlerinin Çin’in kötü giden ekonomisi hakkında yorum ve Şi’nin ölümlülüğüne atıfta bulunan örtülü eleştiriler içerdiğini söyledi.
Adı çalışanlar listesinden de silindi
Soruşturmanın odağında hangi suç iddialarının olduğu tespit edilemedi. Zhu o tarihten sonra parti sekreter yardımcısı olduğu CASS Ekonomi Enstitüsü’ndeki görevinden de alındı. Ayrıca Pekin’in prestijli Tsinghua Üniversitesi’ne bağlı bir düşünce kuruluşunun çevrimiçi personel listesinden de adı silindi.
Çin’in kabinesi olarak bilinen Devlet Konseyi’ne doğrudan bağlı bakanlık düzeyinde bir düşünce kuruluşu olan CASS parti ve hükümet yönetimine politika oluşturma konusunda danışmanlık yapıyor.
Zhu bu düşünce kuruluşunda yirmi yılı aşkın bir süre çalışarak sağlık ekonomisi alanında uzmanlaşmış, hükümete hastane revizyonları ve tıbbi bakıma erişimle ilgili politikalar konusunda danışmanlık yapmış ve bu konularda etkili bir yorumcu haline gelmişti. Kendisi 2014 yılında CASS Ekonomi Enstitüsü’nün müdür yardımcılığı görevine getirilmişti. Zhu ayrıca 2013-2015 yılları arasında devlete ait bir ilaç firması olan China Meheco Group’ta bağımsız direktör olarak görev yapmıştı.
Zhu hakkındaki soruşturmanın durumu ve bir avukatı olup olmadığı belli değil. Soruşturma Komünist Parti’nin kurallarına uyulmasını sağlamak amacıyla CASS personeline yönelik bir telkin kampanyası başlatmsıyla aynı zamana denk geldi. Bu arada lider konumundaki parti üyelerinin disipline uyum belgesi imzalamaları ve aralarında uygunsuz materyal yayınlama ve onay almadan yabancı kuruluşlarla işbirliği yapmamanın da bulunduğu 10 maddelik yasaklar listesine uymaları gerekiyor.
25 Mayıs’taki konferansta konuşmadı
Zhu en son Nisan ayı sonunda Caixin finans haber dergisi tarafından düzenlenen yaşlı bakımı sektörüne yönelik bir konferansta konuşmuştu. Dergiye göre Zhu halkın ekonomiye güveni devam ettikçe Çin’in sosyal güvenlik sistemindeki finansman açığının, genç Çinlilerin ebeveynlerinin emeklilik maaşları için ödeme yapmaları ve devletin daha fazla tahvil ihraç ederek borçlanması yoluyla kapatılabileceğini anlatmıştı.
Etkinlikten önce yayınlanan bir programa göre Zhu akademik komite üyesi olduğu Tsinghua Üniversitesi Endüstriyel Kalkınma ve Çevresel Yönetişim Merkezi (CIDEG) tarafından 25 Mayıs’ta düzenlenen bir konferansta konuşacaktı. Ancak merkezin konferanstan sonra yayınladığı raporda Zhu’nun adı ne konuşmacı ne de katılımcı olarak yer aldı. Konferans hakkında bilgi sahibi olan kişilere göre konferansa katılmayan Zhu’nun yerine başka bir akademisyen konuşma yaptı.
